Ένα από τα πράγματα που δεν χαρακτηρίζει το Ιράν είναι το δημοκρατικό του καθεστώς, κάτι που φροντίζει άλλωστε να το υπενθυμίζει συχνά.
Τελευταία απόδειξη είναι η σύλληψη του Τζαφάρ Παναχί ο οποίος είναι ανάμεσα στους τρεις σκηνοθέτες που τέθηκαν υπό κράτηση την προηγούμενη εβδομάδα στην Τεχαράνη.
Πλέον βρίσκεται αντιμέτωπος με φυλάκιση έξι ετών από το ιρανικό δικαστικό σώμα, το οποίο επιδιώκει να εκτελέσει μια ποινή που είχε εκδοθεί σε βάρος του στο παρελθόν.
Ο Παναχί, ο οποίος έχει διακριθεί στα φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας και του Βερολίνου, είναι ο σκηνοθέτης πολύ γνωστών και αγαπημένων στο ευρωπαϊκό κοινό ταινιών, όπως Ο κύκλος, Ταξί, Λευκό Μπαλόνι, Crimson Gold και This Is Not a Film. Αν κάτι τον ξεχωρίζει είναι οι βαθιά ανθρώπινες ιστορίες του, για τους κοινωνικούς αγώνες του Ιράν. Και το πείσμα του να κάνει ταινίες παρά τις απαγορεύσεις. Η εφευρετικότητά του όταν γυρίζει τις ταινίες του και τις βγάζει λαθραία από το Ιράν σε ξένους διανομείς και φεστιβάλ κινηματογράφου είναι θρυλική, σχολιάζει το France24.
EPA / BRITTA PEDERSENΣυνελήφθη στις 11 Ιουλίου στο γραφείο του εισαγγελέα, το οποίο επισκέφθηκε μαζί με δικηγόρους και συναδέλφους του για να ενημερωθούν σχετικά με την κατάσταση δύο άλλων Ιρανών σκηνοθετών, του Μοχάμαντ Ρασούλοφ και του Μοστοφά Αλεχμάντ, οι οποίοι είχαν τεθεί υπό κράτηση τρεις ημέρες νωρίτερα.
Ο Παναχί και ο Ρασούλοφ είχαν συλληφθεί στο παρελθόν, το 2010, για «προπαγάνδα κατά του συστήματος», ασκώντας κριτική στην κυβέρνηση μέσα από τις ταινίες τους αλλά και συμμετέχοντας σε διαδηλώσεις. Καταδικάστηκε σε έξι χρόνια φυλάκιση, εκ των οποίων εξέτισε δύο μήνες πριν του χορηγηθεί η υπό όρους αποφυλάκιση που ήταν ανακλητή. Παράλληλα, του απαγορεύτηκε να φύγει από το Ιράν, του επιβλήθηκε αναγκαστική αποχή από το σινεμά και ήταν περιορισμένος στο σπίτι του τα τελευταία 12 χρόνια.
Ήταν περιορισμένος αλλά όχι άπραγος καθώς προσπάθησε να βρει κενά και «παράθυρα» στους περιορισμούς, επιχειρώντας για παράδειγμα να γυρίσει μία ταινία με το κινητό του μέσα στην οικία του. «Γιατί είναι έγκλημα να γυρίζει κανείς ταινίες;» είχε δηλώσει τότε στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Όταν ένας σκηνοθέτης δεν κάνει ταινίες, είναι σαν να είναι στη φυλακή». Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι ιρανικές αρχές άρχισαν να κάνουν τα στραβά μάτια, ειδικά όσο οι ταινίες του δεν ήταν απροκάλυπτα πολιτικές. Αυτή η ανοχή έληξε στις 11 Ιουλίου με τη σύλληψή του και την επακόλουθη εντολή να εκτίσει την προϋπάρχουσα πονή του.
EPA / IAN LANGSDON / POOLΑντίστοιχη ήταν η ποινή για τον Ρασούλοφ, ο οποίος κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο του Βερολίνου το 2020 αλλά δεν κατάφερε να παραλάβει ο ίδιος το βραβείο του. Το παρέλαβε η κόρη του. «Η ικανοποίηση που παίρνεις όταν αντιστέκεσαι στην καταπίεση και τον δεσποτισμό μπορεί να είναι μεγαλύτερη από το τίμημα που πρέπει να πληρώσεις», είχε δηλώσει τότε ο ίδιος μέσω Skype.
«Ο Παναχί είχε καταδικαστεί το 2010 σε συνολικά έξι χρόνια φυλάκιση», δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τρίτη ο εκπρόσωπος του δικαστικού σώματος Μασούντ Σεταγιέσι, «και ως εκ τούτου εισήχθη στο κέντρο κράτησης του Εβίν για να εκτίσει την ποινή του εκεί».
Οι συλλήψεις έχουν ξεσηκώσει κύμα αντιδράσεων από κινηματογραφικούς φορείς διεθνώς.
EPA / MICHAEL KAPPELERΗ Χάνα Σαϊντι κρατά τη Χρυσή Άρκτο για την ταινία «Taxi», την οποία δέχτηκε για λογαριασμό του θείου της, Τζαφάρ Παναχί. Δίπλα της στην τελετή λήξης του 65ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου ο Αμερικανός σκηνοθέτης Ντάρεν Αρονόφσκι.
Ο Διεθνής Συνασπισμός για Κινηματογραφιστές σε Κίνδυνο (ICFR) δημοσίευσε μια ανοιχτή επιστολή την Παρασκευή (15 Ιουλίου) για να διαμαρτυρηθεί για το κύμα συλλήψεων μεταξύ των κινηματογραφικών και καλλιτεχνικών κοινοτήτων στην Τεχεράνη.
Το Φεστιβάλ των Καννών εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας ότι «καταδικάζει έντονα αυτές τις συλλήψεις καθώς και το κύμα καταστολής που προφανώς βρίσκεται σε εξέλιξη στο Ιράν εναντίον των καλλιτεχνών του. Το φεστιβάλ ζητά την άμεση απελευθέρωση των Μοχάμαντ Ρασούλοφ, Μοστοφά Αλεχμάντ και Τζαφάρ Παναχί».
