«The Deal Maker in Chief is Back» ήταν ο τίτλος των New York Times την ημέρα που ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεφε στον Λευκό Οίκο. Τα πρώτα δείγματα γραφής στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής υποδεικνύουν πράγματι ότι ο νέος πρόεδρος θα επιδιώξει όσο το δυνατόν περισσότερα deals. Η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, για παράδειγμα, μπορεί να συνεχιστεί, αλλά μόνο ως αντάλλαγμα για την πρόσβαση σε πολύτιμες πρώτες ύλες, όπως το λίθιο και οι σπάνιες γαίες. Deals στην αγορά του real estate ετοιμάζoνται στη Γάζα, την οποία ο Τραμπ φιλοδοξεί να μετατρέψει σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», αλλά και στη Σερβία.
Νέος Trump Tower στο… Βελιγράδι
Tα αρχικά σχέδια για τον Trump Tower του Βελιγραδίου είχαν εμφανιστεί το 2012, για να εγκαταλειφθούν στη συνέχεια. Επανέρχονται όμως τώρα, μετά από 13 ολόκληρα χρόνια. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον Ρίτσαρντ Γκρενέλ, στενό συνεργάτη του νέου Αμερικανού προέδρου, ο οποίος στην πρώτη θητεία Τραμπ είχε αναλάβει ρόλο εντεταλμένου για τα Δυτικά Βαλκάνια, με ειδίκευση σε «ειδικές αποστολές».
Υπό αυτή την ιδιότητα, ο Γκρενέλ καλλιεργούσε στενές και εξαιρετικά φιλικές σχέσεις με τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Τζούριτς, ο οποίος προηγουμένως είχε διατελέσει πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον. Μάλιστα ο Γκρενέλ παρασημοφορήθηκε από τον Βούτσιτς για την «ισορροπημένη προσέγγιση» που επέδειξε στο ζήτημα του Κοσόβου.
Η συμφωνία για τον νέο Trump Tower του Βελιγραδίου ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2024. Στη σχετική διαπραγμάτευση συμμετείχαν η κυβέρνηση της Σερβίας, ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, και Άραβες επενδυτές. Τα σχέδια προβλέπουν ότι το παλαιό Γενικό Επιτελείο Στρατού της Σερβίας (και της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας) θα μετατραπεί σε ξενοδοχειακό συγκρότημα πολυτελείας, ενώ στον ίδιο χώρο θα οικοδομηθεί μνημείο για τα θύματα των νατοϊκών βομβαρδισμών του 1999. Το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 500 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τους New York Times. Θα είναι ο πέμπτος Trump Tower σε όλον τον κόσμο μετά τη Νέα Υόρκη, το Σικάγο, τη Μανίλα και την Κωνσταντινούπολη.
«Ο κατάλληλος άνθρωπος»
Ο Ροντ «Μπλάγκο» Μπλαγκόγιεβιτς είναι μία πολιτική φυσιογνωμία εξαιρετικά ιδιόρρυθμη, ακόμα και για τα μέτρα του Τραμπ. Γόνος Σέρβων μεταναστών στις ΗΠΑ, είχε εκλεγεί παλαιότερα κυβερνήτης του Ιλινόις με το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά το 2009 καθαιρέθηκε από το αξίωμά του και στη συνέχεια καταδικάστηκε σε φυλάκιση 14 ετών για διαφθορά. Στη διάρκεια της πρώτης θητείας του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ είχε μειώσει την ποινή του Μπλαγκόγιεβιτς. Τώρα ετοιμάζεται να τον διορίσει πρεσβευτή στο Βελιγράδι, σύμφωνα με τo Politico.
«Ο Μπλάγκο είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για το Βελιγράδι» δηλώνει στην DW ο Ντάνιελ Σέρβερ, ερευνητής στο πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς και πρώην συνεργάτης του Μπιλ Κλίντον. «Πρόκειται για έναν πολιτικό βαθύτατα διεφθαρμένο, ο οποίος είναι διατεθειμένος να κάνει οτιδήποτε ζητήσει ο Τραμπ».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Το 2010, αμέσως μετά την καθαίρεσή του από το αξίωμα του κυβερνήτη, ο Μπλαγκόγιεβιτς έδωσε το παρών στο Celebrity Apprentice, το αγαπημένο τηλεοπτικό ριάλιτι του Ντόναλντ Τραμπ. Μετά το τελευταίο προεκλογικό συνέδριο των Ρεπουμπλικανών, τον Μάιο του 2024, συμμετείχε μαζί με τον Ρίτσαρντ Γκρενέλ σε προεκλογικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα σε περιοχές με ισχυρή σερβική παροικία.
