Ίμια, 12 ναυτικά μίλια, SAR και Λωζάννη βάζει η Τουρκία στην ατζέντα των συζητήσεων με την Ελλάδα – Οι 5 αξιώσεις

Του Χρήστου Μαζανίτη

Αποφασισμένη να θέσει στο τραπέζι των συζητήσεων επιπλέον 4 θέματα εκτός από αυτό της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ εμφανίζεται η Τουρκία, όπως αναφέρουν δημοσιεύματα Μέσων Ενημέρωσης της γείτονος, ενόψει της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα και τη συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Το Ανώτατο Στρατηγικό Συμβούλιο Ελλάδας – Τουρκίας αναμένεται να συνέλθει στην Άγκυρα τις επόμενες εβδομάδες, με τον Ρ. Ταγίπ Ερντογάν να υποδέχεται τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Μπορεί η Ελλάδα, διά στόματος Έλληνα Πρωθυπουργού, να επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους ότι η μοναδική διαφορά που αναγνωρίζει με την Τουρκία είναι αυτή της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, ωστόσο δεν έχει τις ίδιες προθέσεις ο Τούρκος Πρόεδρος.

Ενδεικτικό είναι το δημοσίευμα της φιλοκυβερνητικής Yeni Şafak, η οποία αναφέρει ότι «οι διπλωματικές σχέσεις με την Ελλάδα αποκτούν άλλη μια ευκαιρία για την επίλυση χρόνιων προβλημάτων στο Αιγαίο που χρονολογούνται εδώ και περισσότερα από 100 χρόνια. Οι συνομιλίες για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, οι οποίες άρχισαν στα τέλη του 2000, αναζωπυρώθηκαν μετά την καταστροφή από τον σεισμό του 2023. Τα βήματα αυτά οδήγησαν στη Διακήρυξη των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου 2023, που υπογράφηκε από τους ηγέτες, και οι συναντήσεις για τα ΜΟΕ επιταχύνθηκαν».

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και τις αντιπροσωπείες των δύο χωρών, η συνάντησή των οποίων πρόκειται να γίνει εντός Ιανουαρίου, αυτή τη φορά στην Τουρκία.

Ωστόσο, η εφημερίδα αναφέρει τα 5 ζητήματα που η Τουρκία θα επιχειρήσει να βάλει στο τραπέζι των συζητήσεων. Παρατίθενται, αυτολεξεί όπως δημοσιεύθηκαν:

1. Ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών υδάτων και της υφαλοκρηπίδας και της οριοθέτησής τους. Η αύξηση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια θα άλλαζε δυσανάλογα την ισορροπία των συμφερόντων στο Αιγαίο σε βάρος της Τουρκίας. Ένα άλλο θεμελιώδες ζήτημα που σχετίζεται με τη θαλάσσια δικαιοδοσία στο Αιγαίο είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας.
2.  Ένα άλλο ζήτημα του Αιγαίου είναι το αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947 και άλλα σχετικά διεθνή έγγραφα.
3.  Ένα άλλο θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο αφορά το νομικό καθεστώς ορισμένων γεωγραφικών σχηματισμών (βράχων όπως τα Ίμια).
4. Η τέταρτη κατηγορία προβλημάτων του Αιγαίου είναι ο ισχυρισμός της Ελλάδας ότι ο εθνικός της εναέριος χώρος έχει εύρος 10 ναυτικά μίλια, σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο, και η κατάχρηση της αρμοδιότητάς της για την περιοχή πληροφοριών πτήσης (FIR).
5. Η πέμπτη κατηγορία προβλημάτων του Αιγαίου αφορά στις δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης (SAR).

Και αυτά είναι μόνο η αρχή για την Τουρκία, η οποία στο πλαίσιο της ερμηνείας που η ίδια δίνει στη συνθήκη της Λωζάννης, περιλαμβάνει και το ζήτημα των Ελλήνων Μουσουλμάνων, ιδιαίτερα στην Θράκη, που επιμένει να τους αποκαλεί τουρκική μειονότητα ενώ προχωρά ένα βήμα παρακάτω εγείροντας ζήτημα τουρκικής μειονότητας και σε νησιά του Αιγαίου και δη των Δωδεκανήσων, με ιδιαίτερη έμφαση την Ρόδο και την Κω, όπου όπως ισχυρίζεται «κατοικούν 6.000 Τούρκοι».

Παράλληλα, στην επίσης φιλοκυβερνητική εφημερίδα – ευρασιατικού προσανατολισμού, Aydınlık, εγείρονται ζητήματα κυριαρχίας στο Αιγαίο, κυρίως σε ό, τι αφορά τον εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδας, που είναι στα 10 μίλια. Η Τουρκία αξιώνει ότι θα πρέπει να πάει στα 6 ναυτικά μίλια, όπως είναι τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας ενώ απειλεί με πόλεμο «Casus Beli» σε περίπτωση που η χώρα μας αποφασίσει να ασκήσει το διεθνώς κατοχυρωμένο δικαίωμά της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12νμ. Κάτι που η Τουρκία ήδη έχει κάνει στην Μαύρη Θάλασσα.

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί ότι η Τουρκία έκανε ποδαρικό στο 2025 με μία παραβίαση του Εθνικού Εναέριου Χώρου, στις 2 Ιανουαρίου, με ένα Αεροσκάφος Ναυτικής Συνεργασίας ATR-72, το οποίο πραγματοποίησε πτήση στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, στην ευρύτερη περιοχή νοτίως της Κάσου και της Καρπάθου, που θεωρεί ότι έχει δικαιοδοσία βάσει του ανυπόστατου και παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ, το εν λόγω αεροσκάφος προχώρησε σε 3 παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας του FIR Αθηνών και μία παραβίαση του Εθνικού Εναέριου Χώρου, με την Πολεμική Αεροπορία να προχωρά στην αναχαίτισή του.