Το δρόμο για την ενεργειακή μετάβαση χαράσσει σταθερά η Ελλάδα, η οποία για πρώτη φορά μέσα στους πρώτους 10 μήνες του 2022, πέτυχε την κυριαρχία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας καλύπτοντας το 47,1% της ζήτησης. Για την ίδια περίοδο περιόρισε κατά 11,5% το φυσικό αέριο, αυξάνοντας μόλις κατά 2% τη χρήση του λιγνίτη σε σχέση με πέρσι.
Πρόκειται για μία επίδοση που αντανακλά τον αυξημένο βηματισμό της χώρας στις καθαρές μορφές ενέργειες και δικαιολογεί τους φιλόδοξους στόχους για συμμετοχή των ΑΠΕ κατά 80% έως το 2030 στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής από 65% που ήταν οι αρχικοί στόχοι. Την ίδια ώρα, η ΕΕ που καταβάλλει τιτάνια προσπάθεια απεξάρτησης από τα ρωσικά καύσιμα αύξησε την παραγωγή από κάρβουνο κατά 11% και κατά 7% αντίστοιχα την χρήση του αερίου καθώς μειώθηκε σημαντικά η συνεισφορά της πυρηνικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Ο κορεσμός στα δίκτυα υπονομεύει την ανάπτυξη
Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε η ενεργειακή δεξαμενή σκέψης Green Tank, πρώτη πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά το εξεταζόμενο διάστημα ήταν, οι ΑΠΕ, χωρίς τα μεγάλα υδροηλεκτρικά, κατατάσσοντας το φυσικό αέριο στη δεύτερη θέση με εμφανώς πτωτικές τάσεις. Ακολούθησαν ο λιγνίτης, τα μεγάλα υδροηλεκτρικά και τέλος οι καθαρές εισαγωγές, οι οποίες περιορίστηκαν στα χαμηλότερα επίπεδα που είναι συγκρίσιμα μόνο με τις εισαγωγές ρεύματος του 2013.
Από την ανάλυση των δεδομένων η πράσινη ενέργεια μαζί με τα μεγάλα υδροηλεκτρικά αντιπροσώπευαν το 47.1% της ζήτησης, αυξάνοντας το μερίδιο τους μέσα στη διάρκεια του τελευταίου έτους κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες. Το φυσικό αέριο κάλυψε το 35.4% της ζήτησης που είναι ένα ποσοστό σημαντικά μικρότερο από αυτό της προηγούμενης χρονιάς ενώ ο λιγνίτης παρέμεινε στα επίπεδα των δύο προηγούμενων ετών. Οι καθαρές εισαγωγές κάλυψαν μόλις το 6.6% της ζήτησης της χώρας.
Την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος έχει επικροτήσει και ο Πρωθυπουργός, ο οποίος επανέλαβε πρόσφατα το παράδειγμα της 7ης Οκτωβρίου, όταν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας κάλυψαν για πρώτη φορά πανελλαδικά τη ζήτηση για ηλεκτρικό ρεύμα για 5 ολόκληρες ώρες. Όπως μάλιστα έχει επισημάνει η Ελλάδα κατατάσσεται στην 7η θέση παγκοσμίως για το 2021 σε ό,τι αφορά στο μερίδιο ηλιακής και αιολικής ενέργειας ως πηγές της συνολικής παραγωγής ηλεκτρισμού.
Ωστόσο την φρενήρη ανάπτυξη των ΑΠΕ σκιάζουν οι δυσχέρειες που υπάρχουν στα δίκτυα και οι μεγάλες επενδύσεις που απαιτούνται για να επιτρέψουν την λειτουργία των νέων έργων, συνθήκη που υπονομεύει τους φιλόδοξους στόχους, οι οποίοι θα αποτυπωθούν και στο νέο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) που θα δοθεί σε διαβούλευση πριν τα τέλη του έτους. Οι στόχοι αυτοί προβλέπουν την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ από 28- 30 GW έως το 2030 (από 18,9 GW του αρχικού σχεδιασμού) και 5-8 GW στην αποθήκευση ενέργειας (από 1,5 GW).
Μείωση κατά 9% της ζήτησης
Σύμφωνα με τα τελευταία μηνιαία στοιχεία του ΑΔΜΗΕ για το διασυνδεδεμένο δίκτυο, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μαζί με τα μεγάλα υδροηλεκτρικά ξεπερνούν για πρώτη φορά τα ορυκτά καύσιμα (αέριο και λιγνίτης) αθροιστικά τους πρώτους 10 μήνες του έτους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο σύστημα της χώρας (20.186 GWh έναντι 19.859 GWh).
Αν και μέχρι και τον Σεπτέμβριο 2022 τα ορυκτά καύσιμα προηγούνταν αθροιστικά, η υψηλή παραγωγή από ΑΠΕ τον Οκτώβριο σε συνδυασμό με τη μεγάλη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τον ίδιο μήνα, τις υψηλές τιμές προμήθειας αερίου και άλλες παραμέτρους οικονομικής φύσης, αντέστρεψαν την τάση, οδηγώντας σε μεγάλη μείωση την ενέργεια που παράγεται από το φυσικό αέριο και το λιγνίτη (-58% και -23% αντίστοιχα σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2021).
Οι ΑΠΕ χωρίς τα μεγάλα υδροηλεκτρικά πέτυχαν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση 18.4% τους πρώτους 10 μήνες του 2022, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Εκτός από τις ΑΠΕ, αύξηση παρουσίασε και η παραγωγή από λιγνίτη, αλλά αυτή ήταν οριακή. Αντίθετα, το φυσικό αέριο σημείωσε σημαντική ποσοστιαία μείωση (-11.5%) σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2021, αλλά παρέμεινε οριακά σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του 2020.
Για τον μήνα Οκτώβριο 2022, «η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά 9% σε σχέση με το ίδιο μήνα του 2021, ενώ ο Οκτώβριος ήταν ο τέταρτος κατά σειρά μήνας στον οποίο παρατηρείται μείωση της ζήτησης σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Μάλιστα, η μηνιαία ζήτηση του Οκτωβρίου ήταν η τέταρτη χαμηλότερη της τελευταίας 10ετίας σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, μετά από τον Απρίλιο και Μάιο του 2020 (περίοδος πρώτου lockdown) και τον Απρίλιο του 2012» σημειώνει ο επικεφαλής του Green Tank Νίκος Μερτζάνης. Η μηνιαία παραγωγή από ΑΠΕ ήταν επίσης η δεύτερη υψηλότερη μετά από το ρεκόρ του Ιουλίου 2022.
«Ως αποτέλεσμα, το μερίδιο των ΑΠΕ μαζί με τα μεγάλα υδροηλεκτρικά στην κάλυψη της ζήτησης του Οκτωβρίου 2022 έφτασε το 57.3%, αποδεικνύοντας ότι η απεξάρτηση από τα ακριβά και ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα μπορεί να γίνει ακόμα πιο γρήγορα όταν συνδυάζεται η ενεργειακή εξοικονόμηση με τη επιτάχυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ» αναφέρει η έκθεση.
