«Χτίζουν» την εικόνα τους και επιχειρούν να περάσουν τα μηνύματα τους προς την κοινωνία. Κόμματα και πολιτικοί δίνουν τη δική τους μάχη στον «κόσμο» των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Ένα νέο πεδίο δράσης τα τελευταία χρόνια που στο πέρασμα του χρόνου κερδίζει συνεχώς έδαφος και στην πολιτική επικοινωνία. Τα κόμματα και οι πολιτικοί έχουν εδώ και χρόνια την ομάδα ατόμων που έχουν ως αποκλειστική ευθύνη τους τον χειρισμό των Μέσω Κοινωνική Δικτύωσης. Μεταφέρουν δηλώσεις και ανακοινώσεις, αναπαραγάγουν βίντεο και φωτογραφικό υλικό και «προκαλούν» τον διάλογο σε ένα άλλο πεδίο δράσης. Ανάλογα πάντα και με το μέσο κοινωνικής δικτύωσης και το κοινό που έχουν απέναντι τους. Άλλο είναι το κοινό του Facebook, άλλο του Twitter, άλλο του Instangram και άλλο του tik tok. Διαφορετικός και ο τρόπος που το κάθε μέσο θα περάσει το μήνυμα του και διαφορετική η απήχηση που αυτό θα έχει.
Πλέον τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης είναι ένα μέσο πολιτικής επικοινωνίας. Όπως άλλωστε ανέφερε και ο Μάρσαλ Μακ Λούαν στην εποχή των συμβατικών μέσων επικοινωνίας, το μέσο είναι το μήνυμα και τα Social Media είναι πλέον ένα από τα κυρίαρχα μέσα επικοινωνίας και μάλιστα για ένα κομμάτι της κοινωνίας, πολύ ισχυρό. Όπως και τα ίδια τα κόμματα επιβεβαιώνουν, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης είναι ένα ακόμα βήμα επικοινωνίας τους με την κοινωνία των πολιτών. Για την μερίδα εκείνη της κοινωνίας, η οποία χρησιμοποιεί φανατικά ή σε πολύ ευρεία κλίμακα τα ΜΚΔ, είτε για ενημέρωση, είτε απλά για ανάπτυξη διαλόγου. Όπως ανέφερε μάλιστα κομματική πηγή, πολλές φορές τα ΜΚΔ και οι αντιδράσεις που καταγράφονται είναι μία μορφή σφυγμομέτρησης της κοινωνίας και καταγραφής αντιδράσεων. Είναι ο κόσμος των ΜΚΔ η απόλυτη αντανάκλαση της πραγματικότητας; Σε καμία περίπτωση. Είναι όμως μία κοινότητα στην οποία συμμετέχει όλο και μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Ιδιαίτερα στις νέες ηλικίες τα ΜΚΔ έχουν μεγάλη απήχηση. Και όπως αναφέρουν κομματικά στελέχη, έχει σημασία και το μέσο κάθε φορά και το κοινό στο οποίο απευθύνονται αλλά και η χρήση που γίνεται. Ατάκες και πολιτικά σχόλια στο Twitter ως μέσο το οποίο έχει πιο πολιτικό χαρακτήρα. Ανακοινώσεις, βίντεο και φωτογραφικό υλικό στο Facebook το οποίο συνήθως χρησιμοποιείται από όλα τα στρώματα της κυπριακής κοινωνίας, μπορεί να αναπτυχθεί ένας είδος διαλόγου με σχόλια χρηστών, οι οποίοι είναι συνήθως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και στην Κύπρο είναι το μαζικότερο. Το Instagram χρησιμοποιείται συνήθως από άτομα νεαρότερης ηλικίας και εκεί κυριαρχεί η εικόνα. Μικρά σύντομα βίντεο και αρκετές φωτογραφείς συνοδεύουν τις αναρτήσεις που αφορούν κυρίες επισκέψεις, ομιλίες και γενικότερα τις δράσεις πολιτικών αρχηγών, υποψηφίων και βουλευτών. Το tik tok χρησιμοποιείται από κάποιους πολιτικούς και κόμματα, κυρίως με την ανάρτηση σύντομων βίντεο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από την παράθεση των στατιστικών στοιχείων απουσιάζει το ΕΛΑΜ και ο πρόεδρος του Χρίστος Χρίστου για το λόγο ότι το ΕΛΑΜ είχε αποκλειστεί από τα ΜΚΔ.
