Ανατροπή στις τραπεζικές προμήθειες, τα κόστη συναλλαγών, αλλά και σε αυτήν ακόμα τη λειτουργία της αγοράς, φέρνει η απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (ΥΠΕΘΟ) να επεκτείνει το σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών IRIS σε όλες τις συναλλαγές με ελεύθερους επαγγελματίες και αυτoαπασχολούμενους.
Μετά το νέο «δόγμα» για POS παντού, στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο θα περιληφθεί και διάταξη που θα καθιστά υποχρεωτική για τους ελεύθερους επαγγελματίες, εμπόρους και αυτοαπασχολούμενους, τη χρήση και αποδοχή στιγμιαίων πληρωμών χωρίς κάρτα, με απευθείας μεταφορά χρημάτων στον λογαριασμό του δικαιούχου μέσω κινητού (smartphone), tablet ή του υπολογιστή του πελάτη/καταναλωτή.
Πάνω από 600.000 γιατροί, δικηγόροι, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, εκμεταλλευτές ταξί, συνεργεία αυτοκινήτων, έμποροι κ.λπ. θα υποχρεωθούν έτσι ως τον Δεκέμβριο να δέχονται τις νέου τύπου πληρωμές, που θα γίνονται με QR μέσω κινητού, χωρίς να απαιτείται όμως λειτουργία ανέπαφων πληρωμών (NFC), όπως στις πληρωμές με άυλες κάρτες ή Μarket Pass κ.λπ. στα POS. Στόχος είναι η εξάλειψη του κόστους των τραπεζικών προμηθειών κατά την πληρωμή της αμοιβής των επαγγελματιών, ώστε και να μην αποτελούν πια δικαιολογία οι χρεώσεις προκειμένου να πιέζουν να πληρωθούν με μετρητά.
Τι αλλάζει
Συγκεκριμένα, από τα τέλη Νοεμβρίου ή αρχές Δεκεμβρίου:
1 Ολοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι θα υποχρεωθούν να συνδέσουν τον επαγγελματικό τους λογαριασμό με σύστημα άμεσων πληρωμών, όπως επίσης να δέχονται άμεση πληρωμή από οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο τους το ζητήσει.
2 Ολα τα φυσικά πρόσωπα που συναλλάσσονται με άλλα φυσικά πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες (ελεύθερους επαγγελματίες ή αυτοαπασχολούμενους) δικαιούνται να ζητήσουν να γίνει η πληρωμή μέσω συστήματος άμεσων πληρωμών.
Για να ενεργοποιηθεί η υπηρεσία, απαιτούνται τα εξής:
■ Να έχει εγγραφεί και ο πωλητής αλλά και ο πελάτης στην υπηρεσία IRIS.
■ Ο πελάτης να χρησιμοποιεί «έξυπνο» κινητό ή τάμπλετ ή υπολογιστή, αλλά και να υπάρχει σύνδεση στο Διαδίκτυο, αλλιώς δεν θα ολοκληρώνεται η διαδικασία. Δεν απαιτείται όμως το κινητό να υποστηρίζει τη λειτουργία ανέπαφων πληρωμών (NFC) όπως στα POS.
Η μάχη των χρεώσεων
Το νέο σύστημα φέρνει στο φως και τον «ακήρυχτο πόλεμο» μεταξύ των συστημάτων πληρωμών:
■ Αφενός μεν των «παραδοσιακών» τραπεζικών μεθόδων (εμβάσματα) και των POS που όλα τα τελευταία χρόνια κυριαρχούν στην αγορά, αλλά και των επιχειρήσεων που κερδίζουν από πλαστικές κάρτες και μικροεπεξεργαστές-τσιπάκια, ειδικό λογισμικό και hardware κινητών τηλεφώνων για ανέπαφες πληρωμές NFC, συσκευές και τερματικά συναλλαγών, υπηρεσίες αποδοχής και εκκαθάρισης πληρωμών.
■ Αφετέρου δε, των νέων συστημάτων πληρωμών IRIS, τα οποία παρακάμπτουν σχεδόν όλα τα παραπάνω!
Κερδισμένοι βγαίνουν οι -νομοταγείς- επαγγελματίες και καταναλωτές, αφού, παρότι η συναλλαγή θα περνά από το τραπεζικό σύστημα, θα γλιτώνουν σημαντικές χρεώσεις για μεταφορές χρημάτων. Βρίσκουν διέξοδο έτσι και στο χρόνιο πρόβλημα ότι χάνουν έως και το 1% του τζίρου τους σε προμήθειες και έξοδα που επιβαρύνουν τις κλασικές μεθόδους πληρωμών.
Τα οφέλη είναι πολλά:
■ Η άμεση μεταφορά μικροποσών με χρήση smart devices (τηλέφωνα κ.λπ.) μεταξύ ιδιωτών (φυσικά πρόσωπα) είναι ανέξοδη για ποσά έως 500 ευρώ ημερησίως.
