Η Πάτρα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πανεπιστημιουπόλεις της χώρας και έναν από τους σημαντικότερους ακαδημαϊκούς, ερευνητικούς και αναπτυξιακούς πόλους της Δυτικής Ελλάδας. Με περισσότερους από 25.000 ενεργούς φοιτητές και δεκάδες τμήματα διάσπαρτα σε διαφορετικά σημεία της πόλης, η καθημερινή μετακίνηση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της φοιτητικής ζωής. Η πόλη φιλοξενεί χιλιάδες νέους και νέες που στηρίζουν με την παρουσία τους την τοπική οικονομία, τον πολιτισμό και την κοινωνική ζωή, καθιστώντας τα Πανεπιστήμια Πατρών και Πελοποννήσου κινητήρια δύναμη ανάπτυξης και καινοτομίας. Ωστόσο, το υψηλό κόστος μετακίνησης, σε συνδυασμό με το αυξημένο κόστος διαβίωσης, δημιουργεί ένα σοβαρό εμπόδιο στην καθημερινότητα πολλών φοιτητών. Για μια πόλη που θέλει να λέγεται φοιτητούπολη και κέντρο γνώσης, η πρόσβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς πρέπει να είναι προσιτή, δίκαιη και βιώσιμη.
Στην Πάτρα, η καθημερινή επιβάρυνση για την αγορά εισιτηρίου μονής διαδρομής ανέρχεται στα 0,90€, ενώ η έκδοση μηνιαίας φοιτητικής κάρτας απεριόριστων μετακινήσεων δεν λειτουργεί ευνοϊκά για τους φοιτητές, καθώς το κόστος της (37,5€) δεν απέχει σημαντικά από το κόστος αγοράς εισιτηρίων μονής διαδρομής για έναν μήνα. Πρόκειται για κόστη δυσανάλογα των κοινωνικών συνθηκών, που λειτουργούν αποτρεπτικά και επιβαρυντικά ως προς την παρουσία των φοιτητών στα πανεπιστήμια. Για τον λόγο αυτό, το ζήτημα της μείωσης του κόστους της φοιτητικής κάρτας μετακίνησης δεν είναι απλώς οικονομικό, αλλά βαθιά κοινωνικό και εκπαιδευτικό. Αφορά την ίδια την ισότητα ευκαιριών στη μόρφωση και την ποιότητα ζωής στη φοιτητική Πάτρα.
Η δυσμενής αυτή κατάσταση που επικρατεί στην Πάτρα απέχει σημαντικά από ό,τι ισχύει σε άλλες πόλεις που στεγάζουν αντίστοιχου βεληνεκούς ΑΕΙ. Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, για παράδειγμα, το κόστος της μηνιαίας κάρτας μετακίνησης ανέρχεται στα 15€, ενώ στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και στο Πολυτεχνείο Κρήτης έχει μειωθεί αισθητά (20€). Σε χαμηλά επίπεδα κινείται επίσης το κόστος των φοιτητικών μετακινήσεων στην Αθήνα (13,5€) και στη Θεσσαλονίκη (8€).
Η πρότασή μας προβλέπει μείωση του κόστους της μηνιαίας κάρτας μετακίνησης κατά 50%, για φοιτητές που δεν έχουν ξεπεράσει τα ν+2 έτη σπουδών, με την τελική τιμή της να διαμορφώνεται στα 18,75€. Ζητούμε το μέτρο να έχει πιλοτική εφαρμογή έξι μηνών, με ρητή πρόβλεψη αξιολόγησης και μονιμοποίησης της πολιτικής. Το κόστος του μέτρου σε μηνιαία βάση αναμένεται να ανέρχεται στα 468.750€ για 25.000 φοιτητές.