Χριστοδουλίδης Vs Αννίτα
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης και η πρόεδρος της Βουλής και του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, δίνουν μάχη δημοφιλίας και στα ΜΚΔ. Εδώ είναι που ξεκινά και η συζήτηση εάν η δημοφιλία τους, όπως αποτυπώνεται στις διάφορες έρευνες είναι αποτέλεσμα της μεγάλης απήχησης που έχουν στα ΜΚΔ, ή είναι το αντίστροφο; Το σίγουρα είναι ότι και οι δύο τους ξέρουν να χρησιμοποιούν πολύ καλά το βήμα των ΜΚΔ, χειριζόμενοι σε μεγάλο βαθμό οι ίδιοι προσωπικά τους λογαριασμούς τους, έχοντας όμως και τη βοήθεια των ομάδων που τους πλαισιώνουν για τη συλλογή του φωτογραφικού και οπτικογραφημένου υλικού που συνοδεύουν τις αναρτήσεις τους. Είναι επίσης χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο κινούνται αλλά και οι στιγμές που αποτυπώνει ο φωτογραφικός φακός, μέσα από τον οποίο ουσιαστικά ενισχύεται το προφίλ που και οι δύο έχουν «χτίσει» στην κοινωνία. Των πολιτικών της διπλανής πόρτας, των απλών, που μιλούν και χαιρετούν όλο τον κόσμο.
Είναι χαρακτηριστικές οι φωτογραφίες των αναρτήσεων τους με παιδιά στην αγκαλιά τους, να ασπάζονται κόσμο και να ανταλλάζουν φιλοφρονήσεις με απλούς καθημερινούς ανθρώπους, να προσκυνούν εικόνες, να ανάβουν κεριά, να τηρούν παραδόσεις και έθιμα. Χαρακτηριστικά αναρτήσεων που αφορούν λίγο πολύ και τους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς.
Τον Νίκο Χριστοδουλίδη και την Αννίτα Δημητρίου, σε ότι αφορά την απήχηση στα ΜΚΔ, ακολουθεί ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος, ο οποίος ξεκίνησε την μεγάλη δραστηριότητα του στα Μέσα Κοινωικής Δικτύωσης εδώ και μερικά χρόνια κορυφώνοντας την, την περίοδο που ήταν υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές του 2018. Αναρτά συχνά προσωπικές και οικογενειακές του στιγμές στα ΜΚΔ, όπως και φωτογραφίες με τη σύζυγο και τα παιδιά του. Χαρακτηριστικό το στιγμιότυπο με το ψήσιμο σούβλας. Μάλιστα στο Facebook είναι μακράν ο δημοφιλέστερος πολιτικός αρχηγός ξεπερνώντας κατά πολύ και τον Νίκο Χριστοδουλίδη και την Αννίτα Δημητρίου.
Ο γγ του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου μπαίνει και αυτός δυναμικά στη μάχη των ΜΚΔ. Σχετικά πρόσφατα δημιούργησε την δική του σελίδα στα ΜΚΔ, στα οποία αναρτώνται οι δράσεις του ως πολιτικός αρχηγός. Προτιμά πολλές φορές τις αναρτήσεις μέσω Twitter και δεν έχει συνηθίσει σε αναρτήσεις προσωπικών στιγμών.
Η δράση σε αριθμούς
Ενδεικτικό των όσων αναφέρουμε, οι αριθμοί των… «ακολούθων» που έχουν οι πολιτικοί αρχηγοί, μέσα από τους οποίους μπορεί να αποτυπωθεί κατά κάποιο τρόπο και η δημοφιλία τους στον κόσμο των ΜΚΔ.
– Facebook: Η σελίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη έχει 22 χιλιάδες Followers και ακολουθεί η σελίδα της Προέδρου της Βουλής και προέδρου του ΔΗΣΥ Αννίτας Δημητρίου με 18 χιλιάδες. Η οποία έχει πέραν από τους φίλους της και 16,597 χιλιάδες ακόλουθους στον προσωπικό της λογαριασμό. Κάποιοι εξ αυτών βέβαια είναι κοινοί στην σελίδα και στον προσωπικό λογαριασμό.
Αυτός που σαρώνει όμως στο Facebook είναι ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος με 34 χιλιάδες ακόλουθους στην σελίδα του και 7,821 στον προσωπικό του λογαριασμό.
Ο γγ του ΑΚΕΛ έχει 7,4 χιλιάδες ακόλουθους στην σελίδα του και 1,958 στον προσωπικό του λογαριασμό. Όσον αφορά τους υπόλοιπους πολιτικούς αρχηγούς, ο Μαρίνος Σιζόπουλος έχει 4,8 χιλιάδες ακόλουθους, ο πρόεδρος των Οικολόγων 4,167 και ο πρόεδρος της ΔΗΠΑ Μάριος Καρογιάν 6,6 χιλιάδες.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν όμως και οι σελίδες ων κομμάτων στο Facebook. Την πρωτιά κατέχει το ΑΚΕΛ με 19 χιλιάδες ακόλουθους και ακολουθεί με 15 χιλιάδες ο ΔΗΣΥ, το ΔΗΚΟ με 11 χιλιάδες, οι Οικολόγοι με 10 χιλιάδες, η ΕΔΕΚ με 7,5 χιλιάδες και η ΔΗΠΑ με 2 χιλιάδες.
