Σε επίπεδα-ρεκόρ έχει φτάσει το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών των καταναλωτών προς τις εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, ξεπερνώντας πλέον τα 3,4 δισ. ευρώ. Πρόκειται για την πιο απότομη αύξηση της τελευταίας δεκαετίας, με ετήσια μεταβολή που αγγίζει το 40%. Το βάρος αυτού του χρέους μεταφέρεται τελικά στους συνεπείς καταναλωτές, οι οποίοι πληρώνουν υψηλότερα τιμολόγια σε μια αγορά με περιορισμένες επιλογές.
Συγκεκριμένα, τα ληξιπρόθεσμα χρέη παλαιών καταναλωτών ανέρχονται σε 1,65 δισ. ευρώ, ενώ εκείνα των σημερινών πελατών φτάνουν τα 1,73 δισ. ευρώ. Συνολικά, οι οφειλές αντιστοιχούν σε 1.375.000 ενεργά σημεία μέτρησης σε όλη τη χώρα.
Νέα παρέμβαση του ΥΠΕΝ και αυστηρότεροι κανόνες
Για τον περιορισμό των στρεβλώσεων, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προετοιμάζει την αναθεώρηση του άρθρου 42 του Κώδικα Προμήθειας, με στόχο τη μείωση των περιστατικών «ενεργειακού τουρισμού» – δηλαδή των καταναλωτών που μετακινούνται από πάροχο σε πάροχο, αφήνοντας πίσω τους ανεξόφλητους λογαριασμούς.
Σύμφωνα με τις προτάσεις της ΡΑΑΕΥ, αλλαγή προμηθευτή θα απαγορεύεται όταν έχει δοθεί εντολή διακοπής παροχής ή όταν ο καταναλωτής έχει χαρακτηριστεί υπερήμερος από τρεις διαφορετικούς παρόχους, με τις οφειλές να αφορούν την περίοδο μετά την 1η Ιανουαρίου 2020. Η εισήγηση βρίσκεται από τις αρχές του έτους στο υπουργείο και συζητείται εδώ και μήνες.
Τα δεδομένα της αγοράς και η στρέβλωση του ανταγωνισμού
Η ΡΑΑΕΥ καταγράφει πως το 1,6 δισ. ευρώ από τις συνολικές οφειλές αντιστοιχεί σε καταναλωτές που έχουν ήδη αλλάξει πάροχο χωρίς να τακτοποιήσουν τις προηγούμενες υποχρεώσεις τους. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο στρέβλωσης του ανταγωνισμού, όπου οι συνεπείς επιβαρύνονται διπλά: από τις καθυστερήσεις στην αγορά και από τις αυξήσεις στα τιμολόγια.
Οι μεγαλύτερες οφειλές εντοπίζονται σε νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις που ανήκουν στη χαμηλή τάση: 1 δισ. ευρώ από τα νοικοκυριά και 900 εκατ. ευρώ από μικρές επιχειρήσεις. Οι οφειλές για τη μέση τάση (μεσαίες επιχειρήσεις) ανέρχονται σε 600 εκατ. ευρώ, ενώ για τη χαμηλή τάση μεγάλων επιχειρήσεων (147 παροχές) στα 350 εκατ. ευρώ.
Νομικό κενό και ανάγκη τροποποιήσεων
Η κατάσταση επιδεινώθηκε το 2020, όταν με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 1888/2020), κρίθηκε ότι δεν είναι πλέον νόμιμο για έναν πάροχο να ζητά διακοπή παροχής λόγω οφειλών προς άλλον προμηθευτή. Αυτό το νομικό κενό επέτρεψε στους κακοπληρωτές να συνεχίζουν να καταναλώνουν ενέργεια χωρίς συνέπειες.
Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) επισημαίνει εδώ και καιρό την ανάγκη αναμόρφωσης των άρθρων 39 και 42 του Κώδικα Προμήθειας, προκειμένου να επιτραπεί η διακοπή παροχής όταν υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, φυσικά με σεβασμό στις αρχές της αναλογικότητας και των συνταγματικών εγγυήσεων.
Επιπλέον, αναφέρεται ότι σε πολλές περιπτώσεις ο ΔΕΔΔΗΕ δεν εκτελεί έγκαιρα τις εντολές αποσύνδεσης, αφήνοντας τους παρόχους να συνεχίζουν να χρεώνονται για καταναλώσεις που δεν πληρώνονται. Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, ο ΕΣΠΕΝ προτείνει την εισαγωγή KPIs και κυρώσεων για τον Διαχειριστή, ώστε να διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς ενέργειας.