Για την ακεραιότητα του μέτρου, θέτουμε ως προϋποθέσεις το πάσο μετακίνησης να είναι ονομαστικό και μη μεταβιβάσιμο, διασυνδεδεμένο με την ακαδημαϊκή ταυτότητα των φοιτητών/τριών και ελεγχόμενο ψηφιακά σε μηνιαία βάση. Ο προϋπολογισμός μπορεί να μειωθεί σημαντικά, εφόσον διασφαλιστεί δίκαιη στόχευση βάσει κοινωνικών κριτηρίων, με προτεραιότητα στα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα.
Προτείνουμε, επίσης, την καθιέρωση και χρηματοδότηση Κοινωνικού Προγράμματος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, ώστε η μετακίνηση προς τις Πανεπιστημιουπόλεις Πατρών και Πελοποννήσου να είναι δωρεάν για: α) άπορους φοιτητές (δικαιούχους Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης), β) ΑμεΑ που κινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο, και γ) φοιτητές με αισθητηριακή αναπηρία όρασης. Αντίστοιχη πρωτοβουλία έχει ήδη τεθεί σε ισχύ στο πλαίσιο του Κοινωνικού Προγράμματος της Περιφέρειας Κρήτης.
Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν σε πολλά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, όπως η σύμβαση που υπεγράφη μεταξύ του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, κ. Δημήτρη Κουρέτα, και του Αστικού ΚΤΕΛ Λάρισας Α.Ε., στις 11/09/2025, η οποία προέβλεπε μείωση κατά 50% του κόστους της μηνιαίας και ετήσιας κάρτας απεριορίστων διαδρομών από και προς το Πανεπιστήμιο.
Για την ολοκλήρωση του εγχειρήματος, ζητούμε η δράση να υλοποιηθεί με προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και του Αστικού ΚΤΕΛ Πατρών ή, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο, σε συνεργασία με τον Δήμο Πατρέων και τις διοικήσεις των δύο Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (Πατρών και Πελοποννήσου), προκειμένου να εξευρεθούν οι απαραίτητοι πόροι για την υλοποίηση του προγράμματος. Μάλιστα, σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, η εταιρεία διαχείρισης των Αστικών Συγκοινωνιών τάχθηκε υπέρ του ενδεχομένου επιδότησης των φοιτητικών εισιτηρίων από την τοπική αυτοδιοίκηση.
Η παραπάνω πρόταση στοχεύει στη μείωση του κόστους μετακίνησης των φοιτητών μέσω της αρωγής που θα προσφέρει η επιδότηση μέρους του κόστους από την αυτοδιοίκηση, στη διευκόλυνση και στήριξη της φοιτητικής κοινότητας για πρόσβαση στον ακαδημαϊκό χώρο σπουδών, καθώς και στη μετάβαση σε μια μορφή βιώσιμης κινητικότητας και αποσυμφόρησης του ήδη επιβαρυμένου οδικού δικτύου της πόλης.
Η Πάτρα δεν μπορεί να παραμένει η ακριβή εξαίρεση που την καθιστά αναξιόπιστη στον φοιτητικό κόσμο και μη ανταγωνιστική απέναντι σε άλλες πόλεις που στεγάζουν ακαδημαϊκά ιδρύματα. Μετά και τη συγκατάθεση μεγάλης μερίδας της φοιτητικής κοινότητας στην πρωτοβουλία μας, ζητούμε από την Περιφερειακή Αρχή την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης για τη μείωση της τιμής της μηνιαίας φοιτητικής κάρτας, τη σύσταση σχετικής ομάδας εργασίας που θα εποπτεύει και θα αξιολογεί την πορεία του μέτρου, καθώς και τη δέσμευση για δημόσιο απολογισμό στο τέλος του πιλοτικού προγράμματος. Πρόκειται για ένα μέτρο άμεσα εφαρμόσιμο, κοινωνικά αναγκαίο και οικονομικά βιώσιμο, που κάνει πράξη την αυτονόητη εξίσωση: Φθηνή μετακίνηση σημαίνει πραγματική πρόσβαση στη γνώση.
