Περιηγούμενοι στο TikTok αυτές τις μέρες, ίσως έχετε παρατηρήσει μια τάση: το τεστ «Bird Theory» (θεωρία των πτηνών). Πρόκειται για μια απλή άσκηση που ισχυρίζεται ότι αποκαλύπτει αν τα ζευγάρια είναι πραγματικά συνδεδεμένα. Η διαδικασία είναι απλή: ο ένας σύντροφος περιγράφει στον άλλον μια ψεύτικη συνάντηση με ένα πουλί νωρίτερα την ίδια μέρα και περιμένει την απάντηση. Ο σύντροφος που ανταποκρίνεται με περιέργεια ή ενδιαφέρον «περνά» το τεστ. Ο σύντροφος που αγνοεί ή απορρίπτει το σχόλιο «αποτυγχάνει».
Επιφανειακά, φαίνεται σχεδόν παράλογο. Πώς μπορεί ένα φευγαλέο σχόλιο για ένα πουλί να υποδηλώνει τη δυναμική ή το μέλλον μιας ρομαντικής σχέσης; Ωστόσο, η Θεωρία των πτηνών βασίζεται σε μια καθιερωμένη έννοια της ψυχολογίας των σχέσεων, γνωστή ως «προσπάθειες σύνδεσης», που έγινε δημοφιλής από τον ερευνητή γάμου John Gottman. Στη δεκαετή δουλειά του με χιλιάδες ζευγάρια, ο Gottman διαπίστωσε ότι οι πιο υγιείς και ευτυχισμένες σχέσεις χαρακτηρίζονται από μια απλή, επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά: οι σύντροφοι ανταποκρίνονται στις προσπάθειες του άλλου για σύνδεση, είτε λεκτικές ή μη λεκτικές, είτε μεγάλες ή μικρές. Ο ίδιος θεωρούσε ότι κάθε μέρα, οι άνθρωποι δημιουργούν εκατοντάδες μικρές προσφορές για προσοχή ή αγάπη. Αυτές μπορεί να είναι μικρά σχόλια, χειρονομίες ή ακόμα και ματιές. Ο τρόπος με τον οποίο λοιπόν ένας σύντροφος ανταποκρίνεται ή δεν ανταποκρίνεται μπορεί να επηρεάσει σωρευτικά τη συνολική υγεία της σχέσης. Στις μελέτες του Gottman, τα ζευγάρια που παρέμειναν μαζί ανταποκρίνονταν σταθερά στις προσφορές του άλλου περίπου στο 86% των περιπτώσεων. Τα ζευγάρια που χώρισαν το έκαναν μόνο στο 33% των περιπτώσεων.
Η Θεωρία των πτηνών
Η συγκεκριμένη θεωρία παίρνει αυτή τη θεμελιώδη έρευνα και τη μεταφράζει σε ένα γρήγορο, ιογενές μοτίβο. Παρουσιάζοντας ένα ασήμαντο σενάριο -την παρατήρηση ενός πουλιού ή μια φανταστική ιστορία- οι άνθρωποι μπορούν να κρίνουν αμέσως πώς ανταποκρίνεται ο σύντροφός τους. Είναι ένας παιχνιδιάρικος, απλός τρόπος για να δοκιμάσουν μια θεμελιώδη αρχή: παρατηρείτε και ανταποκρίνεστε στα μικρά μηνύματα που στέλνει ο σύντροφός σας κατά τη διάρκεια της ημέρας; Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν ο σύντροφός σας αγαπά τα πουλιά, αλλά αν είναι προσεκτικός και πρόθυμος να συνδεθεί μαζί σας, έστω και μέσω μιας μικρής, ασήμαντης ιστορίας.
Ωστόσο, παρά τη δημοτικότητά της, οι ειδικοί προειδοποιούν να μην δίνετε και υπερβολική σημασία σε αυτή την τάση, καθώς αν και η θεωρία των πουλιών είναι διασκεδαστική, δεν αποτελεί οριστικό μέτρο της υγείας μιας σχέσης. Ας μην ξεχνάμε δηλαδή ότι οι τάσεις στα κοινωνικά μέσα μειώνουν τις πολύπλοκες δυναμικές σε βίντεο 15 δευτερολέπτων. Είναι διασκεδαστικές, αλλά δεν είναι διαγνωστικές, καθώς μπορεί ένας σύντροφος να αποτύχει στη δοκιμασία μια μέρα για αμέτρητους λόγους -κόπωση, απόσπαση της προσοχής ή άγχος- χωρίς αυτό να αντανακλά τη συνολική ποιότητα της σχέσης.