■ Οπως για τα φυσικά πρόσωπα, ανέξοδη είναι για τον αποστολέα και η μεταφορά σε επαγγελματία. Ωστόσο αν ο αποδέκτης είναι επιχείρηση, επιβαρύνεται με μικρή προμήθεια είσπραξης, ανάλογα με το ύψος της συναλλαγής (ενδεικτικά, το τιμολόγιο της ΕΤΕ για ποσά άνω των 5 ευρώ προβλέπει προμήθεια μόλις 0,03%).
■ Για μεταφορές μεγαλύτερων ποσών υπάρχει προμήθεια στην είσπραξη, ανάλογα με την τράπεζα. Ωστόσο οι μεγάλες τράπεζες έχουν δημιουργήσει πακέτα παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών για την επιχειρηματική πελατεία, ανάλογα με την «αξία» του πελάτη για την τράπεζα.
Βασική προϋπόθεση είναι και τα δύο μέρη της συναλλαγής (είτε δύο ιδιώτες είτε ο ιδιώτης και η επιχείρηση) να έχουν εγγραφεί στο δίκτυο.
Οι εγγραφές γίνονται μέσω της τράπεζας στην οποία τηρείται ο λογαριασμός τους.
Κερδισμένοι και χαμένοι
Το νέο σύστημα συμφέρει όμως και τις τράπεζες, καθώς τις απαλλάσσει από σημαντικά κόστη. Αν και προβλέπεται αμοιβή της ΔΙΑΣ – Διατραπεζικά Συστήματα Α.Ε. ύψους 0,06 ευρώ ανά συναλλαγή, το κόστος για τις ανέξοδες συναλλαγές το απορροφά η ίδια η τράπεζα. Και αυτό επειδή μια κλασική μεταφορά χρημάτων μέσω εμβάσματος μπορεί να κοστίζει έως και 200 φορές περισσότερο (π.χ. 12 ευρώ)!
Από την άλλη, για τις εταιρείες πώλησης τερματικών ή αποδοχής και εκκαθάρισης ηλεκτρονικών πληρωμών χάνονται -θεωρητικά- έως και 600.000 σημεία πληρωμών με POS, αν και εφόσον οι πελάτες τους (επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι) στρέψουν τους καταναλωτές στις πληρωμές με IRIS, ώστε να εισπράττουν ανέξοδα και άμεσα μέσω κινητού τις αμοιβές τους.
Και οι εταιρείες αυτές, πάντως, φαίνεται πως θα καταφέρουν να περιορίσουν τις απώλειες. Διότι τα POS παραμένουν ο βασικός τρόπος πληρωμής για όσους χρησιμοποιούν πιστωτικές κάρτες (άυλες ή σε φυσική μορφή), ενώ με απόφαση της κυβέρνησης επιβάλλεται πλέον να εγκαθιστούν POS και όλες όσες επιχειρήσεις λιανικής (βάσει Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητος – ΚΑΔ) απαλλάσσονταν μέχρι τώρα από τη σχετική υποχρέωση.
Ανέπαφες πληρωμές… ακόμα και για σπίρτα!
Σήμερα, αν ένα ψιλικατζίδικο ή περίπτερο δεχθεί πληρωμή με κάρτα και POS για είδη στα οποία έχει απειροελάχιστο περιθώριο κέρδους (π.χ. τσιγάρα λόγω υπέρογκων φόρων ή καραμέλες και σπίρτα λόγω ευτελούς αξίας), τότε ο καταστηματάρχης δεν κερδίζει ουσιαστικά τίποτα από τις πωλήσεις αυτές (ή μπαίνει και μέσα), αφού επιβαρύνεται και με τραπεζικές προμήθειες, πέραν του κόστους του σε χρόνους, χώρους, διαδικασίες, φύρα και ό,τι άλλο μπορεί να επιβαρύνει τα προϊόντα και την επιχείρησή του συνολικά.
Αντίστοιχα, όμως, το σύνολο της αγοράς που χρεώνει μεγαλύτερα ποσά (π.χ. ένας ξενοδόχος) βλέπει ότι χάνει σχεδόν το 0,5% έως και 1% των εισπράξεών του που γίνεται με κάρτες, επειδή καταλήγει σε προμηθευτές συστημάτων, τράπεζες και ιδρύματα πληρωμών.
Ολα πλέον όμως αλλάζουν: αναρτώντας ένα αυτοκόλλητο κωδικό QR σε εμφανές σημείο (π.χ. στο τζάμι ή σε ειδικό ταμπελάκι μπροστά από την ταμειακή μηχανή), ο επιχειρηματίας μπορεί να καλεί τον καταναλωτή που δεν επιθυμεί να πληρώσει με μετρητά, αλλά με χρεωστική κάρτα, να σκανάρει τον κωδικό μέσω του κινητού του. Αυτομάτως τότε, το ποσό του λογαριασμού θα μεταφερθεί ανέξοδα από τον λογαριασμό του πελάτη στον τραπεζικό λογαριασμό του πωλητή.
