Με τη μόνη διαφορά ότι η Νατάσσα, ο Θέμης Καραμουρατίδης, ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος και οι μουσικοί θα είναι μόνοι τους στο χώρο. Όλοι οι υπόλοιποι θα απολαύσουν την βραδιά από τον καναπέ μας.
Συνηθισμένη πρακτική το τελευταίο διάστημα εν καιρώ καραντίνας, αλλά η μαγική τριάδα της ελληνικής σκηνή έχει για πρώτη φορά ετοιμάσει κάτι διαφορετικό.
Μια πολύ μεγάλη παραγωγή για αυτή την exclusive online performance που έχει μοναδικό σκοπό να παρουσιαστεί διαδικτυακά (εισιτήρια σε προνομιακή τιμή μέχρι τις 8 Φεβρουαρίου). Το στήσιμο της βραδιά, ο ήχος αλλά και η συνολική προσέγγιση της παράστασης είναι διαμορφωμένα για digital θέαση.
Με αφορμή αυτή την βραδιά συνάντησα τη Νατάσσα Μποφίλιου και -αφού προσπαθήσαμε να θυμηθούμε πόσα χρόνια γνωριζόμαστε- κάναμε μια συζήτηση πραγματικά εφ’ όλης της ύλης.
Το χαμογελαστό κορίτσι της μουσικής, αυτή που βάζει πάνω από όλα φίλους και συνεργάτες και που δεν φοβάται να κατηγορηθεί για τις πολιτικές της απόψεις, η Νατάσσα πήρε θέση για τις πρόσφατες καταγγελίες στον καλλιτεχνικό χώρο και αποκάλυψε τη δική της κόκκινη γραμμή.
Ποια είναι η γνώμη σου για τις πρόσφατες καταγγελίες που αφορούν περιστατικά κακοποίησης στον χώρο του θεάτρου;
Επιτέλους έχει έρθει αυτή η εποχή που βάζεις όρια και υπάρχει ένας κόσμος συσπειρωμένος, έτοιμος να μιλήσει και να μπουν τα πράγματα στη θέση που πρέπει.
Όσον αφορά στις καταγγελίες που γίνονται για τον θεατρικό χώρο είναι πράγματα που τα ξέραμε οι άνθρωποι που κάνουμε αυτή τη δουλειά. Τα μάθαινες από φίλους ηθοποιούς και σπουδαστές. Υπάρχουν και στη δική μας δουλειά στη μουσική, κατά κόρον, και υπήρχαν πάντοτε.
Ακόμα και άνθρωποι που ήμασταν πιο υποψιασμένοι και πιο μεγάλοι σε ηλικία -γιατί έχει διαφορά να είσαι μικρό παιδάκι και είναι διαφορετικό να είσαι ένα άνθρωπος που ξέρεις μερικά πράγματα για αυτό- δεν είχαμε στη λογική μας ότι και αν μιλήσουμε θα ακούσει κάποιος.
Τώρα είναι η εποχή που πιστεύεις ότι θα μιλήσεις και θα σε ακούσουν. Και αυτό είναι μια τεράστια νίκη. Και την οφείλουμε στις γυναίκες και στους άνδρες που αποφάσισαν και αποφασίζουν να μιλήσουν. Κάνουν μια πολύ μεγάλη και ιστορική πράξη.
Έχεις δεχθεί βία ή σεξουαλική παρενόχληση;
Σε πολύ πιο μικρή ηλικία έχω έρθει αντιμέτωπη με τέτοιους είδους προκλήσεις, όχι όμως από συναδέλφους αλλά από μαγαζάτορες. Και σεξουαλικού περιεχομένου και γενικότερης επιθέσεις. Τα τελευταία αρκετά χρόνια όχι γιατί έχω φροντίσει τόσο πολύ να έχω μια ομάδα η οποία λειτουργεί σαν ασπίδα και δεν έχω έρθει σε επαφή με αυτό.
Είναι άλλο να είσαι μικρή και πρέπει να διαπραγματευτείς τα λεφτά σου, το χρόνο σου, τον εαυτό σου, τους μουσικούς, το αποτέλεσμα που έχεις πάνω στη σκηνή και είναι άλλο να έχεις ένα μάνατζερ, όπως έχω εγώ την Κατερίνα Σταματάκη, η οποία δέχεται όλο αυτό το πράγμα. Είναι τελείως διαφορετικό να πηγαίνεις κάπου μόνη σου και τελείως διαφορετικό να πηγαίνεις με μια ολόκληρη ομάδα.
