Πορίσματα που προέκυψαν ύστερα από ομόφωνη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής, της 31ης Ιανουαρίου 2024, για ελέγχους, κατόπιν εισήγησης του νυν περιφερειάρχη Νίκου Χαρδαλιά. Ο ίδιος παρέδωσε τα πορίσματα του ΣΟΛ στους εισαγγελείς την περασμένη Δευτέρα και ενημέρωσε την επομένη τους επικεφαλής των παρατάξεων της αντιπολίτευσης στο Περιφερειακό Συμβούλιο.
Τα δύο πορίσματα έχουν ήδη πλέον μπει στο μικροσκόπιο των εισαγγελικών αρχών. Θα μελετηθούν όπως προβλέπεται και, προφανώς, θα ανοίξει ένας κύκλος καταθέσεων των εμπλεκόμενων προσώπων με τελικό ζητούμενο να διαπιστωθεί αν υπάρχουν παράνομες πράξεις και, αν ναι, πώς και πού θα προσωποποιηθούν οι ευθύνες, δηλαδή, εναντίον ποιων θα απαγγελθούν και ποιες κατηγορίες. Απαντώντας έτσι και στο ερώτημα για το αν όσα περιέχονται στα πορίσματα αποτυπώνουν τις πτυχές μιας σκανδαλώδους διαχείρισης στη λειτουργία της Περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ κατά την επίμαχη περίοδο ή κάτι τέτοιο δεν στοιχειοθετείται.
Σημειώνεται ότι τα πορίσματα αυτά έφτασαν στους οικονομικούς εισαγγελείς σχεδόν ταυτόχρονα με το πόρισμα της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) για τη λειτουργία του ΕΔΣΝΑ (ο υπεύθυνος Οργανισμός για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Αττική) την ίδια περίοδο. Και όπου, σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη η ΕΑΔ παραπέμπει προς πειθαρχικό έλεγχο για παράβαση καθήκοντος έξι πρόσωπα, πρώην μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής επί περιόδου Πατούλη, νυν και πρώην αιρετούς αυτοδιοικητικούς και τον πρώην οικονομικό διευθυντή. Ενώ το πόρισμα διαβιβάστηκε και στην Εισαγγελία για την ποινική συναξιολόγηση των διαλαμβανομένων σε αυτό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας το «ΘΕΜΑ», στα πορίσματά τους οι ορκωτοί λογιστές εντοπίζουν πολλά σημεία, οπωσδήποτε άξια περαιτέρω διερεύνησης, που αφορούν τις διαδικασίες τόσο των ανοιχτών διαγωνισμών όσο και των απευθείας αναθέσεων, όπως επαναλαμβανόμενη ανάθεση έργων σε συγκεκριμένους αναδόχους, επιλεκτικές προσκλήσεις συμμετοχής μόνο σε έναν οικονομικό φορέα, μη επαρκής τεκμηρίωση για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, αναιτιολόγητες παρατάσεις συμβάσεων και αυξήσεις δαπανών, παρατυπίες και παραλείψεις διαφόρων μορφών, ασάφειες και άλλα στοιχεία που ανοίγουν πολλά θέματα και ερωτήματα που απαιτούν σαφείς απαντήσεις.
Διαγωνισμοί για έναν
Μεταξύ άλλων, στο πόρισμα επισημαίνεται ένα αξιοπρόσεκτο μοτίβο που παρατηρείται στους Ανοικτούς Διαγωνισμούς, όπου, όπως αναφέρεται «στην πλειοψηφία των έργων διαπιστώθηκε ότι συμμετείχε στη διαδικασία μόνον ένας φορέας, ο οποίος και τελικά επιλεγόταν, με ασήμαντη ή ακόμα και με μηδενική προσφορά έκπτωσης σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό του έργου». Υπό οποιοδήποτε πρίσμα, είναι πάρα πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο να έχει προκύψει τυχαία.
Στο πρώτο πλάνο του ενδιαφέροντος των ορκωτών λογιστών βρίσκονται λοιπόν τα 299.222.416 ευρώ (+ΦΠΑ) που διατέθηκαν για 13 έργα, υπό τον συνολικό τίτλο «έργο (ή συμφωνία)-πλαίσιο». Σε όλα αυτά, αν και συνυποβάλλονται προσφορές από διάφορες εταιρείες για το κάθε έργο, τελικά, με κάποιον πανομοιότυπο τρόπο, προκύπτει μόνο μία έγκυρη προσφορά προς τελική αξιολόγηση. Και η οποία οδηγεί σε εκπτώσεις 1%-3%. Ετσι, προέκυψε στους 13 διαγωνισμούς αθροιστική έκπτωση μόλις 6,5 εκατ. ευρώ (2,17%).