Την άνοιξη του 2024, πέντε επιφανείς επιχειρηματίες από τη Σερβία βρέθηκαν σε δεξίωση στην ιδιωτική κατοικία του Τραμπ, στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα. Μεταξύ αυτών ήταν ο Ράνκο Ρίστιτς, ιδρυτής της Zastava Arms USA, η οποία εισάγει και διαθέτει κατ’ αποκλειστικότητα όπλα της σερβικής Zastava Oruzje στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Ρίστιτς, ο Τραμπ είχε συστήσει στους παριστάμενους τον Μπλαγκόγιεβιτς ως «εξαιρετικό φίλο» και «στενό συνεργάτη».
Κριτική στον πρωθυπουργό του Κοσόβου
Την περασμένη εβδομάδα, ο Μπλαγκόγιεβιτς συναντήθηκε στο Βελιγράδι με τον Σέρβο πρόεδρο Βούτσιτς. Μιλώντας σε τοπικά ΜΜΕ άσκησε έντονη κριτική στον Κοσοβάρο πρωθυπουργό Άλμπιν Κούρτι, τον οποίο μάλιστα κατηγόρησε για «εθνοκάθαρση» στις σερβικές περιοχές του Κοσόβου. Παράλληλα, ζήτησε συγγνώμη για τη συμμετοχή των ΗΠΑ στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του 1999. «Ήταν τρομακτικό αυτό που έκανε η χώρα μου στη χώρα σας στη δεκαετία του ’90» ανέφερε χαρακτηριστικά ο επίδοξος πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Βελιγράδι. «Δεν ήταν τίποτα διαφορετικό από αυτό που κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία».
Αλλά και ο Ρίτσαρντ Γκρενέλ ασκεί δριμεία κριτική στον Άλμπιν Κούρτι. Επιπλέον δε, την παραμονή της ορκωμοσίας του Τραμπ, ο Γκρενέλ είχε υποδεχθεί στην Ουάσινγκτον τον πρώην πρωθυπουργό του Κοσόβου Ραμούς Χαραντινάι, έναν από τους «ορκισμένους εχθρούς» του Κούρτι. Στη συνέχεια, ο Χαραντινάι δήλωσε στην πλατφόρμα Χ της ιστοσελίδας KosovoOnline ότι «δεν είναι καλό για το Κόσοβο να παραμείνει στην εξουσία ο Κούρτι». Το 2020, ο πρωθυπουργός του Κοσόβου είχε προκαλέσει την μήνιν του Γκρενέλ, καθώς αρνήθηκε την ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας, που είχε προτείνει ο Αμερικανός απεσταλμένος σε μία προσπάθεια να αποκαταστήσει τις σχέσεις ανάμεσα στο Βελιγράδι και την Πρίστινα.
Εύθραυστες ισορροπίες στη Βοσνία
Ο Κουρτ Μπασούενερ, επικεφαλής του Democratization Policy Council με έδρα το Βερολίνο, εκτιμά ότι οι σερβικές φιλοδοξίες θέτουν πλέον σε κίνδυνο τις ισορροπίες όχι μόνο στο Κόσοβο, αλλά και στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Όπως λέει ο ίδιος στην DW, η ΕΕ θα μπορούσε να αντιδράσει ενισχύοντας με μάχιμες μονάδες τη σημερινή διεθνή ειρηνευτική αποστολή EUFOR Althea. Σε αυτή την περίπτωση, η παρουσία των Γκρενέλ-Κούσνερ-Μπλαγκόγιεβιτς θα ήταν ένα «δώρο» για το Βελιγράδι, που θα εξασφάλιζε απευθείας πρόσβαση στον Λευκό Οίκο, υποστηρίζει ο Γερμανός αναλυτής.
Τόσο ο ίδιος, όσο και ο πρώην συνεργάτης του Κλίντον, Ντάνιελ Σέρβερ, αμφιβάλλουν εάν η νέα αμερικανική διοίκηση θα είχε διάθεση να παρέμβει, για να σταματήσει τον σερβικό στρατό σε περίπτωση ένοπλης διένεξης. Επιπλέον, προειδοποιεί ο Ντάνιελ Σέρβερ, ακόμα και η θεωρητική συζήτηση για διαίρεση του Κοσόβου ή της Ουκρανίας ενισχύει τις αποσχιστικές τάσεις των Σέρβων από τη σημερινή Βοσνία και Ερζεγοβίνη.
