Την πρόθεση της Γαλλίας και των Ευρωπαίων εταίρων της να καταθέσουν στις συνομιλίες της Γενεύης μια συγκροτημένη διπλωματική πρόταση προς το Ιράν για την αποκλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Εμανουέλ Μακρόν.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Λε Μπουρζέ, λίγο έξω από το Παρίσι, ο Μακρόν τόνισε ότι η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία αποσκοπεί στη δημιουργία ενός διαλόγου με την Τεχεράνη, με στόχο την αποτροπή γενικευμένης ανάφλεξης και τη σταθεροποίηση της περιοχής.
Η πρόταση, σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο, βασίζεται σε τέσσερις άξονες:
- Επανέναρξη της συνεργασίας του Ιράν με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), με στόχο τη σταδιακή επίτευξη «μηδενικού εμπλουτισμού» ουρανίου.
2. Διεθνής εποπτεία στο ιρανικό πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων, που αποτελεί διαχρονική πηγή ανησυχίας για την ασφάλεια της περιοχής.
3. Περιορισμός της ιρανικής χρηματοδότησης προς ένοπλες παραστρατιωτικές οργανώσεις, που δραστηριοποιούνται σε Λίβανο, Γάζα, Συρία και Υεμένη.
4. Απελευθέρωση ξένων υπηκόων που κρατούνται σε ιρανικές φυλακές, τους οποίους η Γαλλία και άλλες χώρες χαρακτηρίζουν «ομήρους».
«Το Ιράν πρέπει να αποδείξει ότι είναι διατεθειμένο να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ανταποκριθεί στην ευρωπαϊκή πρόταση», δήλωσε ο Μακρόν, υπογραμμίζοντας ότι η πρωτοβουλία αποτελεί συντονισμένη ευρωπαϊκή προσπάθεια.
Ευκαιρία για ειρήνη
Οι συνομιλίες στη Γενεύη λαμβάνουν χώρα σε μια περίοδο αυξανόμενων εντάσεων στην περιοχή, με την εμπλοκή του Ιράν να προκαλεί ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σε διεθνείς οργανισμούς, λόγω των πυρηνικών δραστηριοτήτων, των πυραυλικών δοκιμών και της υποστήριξης προς φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές.
Η έξοδος από την κρίση στη μέση Ανατολή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω του διαλόγου δήλωσε, από την πλευρά του, ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό, ο οποίος μαζί με τους ομολόγους της Βρετανίας Ντέιβιντ Λάμι, της Γερμανίας Γιόχαν Βαντεφούλ, και την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφαλείας Κάγια Κάλας, έχουν αυτή την ώρα συνάντηση με τον επικεφαλής της διπλωματίας του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί.
Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι τα τελευταία εικοσιτετράωρα, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν πολλαπλασιάσει τις εκκλήσεις τους για αποκλιμάκωση και ότι πρόκειται ίσως για μία «συνάντηση ύστατης ευκαιρίας».
Το μοντέλο του Ιράκ
Σύμφωνα με δημοσιεύματα γαλλικών μέσων ενημέρωσης πρόθεση των Ευρωπαίων είναι να εφαρμοστεί το μοντέλο που υιοθετήθηκε στο Ιράκ μετά τον πόλεμο της διεθνούς συμμαχίας υπό τις ΗΠΑ, τον Απρίλιο του 1991.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είχε εγκρίνει απόφαση που υποχρέωνε τον Σαντάμ Χουσεΐν σε αποπυρηνικοποίηση και αφοπλισμό σε βιολογικά, χημικά και βαλλιστικά όπλα. Το πυρηνικό σκέλος είχε ανατεθεί στους επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.