Τα παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά:
– Σε έργο ύψους 18,448 εκατ. ευρώ υπήρξαν τέσσερις προσφορές εταιρειών. Οι τρεις ακυρώθηκαν. Η πρώτη «διεκδικήτρια» εταιρεία δεν κατέθεσε την απαραίτητη εγγυητική επιστολή, η δεύτερη δεν επισύναψε κανένα δικαιολογητικό, η τρίτη δεν απέστειλε ηλεκτρονική επιβεβαίωση της εγγυητικής. Απέμεινε μόνο μία, που κάλυπτε τις προϋποθέσεις και πήρε το έργο.
– Σε διαγωνισμό για άλλο έργο, ύψους 24,697 εκατ. ευρώ, το ίδιο μοτίβο. Συμμετείχαν τρεις εταιρείες. Μία δεν κατέθεσε εγγυητική επιστολή, η δεύτερη δεν προσκόμισε τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Πάλι έμεινε μόνο μία, με τελική έγκυρη προσφορά.
– Και σε τρίτο έργο, 44 εκατ. ευρώ, ανάλογη εικόνα. Τρεις εταιρείες συμμετείχαν, οι δύο προσφορές κρίθηκαν άκυρες, έμεινε μόνη της πάλι μία εταιρεία, ανέλαβε το έργο, με ασήμαντη έκπτωση. Η μία προσφορά απερρίφθη, λόγω μη κατάθεσης εγγυητικής επιστολής και η δεύτερη επειδή δεν εκπλήρωνε τα προβλεπόμενα από την προκήρυξη τεχνικο-οικονομικά κριτήρια.
– Σε ένα ακόμη έργο, προϋπολογισμού 8.883.360 ευρώ, κατατέθηκαν τρεις προσφορές. Οι δύο ακυρώθηκαν λόγω έλλειψης εγγυητικής επιστολής και μη κατάθεσης δικαιολογητικών αντιστοίχως.
– Και σε πέμπτο διαγωνισμό, για έργο 9.295.238 ευρώ, κατατέθηκαν τρεις προσφορές εταιρειών. Μία μόνο συμμετείχε τελικά ως έγκυρη, ενώ οι άλλες δύο κρίθηκαν άκυρες. Αιτίες, αντιστοίχως, η μη κατάθεση εγγυητικής επιστολής και μη εκπλήρωση των προϋποθέσεων συμμετοχής.
– Για τα έργα ορίζεται προϋπολογισμός χωρίς να υπάρχει πάντα επαρκής τεκμηρίωση για τον τρόπο καθορισμού του. Σε περιπτώσεις όπου αναφέρεται ότι υπήρξε έρευνα αγοράς, δεν τεκμηριώνεται με έγγραφα στοιχεία.
– Για σημαντικό μέρος συμβάσεων με απευθείας ανάθεση η δαπάνη δεν έχει ενταχθεί στον αρχικό προϋπολογισμό, αλλά καλύπτεται με τροποποιήσεις κατά τη διάρκεια του έτους.
– Η επίκληση επείγουσας ανάγκης για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης δεν τεκμηριώνεται επαρκώς σε αρκετές περιπτώσεις.
– Οι μελέτες που συνοδεύουν τις συμβάσεις προμηθειών ή υπηρεσιών δεν είναι απόλυτα αναλυτικές ως προς τα ποσοτικά χαρακτηριστικά τους.
– Δεν υπάρχουν προκαθορισμένα κριτήρια για την επιλογή των φορέων που καλούνται να υποβάλουν προσφορά. Σε πολλές περιπτώσεις η πρόσκληση απευθύνεται σε μόνο έναν οικονομικό φορέα.
– Διαπιστώθηκε η επαναλαμβανόμενη ανάθεση έργων σε συγκεκριμένους αναδόχους.
– Σχεδόν σε όλα τα έργα που εξετάστηκαν, η διακήρυξή τους προέβλεπε το Δικαίωμα Προαίρεσης του αναδόχου σε ποσοστό 50% έως και 100% της αρχικής σύμβασης.
– Παρατηρήθηκαν έργα που εκτελέστηκαν με διαδοχικές συμβάσεις, στις οποίες η νέα σύμβαση, πάρα το γεγονός ότι αφορούσε το ίδιο βασικό αντικείμενο, είχε σημαντική αύξηση στη δαπάνη χωρίς να εξηγούνται επαρκώς οι λόγοι γι’ αυτή την αύξηση σε σχέση με τις τεχνικές διαφορές.
