Οι τιμές των καρπών shea, που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία καλλυντικών και στη ζαχαροπλαστική, κατέρρευσαν στη Νιγηρία μετά την απόφαση της κυβέρνησης να ενταχθεί σε άλλες δυτικοαφρικανικές χώρες και να απαγορεύσει τις εξαγωγές.
Οι καρποί πωλήθηκαν έναντι 800.000 νάιρα (521 δολάρια) ανά τόνο στο τέλος των συναλλαγών της Πέμπτης, σημειώνοντας πτώση 33% σε σχέση με λίγες ημέρες πριν, σύμφωνα με τον Ριλντγουάν Μπέλο, διευθύνοντα σύμβουλο της Vestance, εταιρείας συμβούλων με έδρα το Λάγος που παρακολουθεί τις τιμές αγροτικών προϊόντων.
Ο Πρόεδρος Μπόλα Τινούμπου δήλωσε ότι το εξάμηνο μορατόριουμ στις αποστολές κρίθηκε απαραίτητο ώστε να «εξασφαλιστεί η τροφοδοσία για τους εγχώριους μεταποιητές, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να προστατευθεί μια αλυσίδα αξίας στην οποία το 95% των συλλεκτών είναι γυναίκες».
Αν και η κίνηση έχει καλές προθέσεις, θα υπάρξουν σοβαρές οικονομικές συνέπειες για τους μεγάλους εξαγωγείς, οι οποίοι κινδυνεύουν να αθετήσουν συμβόλαια, προειδοποίησε ο Μπέλο. «Οι εξαγωγές έδιναν ζωντάνια στην αγορά. Η εγχώρια ζήτηση δεν είναι τόσο υψηλή όσο η εγχώρια προσφορά. Η ανάπτυξη μιας τοπικής βιομηχανίας δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Δεν στήνεις μονάδες μεταποίησης σε δύο μήνες. Ο τρόπος εφαρμογής αφήνει πολλά ερωτήματα», είπε από το Λάγος.
Τα δέντρα που παράγουν τους καρπούς shea αναπτύσσονται αργά και είναι ιθαγενή της Δυτικής Αφρικής. Η Νιγηρία παράγει περίπου 500.000 τόνους ετησίως, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Μπουρκίνα Φάσο, Γκάνα, Μάλι, Ακτή Ελεφαντοστού και Τόγκο —που επίσης περιορίζουν τις εξαγωγές για να ενισχύσουν την τοπική μεταποίηση— είναι οι άλλοι βασικοί παραγωγοί.
Το βούτυρο shea μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο του βουτύρου κακάο και έχει εγκριθεί από τις αμερικανικές αρχές για χρήση σε αρτοσκευάσματα και ενυδατικές κρέμες. Δύο κορυφαίοι παγκόσμιοι παραγωγοί φυτικών ελαίων —η ολλανδική Bunge Loders Croklaan, θυγατρική της Bunge Ltd., και η AAK AB— παράγουν βούτυρο shea στη Δυτική Αφρική, με την πρώτη να λειτουργεί εργοστάσιο επεξεργασίας στη Γκάνα από το 2019.
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Μάιο του 2023, ο Τινούμπου επιδιώκει να δημιουργήσει θέσεις εργασίας περιορίζοντας την πώληση πρώτων υλών στο εξωτερικό. Όπως τόνισε, η απαγόρευση εξαγωγών θα διορθώσει μια ανισορροπία, καθώς η Νιγηρία παράγει σχεδόν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, αλλά καρπώνεται λιγότερο από το 1% μιας αγοράς αξίας 6,5 δισ. δολαρίων.
Η Μπόλα Σαγκόε, διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας καλλυντικών Shea Origin με έδρα το Λάγος, θεωρεί ότι η απαγόρευση θα «σταματήσει τη μαζική παράνομη εξαγωγή καρπών shea από τη χώρα και την υποπεριοχή». «Η απόφαση δεν θα μπορούσε να έχει έρθει σε καλύτερη στιγμή», είπε.
Ο Άλι Σαϊντού, επικεφαλής της νιγηριανής μεταποιητικής εταιρείας Salid Agriculture Ltd., που προμηθεύει έλαια στη Bunge, βλέπει το μορατόριουμ ως ευκαιρία. Η εταιρεία του σκοπεύει να αυξήσει σημαντικά την παραγωγή βουτύρου shea στο εργοστάσιό της στον κεντρικό Νίγηρα τους επόμενους έξι μήνες.