Οπότε τα τελευταία χρόνια όχι, αλλά στο παρελθόν, τα πρώτα χρόνια, στις πρώτες περιοδείες, ήταν κάτι που ήταν μέσα στο παιχνίδι. Και αυτό είναι το φοβερό που αλλάζει. Δεν το θεωρεί πια κανείς ότι είναι μέσα στο παιχνίδι. Θα το θεωρεί ότι είναι κάτι που θα χρειάζεται ονομαστική καταγγελία και θα διώκεται ποινικά. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Και αυτό θα φτιάξει μια συνθήκη και θα μπορούν όλοι οι άνθρωποι -γιατί γίνεται σε όλα τα εργασιακά περιβάλλοντα αλλά το συγκεντρώνω σε αυτό που κάνω εγώ- να είμαστε καλλιτέχνες χωρίς να σημαίνει ότι είμαστε υποχρεωμένοι για να προχωρήσουμε να δεχτούμε την οποιαδήποτε κακοποίηση, την οποιαδήποτε προσβολή προσωπικότητας, αρχών και αξιών. Γιατί κακοποιητικό είναι και ένας άνθρωπος που σε χλευάζει για αυτά που πιστεύεις ή για αυτό που είσαι σε υποτιμά.
Θα πρέπει να βρούμε την ισορροπία της ελευθερίας της ύπαρξης, του λόγου και της έκφρασης χωρίς όμως να παραβιάζουμε τα όρια των ανθρώπων που είναι απέναντι μας. Γιατί ένας σκηνοθέτης μπορεί να σε πιέσει για να βγάλεις κάτι από μέσα σου που ξέρει ότι μπορείς, για να πετύχει ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, γιατί κάτι ψάχνει για την τέχνη και διαφορετικά να σε πιέσει λέγοντας σου είσαι ένα σκουπίδι, ένας άχρηστος, ένα τίποτα που είναι λόγια που τα έχουμε ακούσει όλοι -και εγώ- πολλές φορές.
Με ποιο τρόπο θα παρουσιάσετε την «Εποχή του θερισμού»; Τι είναι το exclusive online performance;
Το καθυστερήσαμε όσο γινόταν περιμένοντας ότι θα μπορέσουμε κανονικά να κάνουμε μια παρουσίαση της δουλειάς μας, για την οποία είμαστε πολύ περήφανοι και πολύ ευτυχισμένοι. Αλλά επειδή για εμάς τα πράγματα που φτιάχνουμε προορίζονται να ζωντανέψουν ήταν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι ελλείμματος ότι δεν το είχαμε παίξει ζωντανά Τις πιο πολλές δουλειές μας πρώτα τις παρουσιάζουμε ζωντανά και μετά τις κυκλοφορούμε.
Κάναμε όση υπομονή μπορούσαμε μέχρι που αποφασίσαμε ότι φτιάξουμε μια παράσταση αποκλειστικά για να παρουσιαστεί με αυτό τον τρόπο. Τα στοιχεία που θα την συνοδεύουν θα είναι πράγματα που θα μεταφέρουν όλη την εμπειρία της «Εποχής του θερισμού» μπλεγμένα με το ρεπερτόριο μας και πράγματα που έχουμε φτιάξει όλα αυτά τα χρόνια.
Η παράσταση έχει δημιουργηθεί ακριβώς για αυτό το σκοπό. Γιατί το καλοκαίρι η συναυλία θα είναι διαφορετική, θα έχει άλλα στοιχεία. Αυτό το υλικό θα είναι αποκλειστικά για digital συνθήκη.
Το πιο αστείο είναι ότι εγώ πρέπει να ανταποκριθώ σε όλα αυτά, να τα κατανοήσω. Αλλά με όλα αυτά που συμβαίνουν τελευταία έπρεπε να γίνω μοντέρνα (γέλια).
Θέλουμε να φτιάξουμε αυτή την παράσταση με έναν τρόπο που θα μπορεί να είναι μια ολοκληρωμένη παρουσίαση για αυτούς που θα την δουν. Είναι φτιαγμένη για να την δει ο άλλος από τον καναπέ του. Να μην πεις ‘ωραίο από εδώ αλλά θα ήθελα να το δω σε συναυλία’. Προσπαθούμε να το φτιάξουμε όσο τον δυνατόν σαν μια αυτόνομη εμπειρία για ανθρώπους που είναι στο σπίτι.