– Twitter: Στο twitter ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης έχει μακράν το προβάδισμα από όλους τους υπόλοιπους καθώς ακολουθείται από 51 χιλιάδες άτομα. Ακολουθεί η Αννίτα με 17,3 χιλιάδες ακολούθους και ο Νικόλας Παπαδόπουλος με 17,1 χιλιάδες ακολούθους. Ο Μαρίνος Σιζόπουλος έχει 7,770 αιτήσεις και ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου 7,533. Ο Στέφανος Στεφάνου έχει 6,738 και ο Μάριος Καρογιάν 3,708. Όσον αφορά τους λογαριασμούς που διατηρούν τα κόμματα, ο ΔΗΣΥ έχει 13,900 ακόλουθους, το ΑΚΕΛ 11,300, το ΔΗΚΟ 6,052, οι Οικολόγοι 4,671 και η ΔΗΠΑ 348.
– Instagram: Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η χρήση του Instagram από πολιτικούς αρχηγούς και κόμματα. Η Αννίτα Δημητρίου διατηρεί την πρωτιά με 1.090 αναρτήσεις και 24,8 χιλιάδες ακόλουθους και ακολουθεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης με 20,6 ακόλουθους. Ο Πρόεδρος όμως έχει λίγες αναρτήσεις αφού σύμφωνα με το λογαριασμό του έχει μόλις 494 post παρά τον μεγάλο αριθμό ακολούθων. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος έχει 3,712 ακόλουθους και έχει κάνει 2,210 αναρτήσεις. Τις περισσότερες δηλαδή από όλους. Ο Στέφανος Στεφάνου έχει μόλις 149 ποστ και 1608 followers. Ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου έχει 1,311 ακολούθους και ο Μαρίνος Σιζόπουλος 667.
Όσον αφορά τα κόμματα ο ΔΗΣΥ έχει 7,456 ακόλουθους και έχει 1,589 δημοσιεύσεις, ενώ το ΑΚΕΛ έχει 5,197 ακόλουθους και 1012 δημοσιεύσεις. Το ΔΗΚΟ έχει τις περισσότερες δημοσιεύσεις, 1,868, αλλά έχει μόλις 1,472 ακόλουθους. Η ΕΔΕΚ έχει 953 ακολούθους, η ΔΗΠΑ 950 και οι Οικολόγοι 721.
Ομάδες ειδικών αποστολών
Τα κόμματα έχουν τα τελευταία χρόνια τις ομάδες ατόμων που έχουν ως αποκλειστική αρμοδιότητα τους, το χειρισμό των Social Media τους. Οι ομάδες αυτές, συνδράμουν με υλικό και στους ίδιους τους πολιτικούς αρχηγού, οι περισσότεροι εκ των οποίων χειρίζονται οι ίδιοι τους λογαριασμό τους. Όπως ανέφερε κομματική πηγή, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης είναι στην ουσία ένας μικρόκοσμος και το κάθε μέσο κοινωνικής δικτύωσης έχει το δικό του συγκεκριμένο κοινό. «Παρόλα αυτά, είναι μια γενική ένδειξη για αντιδράσεις του κόσμου». Πηγή άλλου κόμματος, σημείωσε πώς τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης είναι πλέον ένα βήμα ενημέρωσης που θα έχουν για να ενημερώνουν τον κόσμο και δεν μπορούν να τα παραβλέπουν.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πάντως είχε η χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης την περίοδο της προεκλογικής. Πέραν από τις αναρτήσεις, τις φωτογραφίες και τα βίντεο, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης χρησιμοποιούνταν για την ζωντανή αναμετάδοση συγκεντρώσεις και εκδηλώσεων των υποψηφίων.
