Η μεγαλύτερη «σκούπα» του κόσμου, το «Μαμούθ» όπως το αποκαλεί η ελβετική εταιρεία Climeworks, ξεκίνησε να λειτουργεί στην Ισλανδία.
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ειδικό κτίριο το οποίο σχεδιάστηκε, όπως αναφέρει η εταιρεία, για να απορροφά τη ρύπανση που προκαλεί στην ατμόσφαιρα η θέρμανση των πλανητών.
Το «Mammoth» είναι το δεύτερο εργοστάσιο «άμεσης σύλληψης αέρα» που άνοιξε η ελβετική εταιρεία στη χώρα και είναι 10 φορές μεγαλύτερο από τον προκάτοχό του, την Orca, που άρχισε να λειτουργεί το 2021.
Η «άμεση σύλληψη αέρα», ή DAC όπως είναι τα αρχικά του εγχειρήματος, είναι μια τεχνολογία που έχει σχεδιαστεί για να αναρροφά αέρα και να απομακρύνει το διοξείδιο του άνθρακα χρησιμοποιώντας χημικές ουσίες. Ο άνθρακας μπορεί στη συνέχεια να εγχυθεί βαθιά κάτω από το έδαφος, να επαναχρησιμοποιηθεί ή να μετατραπεί σε στερεά προϊόντα.
Η Climeworks, όπως αναφέρει το CNN, σχεδιάζει να μεταφέρει τον άνθρακα υπογείως, όπου θα μετατραπεί σε πέτρα και θα «κλειδώνει» σε μόνιμη βάση τον άνθρακα.
Οι επικρίσεις για τη «σκούπα»: Ακριβή, με αβέβαια αποτελέσματα
«Οι κλιματικές λύσεις επόμενης γενιάς όπως το DAC κερδίζουν περισσότερη προσοχή από τις κυβερνήσεις και την ιδιωτική βιομηχανία, καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να καίνε ορυκτά καύσιμα. Οι συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη στην ατμόσφαιρα έφτασαν σε υψηλό επίπεδο-ρεκόρ το 2023» τονίζει το CNN και προσθέτει:
«Καθώς ο πλανήτης συνεχίζει να θερμαίνεται -με καταστροφικές συνέπειες για τον άνθρωπο και τη φύση-, πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο κόσμος πρέπει να βρει τρόπους για την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα εκτός από την ταχεία μείωση των ορυκτών καυσίμων. Αλλά οι τεχνολογίες αφαίρεσης άνθρακα όπως το DAC εξακολουθούν να είναι αμφιλεγόμενες. Έχουν επικριθεί ως ακριβές, ενεργοβόρες και αναπόδεικτες σε κλίμακα. Ορισμένοι μάλιστα ανησυχούν, επίσης, ότι θα μπορούσαν να αποσπάσουν την προσοχή από τις πολιτικές για τη μείωση των ορυκτών καυσίμων.
Αυτή η τεχνολογία «είναι γεμάτη αβεβαιότητες και οικολογικούς κινδύνους», δήλωσε η Λίλι Φερ, διευθύντρια του προγράμματος ορυκτών οικονομίας στο Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου.
Πώς λειτουργεί το «Μαμούθ»
Η Climeworks ξεκίνησε να κατασκευάζει το Mammoth τον Ιούνιο του 2022 και η εταιρεία λέει ότι είναι το μεγαλύτερο εργοστάσιο τέτοιου τύπου στον κόσμο. Έχει αρθρωτό σχεδιασμό με χώρο για 72 «δοχεία συλλογής» -τα μέρη κενού του μηχανήματος που «συλλαμβάνουν» άνθρακα από τον αέρα- τα οποία μπορούν να στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο και να μετακινούνται εύκολα. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 12 από αυτά, ενώ άλλα πρόκειται να προστεθούν τους επόμενους μήνες.
Το Mammoth θα μπορεί να «τραβήξει» 36.000 τόνους άνθρακα από την ατμόσφαιρα ετησίως σε πλήρη δυναμικότητα, σύμφωνα με την Climeworks. Αυτό ισοδυναμεί με το να βγουν περίπου 7.800 αυτοκίνητα με φυσικό αέριο εκτός δρόμου για έναν χρόνο.
Η Climeworks δεν έδωσε ακριβές κόστος για κάθε τόνο άνθρακα που αφαιρέθηκε, αλλά είπε ότι ήταν πιο κοντά στα 1.000 δολάρια ο τόνος από τα 100 δολάρια ο τόνος – το τελευταίο θεωρείται ευρέως ως βασικό όριο για να γίνει η τεχνολογία προσιτή και βιώσιμη.
Καθώς η εταιρεία κλιμακώνει το μέγεθος των εργοστασίων της και μειώνει το κόστος, ο στόχος είναι να φτάσει τα 300 έως 350 δολάρια ο τόνος μέχρι το 2030, πριν φτάσει τα 100 δολάρια ο τόνος γύρω στο 2050, δήλωσε ο Jan Wurzbacher, συνιδρυτής και συν-διευθύνων σύμβουλος της Climeworks.
Όλος ο εξοπλισμός αφαίρεσης άνθρακα στον κόσμο είναι ικανός να αφαιρέσει μόνο περίπου 0,01 εκατομμύρια μετρικούς τόνους άνθρακα ετησίως, πολύ μακριά από τα 70 εκατομμύρια τόνους ετησίως που απαιτούνται μέχρι το 2030 για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.
Υπάρχουν ήδη πολύ μεγαλύτερες μονάδες DAC υπό κατασκευή από άλλες εταιρείες. Το Stratos, που βρίσκεται υπό κατασκευή στο Τέξας, έχει σχεδιαστεί για να αφαιρεί 500.000 τόνους άνθρακα ετησίως, σύμφωνα με την Occidental, την πετρελαϊκή εταιρεία πίσω από το εργοστάσιο.
Ο Jan Wurzbacher, συνιδρυτής και συν-διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, δήλωσε ότι το Mammoth είναι απλώς το πιο πρόσφατο στάδιο στο σχέδιο της Climeworks να κλιμακώσει έως και 1 εκατομμύριο τόνους απομάκρυνσης άνθρακα ετησίως έως το 2030 και 1 δισεκατομμύριο τόνους έως το 2050.
Τα σχέδια περιλαμβάνουν πιθανές εγκαταστάσεις DAC στην Κένυα και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