Πως βιώνεις την περίοδο της καραντίνας;
Δεν θέλω να είμαι γκρινιάρα και θέλω να βάζω τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση. Έχω την ευτυχία και την ευλογία να έχω φτιάξει μια ζωή που μπορεί και έξω από τη μουσική να με περιβάλλει και να με ολοκληρώνει. Οπότε σε προσωπικό επίπεδο έχω αυτή τη μεγάλη τύχη. Παρόλα αυτά όμως επειδή όταν είσαι καλλιτέχνης είσαι φύση και θέση και η ζωή σου είναι απολύτως συνυφασμένη με την δημιουργία, με την σχέση σου με τον κόσμο, σαν επαγγελματίας τραγουδίστρια και καλλιτέχνης έχω περάσει από τις πιο δύσκολες περιόδους της ζωής μου. Γιατί όλη αυτή η έκφραση ήταν μέσα μου.
Έχασα κάποια στιγμή την διάθεση μου ακόμα και να κάτσω στο πιάνο και να παίξω. Ενώ στην αρχή είχα πολύ όρεξη, σιγά σιγά αυτό έφθινε και έπαθα μια μικρή καλλιτεχνική καταθλιψούλα, αν μπορώ να το πω με λέξεις.
Ευτυχώς φτιάχτηκε η «Εποχή του θερισμού», οπότε για ένα πολύ μεγάλο διάστημα δημιουργούσαμε το δίσκο και αυτό ήταν πολύ σημαντικό και μας έδωσε πολύ ενέργεια. Πάνω που τον φτιάξαμε και είμαστε στα ντουζένια μας, ήρθε η δεύτερή πραγματικότητα που μας είπε όχι, δεν θα το παρουσιάσεις. Οπότε με αυτή τη λογική μπήκαμε στη διαδικασία να βρούμε τον τρόπο να επικοινωνήσουμε με τους ανθρώπους.
Έχεις ήδη μια πρώτη εμπειρία από την συναυλία που κάνατε στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων της Περιφέρειας Αττικής.
Εκεί παίξαμε το Μonologue όπως το παίξαμε στο θέατρα στην Ευρώπη. Ένιωθα αμηχανία αλλά παρόλα αυτά -και αυτός ήταν ένας λόγο που θελήσαμε να το δοκιμάσουμε- αισθάνθηκα πολύ καλά και την ώρα που τραγουδούσα δεν υπήρχε πουθενά η αίσθηση ότι δεν είναι «κανονικό». Και με όλα τα θετικά μηνύματα που δεχθήκαμε είπα στον εαυτό μου ‘ξεκόλλα’. Το πιο αισιόδοξο σενάριο είναι να παίξουμε ζωντανά τον Ιούλιο οπότε αξίζει μια τέτοια πρόταση και ειδικά με τον τρόπο που την στήνουμε.
Είσαι χαρούμενη για αυτή τη δουλειά;
Είμαι υπερβολικά χαρούμενη και περήφανη. Έχουμε δεχθεί κάτι που σε καμία άλλη δουλειά δεν μας είχε ξανασυμβεί, να πάρουμε τόσο μεγάλη αποδοχή και να έχουν αγαπήσει τόσο πολύ τον δίσκο, καταρχήν το σινάφι μας, οι άνθρωποι της δουλειάς, οι συνάδελφοι.
Υπήρξε μια πολύ καθολική ζεστή αγκαλιά και αυτό είναι πολύ συγκινητικό από τους ανθρώπους του χώρου και φυσικά από τον κόσμο. Μας έχει εκπλήξει το πόσο πολύ έχει αγαπηθεί ο δίσκος ειδικά λόγω της πανδημίας. Και δεν τον έχουμε καν ακόμα παρουσιάσει. Ειδικά αυτός ο δίσκος θέλει να ζωντανέψει!
Έχεις σκεφτεί να ξεφύγεις για λίγο από την τριάδα και να τραγουδήσεις σε ολοκληρωμένη δουλειά καταξιωμένους συνθέτες;
Εγώ μπήκα στη μουσική και αποφάσισα να γίνω τραγουδίστρια γιατί ήθελα να πω πράγματα που με αφορούν και καίνε εμένα. Αυτό είναι κάτι που μου λείπει από την σύγχρονη δημιουργία και αυτό που περιμένω από τους νεότερους συνάδελφους μου. Και για αυτό ακούω τόσο πολύ την ραπ σκηνή γιατί θεωρώ ότι μιλάει για πράγματα που την απασχολούν βαθιά χωρίς να τα ωραιοποιεί. Μου αρέσουν τα πράγματα που είναι αιχμηρά. Οπότε θεώρησα ότι υπάρχει ένας δρόμος για μένα γιατί υπήρχε κάτι αιχμηρό που με λυτρώνει από αυτά που με καίνε. Αυτό βρήκα στην δημιουργία των παιδιών και με κάλυψε 100%.