Τα «troll» στην υπηρεσία των κομμάτων…
Φαινόμενο των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, τα οποία μπαίνουν και αυτά στην υπηρεσία κομμάτων και υποψηφίων σε περιόδους εκλογών, είναι ασφαλώς και τα troll account. Ανώνυμοι λογαριασμοί που ασκούν κριτική με σαρκασμό σε πολιτικούς αντιπάλους. Είναι χαρακτηριστικό πώς στην περίπτωση της Κύπρου είναι συγκεκριμένοι και λίγο πολύ γνωστοί αυτοί οι λογαριασμοί. Κατά την περίοδο της προεκλογικής «ξεπετάχτηκαν» και διάφοροι άλλοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων μετεκλογικά έσβησαν. Η επιστράτευση των Fake accounts είναι επίσης μία τακτική που χρησιμοποιείται από κόμματα και υποψηφίους για τη δημιουργία περιρρέουσας είτε με θετικά σχόλια υπέρ του δικού τους κόμματος ή υποψηφίου, είτε με αρνητικές αναφορές και σχόλια. Στην περίοδο της προεκλογικής είχε γίνει μεγάλη συζήτηση με τη διαρροή των screen shots από συνομιλία του νυν Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Μανώλη Κυριάκου, για τη δημιουργία ψεύτικων προφίλ. Κατά καιρούς λέγεται για λογαριασμούς που χρησιμοποιούνται από έμμισθους κομμάτων, καθώς επίσης ακόμα και από πλευράς Κυβέρνησης.
«ΜΚΔ – βυσματομένοι στο συλλογικό ασυνείδητο…»
Οσύμβουλος επικοινωνίας Ισίδωρος Κολώτας, σημειώνει πώς πορευόμαστε σε ένα θαυμαστό καινούργιο κόσμο, σίγουρα αχαρτογράφητο, ίσως με πολλές παγίδες αλλά και πολλές ευκαιρίες. «Αυτός είναι ο κόσμος των κοινωνικών δικτύων σήμερα, όπου η σωστή τους χρήση λειτουργεί ως επιταχυντής και πολλαπλασιαστής του κεφάλαιο φήμης του οποιουδήποτε, το δε στραβοπάτημα πληρώνεται σε αίμα και δικτυακό αφανισμό, ποσό μάλλον ενός πολιτικού ενός δηλαδή παραδοσιακού ινφλουενσερ. Ναι τι άλλο είναι ένας πολιτικός από διαμορφωτής γνώμης παλιάς κοπής, που σήμερα έχει να ανταγωνιστεί τους καινούργιους «opinion leaders», δηλαδή νέους με χίλια ταλέντα ή μη, που χρησιμοποιούν και εκμεταλλεύονται τα ΜΚΔ, κτίζοντας μυθικά προφίλ που τους προσδίδουν στάτους rock star.
Είχα πράγματι μείνει με το στόμα ανοικτό όταν ένα απόγευμα σε κάποιο εμπορικό κέντρο στην Κύπρο είδα εκατοντάδες νέους να μαζεύονται κοιτάζοντας όλο αγωνία και προσμονή μια κλειστή πόρτα, όπου με το που μισάνοιξε ακούστηκαν από το πλήθος φωνές ωσάν να είχε βγει ο Μιγκ Τζάγκερ σε κάποια σκηνή. Εννοείται ότι δεν είδα κανένα που να δικαιολογεί τους αλαλαγμούς και έτσι ρώτησα, «μα ποιόν/αν περιμένουν τα παιδιά;», «Μα δεν ξέρεις;» Μου απαντά σχεδόν περιφρονητικά μια κυρία, «Τον τάδε YouTuber».
Αυτή είναι λοιπόν σήμερα η δύναμη των ΜΚΔ μια αφιλτράριστη, αδιάκοπτη, οπτική, ακουστική, δυστόπικη σύνδεση κάτι σαν βύσμα στο μυαλό της κοινωνίας. Σχεδόν ανέξοδη τόσο οικονομικά, ειδικά σε σχέση με την τηλεόραση ή τον έντυπο τύπο αλλά και πνευματικά αφού δεν περνάει από την δοκιμασία της δημοσιογραφίας, από τον επώνυμο συντακτικό ενημερωμένο αντίλογο. Ομολογουμένως βέβαια συχνά κάποιος θα προτιμούσε να αντιμετωπίσει τον αρχισυντάκτη μιας εφημερίδας αντί ανώνυμα τρολ λογαριασμούς που στην ελευθερία της ανωνυμίας πραγματώνουν απόλυτα το «η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα σπάει». Μπορεί μάλιστα να είναι αυτό που μας αξίζει γιατί δεν μπορεί να είναι τόσο ανώδυνα ανέξοδη μια τόσο μεγάλη δύναμη επι της κοινωνίας. Ίσως η βαναυσότητα των ανώνυμων λογαριασμών να είναι το μόνο αντίβαρο απέναντι στο συντόμι της συλλογικής συνηδεισης. Όπως και να’ χει ο ασκός ειν’ ανοικτός και οι ανέμοι δέρνουν αλλά προσοχή, ανεμομαζώματα, ανεμοσκορπίσματα».
