Της Κατερίνας Κανελλοπούλου, μέλους Πολιτικού Συμβουλίου δημοτικής παράταξης «σπιράλ»
===========================
Ο ελληνικός τουρισμός εξακολουθεί να είναι αναμφίβολα ο βασικότερος πυλώνας ανάπτυξης της χώρας καθώς συμβάλλει στη συνεχή ανάκαμψη και αύξηση της ελληνικής οικονομίας. Η Ελλάδα είναι μεν ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός παγκοσμίως, θα πρέπει όμως να δώσει έμφαση σε ειδικές μορφές τουρισμού όπως ο θαλάσσιος, στρέφοντας το ενδιαφέρον της στην ανάπτυξη της κρουαζιέρας.
Το 2024, 8.4 εκατομμύρια Ευρωπαίοι επέλεξαν την κρουαζιέρα για τις διακοπές τους. Εννέα χώρες σημείωσαν αύξηση στον αριθμό των επιβατών κρουαζιέρας σε σχέση με το 2019 (προ-covid): Η Ελλάδα, μετά την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, σημείωσε την τρίτη μεγαλύτερη αύξηση (+116,1%), με τη Γαλλία να ακολουθεί με +54,1% και την Κροατία με +28,0%. Συνολικά στην Ελλάδα είχαμε 664.000 επιβάτες κρουαζιέρας το 2022, που αυξήθηκαν σε 1.145.000 επιβάτες το 2023 (Eurostat online data).
Η Πάτρα, ως ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια της χώρας, θα έπρεπε να έχει μερίδιο από αυτή την κίνηση και να εκμεταλλεύεται αυτό το συγκριτικό της πλεονέκτημα, αλλά δυστυχώς δεν ισχύει.
Το λιμάνι της Πάτρας αξιολογείται ως λιμάνι διεθνούς σημασίας και αποτελεί μέρος του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Ο παλαιός λιμένας Πάτρας έχει χερσαία ζώνη έκτασης 106.474 τ.μ. και στο υφιστάμενο masterplan προβλέπεται μία θέση ελλιμενισμού αποκλειστικά για κρουαζιερόπλοια. Ένα χαρακτηριστικό πλεονέκτημα του λιμένα Πατρών είναι ότι έχει ήδη τα βάθη που απαιτούνται για μεγάλα σκάφη, κάτι που άλλα λιμάνια στη χώρα δεν διαθέτουν και θα πρέπει να κάνουν τεράστια επένδυση για τα αποκτήσουν.
Ακολουθούν δύο ενδιαφέροντα παραδείγματα που αφορούν ελληνικά λιμάνια κρουαζιέρας και πρόσφατα στοιχεία κίνησής τους, μόλις του 2023:
- Στον κεντρικό λιμένα Καβάλας «Απόστολος Παύλος», ο οποίος διαθέτει δύο θέσεις ελλιμενισμού για την εξυπηρέτηση κρουαζιερόπλοιων με μήκος άνω των 200 μέτρων, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος, η επιβατική κίνηση στον τομέα της κρουαζιέρας ανήλθε το 2023 σε 21.052 άτομα (36 κρουαζιερόπλοια), κατατάσσοντας το λιμάνι της Καβάλας μέσα στα 20 λιμάνια κρουαζιέρας με τη μεγαλύτερη κίνηση το περασμένο έτος.
- Το λιμάνι του Κατάκολου, το οποίο αναμφίβολα έχει πλεονεκτική θέση λόγω της εγγύτητάς του στην Αρχαία Ολυμπία, κατατάχθηκε το 2023 στην πρώτη δεκάδα των λιμανιών κρουαζιέρας με τη μεγαλύτερη επιβατική κίνηση, εξυπηρετώντας 206 κρουαζιερόπλοια και 390.153 επιβάτες.
Η Πάτρα από την άλλη, με μόλις 13 κρουαζιερόπλοια και 800 επιβάτες το 2023 είναι ΠΟΛΥ πίσω! Είναι απορίας άξιο γιατί η πόλη μας έχει μείνει τόσο πίσω, ενώ διαθέτει και την υποδομή, και μια εξαιρετική θέση-κόμβο στην Ελλάδα.
Για όσους εξάλλου ισχυρίζονται ότι τα κρουαζιερόπλοια είναι ξένων συμφερόντων, ας εξηγηθεί γιατί είναι σημαντικός για μια πόλη υποδοχής ο αριθμός των επισκεπτών. Απλή κοινή λογική: Τα έσοδα, φυσικά και δεν πάνε ΜΟΝΟ στην εταιρεία της κρουαζιέρας. Ένας τουρίστας κρουαζιέρας στο λιμάνι αφήνει χρήματα στην τοπική οικονομία, αγοράζοντας αναμνηστικά, κάνοντας εκδρομές, τρώγοντας σε εστιατόρια και χρησιμοποιώντας υπηρεσίες όπως ταξί ή λεωφορεία. Συνολικά, η κατανάλωση ενός τουρίστα κρουαζιέρας εξαρτάται από τις προτιμήσεις του και το πόσο χρόνο έχει στη διάθεσή του στο λιμάνι, αλλά η ψυχολογία λειτουργεί πάντα υπέρ του να προλάβει να κάνει αρκετά, λόγω του περιορισμένου χρόνου. Έτσι οι πελάτες της κρουαζιέρας ξοδεύουν περισσότερα χρήματα από εκείνους που μένουν στα ξενοδοχεία της περιοχής.
Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα της Περιφέρειας Κρήτης για το λιμάνι του Ηρακλείου, τα ποσοστά των επισκεπτών από κρουαζιέρα ανά κατηγορία αγοράς προϊόντων έχουν ως εξής: καφέδες και αναψυκτικά: 45,3%, σνακ και γεύματα: 50,0%, αγορά σουβενίρ: 40,7%, αγορά τοπικών προϊόντων: 31,5%. Δηλαδή ο ένας στους δύο επιβάτες θα επισκεφθεί καφετέριες, εστιατόρια και καταστήματα σουβενίρ, ένας στους τρεις θα αγοράσει τοπικά προϊόντα κ.ο.κ. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, ένας μέσος όρος δαπάνης ανά ημέρα για τους τουρίστες κρουαζιέρας στο Ηράκλειο υπολογίστηκε στα €112 (https://www.citybranding.gr/). Κατ’ αντιστοιχία, σύμφωνα με μια έρευνα του Πανεπιστημίου Πειραιώς, οι τουρίστες κρουαζιέρας στο Κατάκολο ξόδεψαν κατά μέσο όρο €67 ανά άτομο (2011).
Οι μελέτες αυτές -αν και παλαιότερες- δίνουν μία ιδέα για την οικονομική διάσταση του θέματος, αν και φυσικά η κρουαζιέρα δεν έχει μόνο οικονομικά οφέλη για μια πόλη. Είναι επίσης μια μορφή εξωστρέφειας, επικοινωνίας και ανταλλαγής ιδεών με πολίτες του κόσμου.
Σύμφωνα τέλος με τον κ. Ιωάννη Μπρά, CEO της Five Senses Consulting & Development και διεθνή σύμβουλο στρατηγικής προορισμών κρουαζιέρας, οι προβλέψεις για το 2025 είναι εξαιρετικά θετικές: πάνω από 38,5 εκατομμύρια επιβάτες κρουαζιέρας αναμένονται παγκοσμίως, ενώ περισσότερα από 78 νέα κρουαζιερόπλοια θα προστεθούν στον παγκόσμιο στόλο τα επόμενα χρόνια.
Η Πάτρα μας, πόσο άραγε θα επωφεληθεί από όλα αυτά;