Από εκεί και πέρα μέσα στο χρόνια είχα την ευκαιρία μέσα από τις παραστάσεις να πω τόσα πολλά τραγούδια άλλου ρεπερτορίου, να έχω κάνει κάποιες συνεργασίες που ούτε στα όνειρά μου δεν μπορούσα να τις φανταστώ – είμαι 37 χρονών και έχω όλους αυτούς τους προσωπικούς δίσκους και έχω δουλέψει με κολώνες της ελληνικής μουσικής.
Έχω δουλέψει με τον Ξαρχάκο, έχω δουλέψει με τον Μαρκόπουλο, έχω κάνει τις παραστάσεις με την Γαλάνη για τον Τσιτσάνη, έχω βρεθεί στον ίδιο δίσκο με τον Σωκράτη Μάλαμα, έχω συνυπάρξει με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη. Εχω κάνει πράγματα που θεωρώ ότι ήταν σπουδαία, έγιναν όταν έπρεπε να γίνουν, με την συνθήκη που έπρεπε να γίνουν και κάλυψαν ένα κομμάτι μου ερμηνευτικό. Σαφώς και εξακολουθώ να επιθυμώ και κάποια άλλα πράγματα, όπως και ο Θέμης επιθυμεί να ενορχηστρώνει και άλλα πράγματα και ο Γεράσιμος να βάλει στο πρόγραμμά μας και άλλα πράγματα. Οπότε θεωρώ ότι παρουσιάζουμε μια βεντάλια με πλουραλισμό.
Από εκεί και πέρα το να μπεις στην διαδικασία να δισκογραφήσεις και να πάρεις τραγούδια επ’ ώμου -γιατί για μένα όταν κάνω μια δουλειά την παντρεύομαι για όλη μου την ζωή- είναι μια ζύμωση. Αν θα υπάρξει ένα υλικό που θα θέλω να το πω και θεωρώ ότι αντιπροσωπεύει την σταδιοδρομία μου μέχρι σήμερα, την προσωπικότητά μου και τα συναισθήματά μου, ναι θα το κάνω.
Δηλαδή υπάρχουν προτάσεις αλλά όχι αυτές που θα ήθελες;
Δεν υπάρχουν τόσες πολλές προτάσεις. Ξέρουν ότι εμείς δουλεύουμε μαζί, είμαστε γκρουπ. Αν υπάρξει κάτι που με ενδιαφέρει φυσικά και θα το κάνω.
Αν έρθει ο Ξαρχάκος, για παράδειγμα, και σου προτείνει ένα δίσκο θα τον ακούσεις;
Τι συζητάμε τώρα; Όχι μόνο θα τον ακούσω αλλά θα τον πω κιόλας. Όπως όταν άκουσα τραγούδια του Σέμση και τρελάθηκα ή όταν άκουσα τη δουλειά του Ιωάννου και του Θέμη είπα φυσικά ναι, ή όταν μου έστειλε το τραγούδι ο Μάλαμας είπα ‘κάνε με ό,τι θέλεις’.
Σημασία έχει σε τι πορεία σε βρίσκει αυτό. Αν έρθει κάτι τώρα, που έχω κάνει την «Εποχή του θερισμού», προφανώς και δεν χωράει στα σχέδια μου. Αν έρθει όμως κάτι κάποια άλλη στιγμή και με καλύπτει θα το κάνω. Δεν υπάρχει κανένας αρνητισμός ή κλειστοφοβία. Δεν δουλεύουμε με τα παιδιά γιατί είμαστε ανασφαλείς και κλειστοφοβικοί αλλά γιατί φτιαχνόμαστε να δουλεύουμε ο ένας με τον άλλο και γιατί είμαστε γκρουπάρα (γέλια).
Και να σου πω και κάτι άλλο πολύ ειλικρινά; Έχουν τραγουδήσει τόσα υπέροχα τόσο σπουδαίοι τραγουδιστές που έχουν στιγματίσει τα ρεπερτόρια. Για παράδειγμα ο Κραουνάκης, που είναι ένας σπουδαίος συνθέτης, έχει τραγουδηθεί τόσο μοναδικά από τόσες μεγάλες φωνές που όρισαν το έντεχνο ελληνικό τραγούδι που δεν έχω την ανάγκη να προσθέσω κάτι. Δεν ένιωθα ποτέ αυτή την ανάγκη. Δεν επιθυμώ να προσθέσω κάτι. Ενώ στο Θέμη θέλω να του προσθέσω πολλά πράγματα. (γέλια). Και δεν έχουμε κάνει ούτε τα μισά από αυτά που θέλουμε να κάνουμε σαν ομάδα. Θέλουμε να κάνουμε και πράγματα που μπορεί να αποτύχουν ή που μπορεί να αποδειχθούν φανταστικά. Θέλουμε να συνεχίσουμε να ρισκάρουμε τους εαυτούς μας.