TikTok και σχέσεις
Πράγματι, το format του TikTok μπορεί να ενισχύσει το άγχος στις σχέσεις. Πολλά ζευγάρια δημοσιεύουν βίντεο με τα «αποτελέσματα» της θεωρίας, συγκρίνοντας τις αντιδράσεις και προκαλώντας δημόσια σχόλια. Ορισμένοι χρήστες το αντιμετωπίζουν ως κρίση συμβατότητας, αστειεύονται ή ανησυχούν ότι μια αποτυχημένη συζήτηση γύρω από το υποτιθέμενο πτηνό σηματοδοτεί προβλήματα στο μέλλον. Ωστόσο, μια μεμονωμένη αποτυχημένη προσπάθεια είναι ασήμαντη στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας σχέσης.
Η έρευνα σχετικά με τις προσπάθειες σύνδεσης παρέχει το πλαίσιο για το οποίο ένα τόσο απλό τεστ έχει απήχηση στους θεατές. Σύμφωνα με τον Gottman, οι προσφορές είναι συχνά μικρές και η στροφή προς αυτές απαιτεί συνειδητή προσπάθεια. Μπορεί να περιλαμβάνουν κομπλιμέντα, προσκλήσεις για κοινή δραστηριότητα ή μικρές ερωτήσεις για την ημέρα του συντρόφου. Η συνεπής ανταπόκριση σε αυτές τις προσφορές ενισχύει την συναισθηματική οικειότητα, την εμπιστοσύνη και την ικανοποίηση από τη σχέση. Ωστόσο, όταν αγνοούνται ή απορρίπτονται επανειλημμένα, μπορούν να οδηγήσουν σε συναισθηματική αποσύνδεση και δυσαρέσκεια.
Η ελκυστικότητα της θεωρίας των πτηνών δεν έγκειται μόνο στην απλότητά της, αλλά και στην προσβασιμότητά της. Τα ζευγάρια μπορούν να την δοκιμάσουν οπουδήποτε, και δεν απαιτεί ειδικό εξοπλισμό ή προηγούμενη εκπαίδευση. Το σύντομο format του TikTok ενθαρρύνει τη συμμετοχή, καθιστώντας την έννοια της ανταπόκρισης στις προσφορές απτή και κατανοητή. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι παιχνιδιάρικες αλληλεπιδράσεις, όπως αυτές που προωθεί η Bird Theory, μπορούν να ενισχύσουν τους δεσμούς. Μελέτες έχουν δείξει ότι το κοινό γέλιο και οι ανέμελες δραστηριότητες ενισχύουν την ικανοποίηση από τη σχέση.
Ωστόσο, οι περιορισμοί είναι σαφείς. Η Θεωρία των Πτηνών δεν καταγράφει βασικά στοιχεία της υγείας μιας σχέσης, όπως η επίλυση συγκρούσεων, οι κοινές αξίες, η σεξουαλική οικειότητα ή η οικονομική συμβατότητα. Επιπλέον, η viral μορφή μπορεί να πιέσει τα ζευγάρια να υποκριθούν αντί να αλληλεπιδράσουν με ειλικρίνεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι σύντροφοι μπορεί να υπερβάλλουν στις απαντήσεις τους για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργώντας μια ψευδή εικόνα σύνδεσης.
Δοκιμάστε το
Για όσους ενδιαφέρονται να χρησιμοποιήσουν τη Θεωρία των Πουλιών ως εργαλείο αναστοχασμού και όχι ως οριστικό τεστ, οι ειδικοί συνιστούν να την αντιμετωπίσουν ως έναυσμα για συζήτηση. «Αντί να κρίνετε τον σύντροφό σας, ρωτήστε τον γιατί απάντησε με αυτόν τον τρόπο», προτείνει ο Δρ. Gottman. «Είναι μια ευκαιρία να μιλήσετε για την προσοχή, τη διαθεσιμότητα και την συναισθηματική ανταπόκριση». Με αυτόν τον τρόπο, η τάση μπορεί να χρησιμεύσει ως εφαλτήριο για μια βαθύτερη συζήτηση σχετικά με τη δυναμική των σχέσεων, χωρίς να φέρει το βάρος μιας απόλυτης κρίσης.