Εάν η ευρωπαϊκή τριάδα επιτύχει, θα επιχειρήσει να παρουσιάσει το αποτέλεσμα στον πρόεδρο Τραμπ, ώστε εκείνος να επανεκκινήσει τις συνομιλίες με την Τεχεράνη και να ασκήσει πίεση στο Ισραήλ για επίτευξη κατάπαυσης του πυρός ή τουλάχιστον για προσωρινή αναστολή των στρατιωτικών του επιχειρήσεων, αναφέρουν επίσης γαλλικά ΜΜΕ.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν Γάλλοι αναλυτές, τα τελευταία σημάδια – η μετακίνηση νέων αμερικανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, οι δηλώσεις του Τραμπ, η σιγουριά που εκπέμπουν οι Ισραηλινοί ηγέτες – δεν αφήνουν περιθώριο αισιοδοξίας και όλα δείχνουν ότι οι ΗΠΑ προτίθενται να εμπλακούν – σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό – στο πλευρό του Τελ Αβίβ στον πόλεμο.
Στο Παρίσι, όπως επισημαίνει η εφημερίδα L Opinion σε σημερινό δημοσίευμα της με τίτλο «Για τη Γαλλία, ο προληπτικός πόλεμος του εβραϊκού κράτους δεν αποτελεί τη σωστή επιλογή για την οριστική επίλυση των ζητημάτων που θέτει η ιρανική πυρηνική απειλή», μετά από μια εβδομάδα ισραηλινών πληγμάτων, δεν έχει πεισθεί κανείς για την αποτελεσματικότητα της στρατιωτικής οδού ως μέσου μόνιμου περιορισμού του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.
Τα σενάρια
Στη καλύτερη περίπτωση να υπάρξει καθυστέρηση του προγράμματος, όπως εκτιμάται. Ειδικότερα αναφέρεται ότι στο πολεμικό πεδίο, ναι μεν οι εγκαταστάσεις της Νατάνζ και της Ισφαχάν υπέστησαν επιφανειακές ζημιές, όμως το εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου στο Φόρντο παραμένει επιχειρησιακό. «Ακόμη και η αμερικανική υπερβόμβα GBU-57 (ικανή να διαπεράσει 80 μέτρα έδαφος) δεν φαίνεται ικανή να καταστρέψει ένα κέντρο του οποίου ορισμένες εγκαταστάσεις βρίσκονται σε βάθος 400 μέτρων, για να μην αναφερθεί κανείς στην ικανότητα του Ιράν να μετακινεί τον εξοπλισμό και τα αποθέματά του» αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα.
Και καταλήγει: «Για τη Γαλλία, η καλύτερη εγγύηση για να μην αποκτήσει η Ισλαμική Δημοκρατία πυρηνικά όπλα, παραμένει ο αυστηρός έλεγχος του πυρηνικού της προγράμματος από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας. Διότι ακόμη κι αν καταστρεφόταν όλο το οπλοστάσιο, οι γνώσεις και η εμπειρία των Ιρανών επιστημόνων θα επέτρεπαν στην Τεχεράνη να επανασυστήσει τα αποθέματά της σε εμπλουτισμένο ουράνιο με ταχύτητα, ανεξαρτήτως κυβέρνησης.
Οι ελπίδες των Ευρωπαίων διπλωματών είναι περιορισμένες. Όλα θα εξαρτηθούν από τα περιθώρια διαπραγμάτευσης που θα δοθούν στον υπουργό Αμπάς Αραγτσί από ένα καθεστώς όπου πολλαπλά κέντρα εξουσίας συγκρούονται διαρκώς.
Αν οι Ευρωπαίοι αποτύχουν, ορισμένοι φοβούνται την ανάδυση ενός σεναρίου τύπου «Βόρειας Κορέας», στο οποίο το Ιράν θα αλλάξει στρατηγική. Δηλαδή, αντί να παραμείνει μια πυρηνική δύναμη «στο όριο», να ξεκινήσει μια κούρσα ενάντια στον χρόνο για την απόκτηση της βόμβας, μέσω ενός πλήρως παράνομου προγράμματος».