Ισχύει ότι είχες παλιότερα μια πολύ δελεαστική πρόταση για να υπογράψεις συμβόλαιο σε μεγάλη δισκογραφική εταιρεία αλλά χωρίς τον Θέμη και τον Γεράσιμο και αρνήθηκες;
Για αρκετά χρόνια υπήρχε μια μεγάλη τάση να σταματήσουμε σαν ομάδα. Υπήρχαν προτάσεις για όλους μας, αλλά να είμαστε μόνοι μας. Πολλές. Για εμένα δεν υπήρξε καν ως προϊόν σκέψης. Δεν είχε νόημα για μένα το κάνω. Δεν το λέω καθόλου ψωνίστικα. Δεν ήθελα να πάω σε άλλους καλλιτέχνες να κάνω φωνητικά. Δεν ήθελα να μάθω δίπλα σε κάποιον πολύ μεγάλο, δεν με ένοιαζε. Ήθελα να κάνω τη φάση μου. Να είμαι πάνω στη σκηνή με τους φίλους μου και να λέω 30 τραγούδια. Δεν με κάλυπταν τα πέντε. Και τότε μπορεί να έλεγε κάποιος ότι είμαι ψώνιο, αν και η πορεία έδειξε την αλήθεια. Διεκδικούσα τη θέση μου, δεν περίμενα τίποτα από κανέναν.
Αυτή η απόφαση δυσκόλεψε τα πρώτα χρόνια της πορείας σας;
Έχουμε παίξει πολλές φορές με λίγο κόσμο. Έχω κάνει συναυλία με 25 εισιτήρια, ενώ είχα ήδη τρεις δίσκους, και ήταν και πολύ γαμάτη συναυλία.
Ποια είναι η διαχωριστική γραμμή που βάζεις σε συνεργασίες;
Η κόκκινη γραμμή είναι η αισθητική -που είναι πολύ σημαντικό για μένα- και τα δεδομένα που ορίζουμε εμείς για κάθε παράσταση. Οι όροι είναι όλοι μη διαπραγματεύσιμοι, θα είμαι ειλικρινής, δεν υπάρχει τίποτα που διαπραγματεύομαι. Ή γίνεται έτσι ή δεν γίνεται καθόλου. Το μόνο που μπορεί να διαπραγματευτώ και δεν με ενδιαφέρει καθόλου είναι τα λεφτά. Δεν ασχολούμαι, δεν με ενδιαφέρει. Έχουμε κάνει πράγματα σπουδαία από τα οποία έχουμε φύγει απλήρωτοι. Οι άνθρωποι, τα δικά τους μεροκάματα και η αισθητική είναι αυτά που δεν διαπραγματευόμαι.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σου έχουν φερθεί καλά;
Πολύ τρυφερά. Είμαι πολύ τυχερή. Θα μπορούσε να υπάρχει μια αίσθηση για μένα χωρίς να με γνωρίζει κάποιος. Έχω δεχθεί από τα μέσα συγκινητική αγάπη.
Έχει δεχθεί όμως πόλεμο για κάποιες πολιτικές δηλώσεις σου. Άλλαξε αυτό σε κάτι τον τρόπο που τα αντιμετωπίζεις;
Για τα πολιτικά έχω δεχθεί πόλεμο αλλά δεν πειράζει. Δεν με άλλαξε. Το μόνο που έμαθα, και καλώς το έμαθα, είναι ότι όταν θέλεις να περάσεις ένα μήνυμα επειδή έχει σημασία να το περάσεις, πρέπει να το σκεφτείς δύο φορές για μην δώσεις αφορμή να ασχοληθούν με κάτι άλλο που εμπεριέχει το μήνυμα και χαθεί το συνολικό.
Δεν θα άλλαζα τίποτα από τη θέση που πήρα για την Χρυσή Αυγή από την πρώτη στιγμή. Ενδεχομένως να χρησιμοποιούσα ένα άλλο ρήμα, αλλά μπορεί και όχι.
