Το Φιλελεύθερο Κόμμα του Καναδά αναμένεται να κερδίσει για τέταρτη συνεχόμενη φορά στις εκλογές, εξασφαλίζοντας εντολή στον πρώην κεντρικό τραπεζίτη Μαρκ Καρνέι, έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία κατά την οποία δεσμεύτηκε να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και να αντιταχθεί στον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ σε έναν εμπορικό πόλεμο.
Ωστόσο, η διαφορά νίκης φαίνεται να είναι οριακή. Οι Φιλελεύθεροι προηγούνταν ή είχαν εκλεγεί σε 155 από τις 343 έδρες, έναντι 150 εδρών για το Συντηρητικό Κόμμα, σύμφωνα με τα στοιχεία στις 11:21 μ.μ. ώρα Οτάβας. Είναι πιθανό ότι το κόμμα δεν θα πετύχει την απόλυτη πλειοψηφία των 172 εδρών στη Βουλή των Κοινοτήτων — πράγμα που σημαίνει ότι η κυβέρνηση Καρνέι θα πρέπει να συνεργαστεί με άλλα κόμματα για να περάσει νομοθετήματα.
Το καναδικό δολάριο αρχικά σημείωσε άνοδο όταν τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα ανακοίνωσαν τη νίκη των Φιλελευθέρων, αλλά στη συνέχεια υποχώρησε καθώς έγινε σαφές ότι το εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να φέρει μια ασταθή κυβέρνηση. Το καναδικό δολάριο διαπραγματευόταν στα 1,386 δολάρια Καναδά ανά δολάριο ΗΠΑ.
Οι Φιλελεύθεροι κατέγραφαν κέρδη στο Κεμπέκ και μάχονταν σκληρά με τους Συντηρητικούς στο πολυπληθές Οντάριο — δύο βιομηχανικές περιοχές όπου βασικοί κλάδοι όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, ο χάλυβας και το αλουμίνιο έχουν βρεθεί στο στόχαστρο των δασμών του Τραμπ. Το κόμμα του Καρνέι διατηρούσε επίσης την κυριαρχία του στις τέσσερις επαρχίες του Ατλαντικού.
Η επιστροφή του Κάρνεϊ και η στροφή των Φιλελευθέρων
Η επικράτηση του Καρνέι σηματοδοτεί μια τεράστια ανατροπή για τους Φιλελεύθερους, ένα κόμμα που κυβερνά τον Καναδά το μεγαλύτερο μέρος του τελευταίου αιώνα αλλά πριν από τέσσερις μήνες φαινόταν έτοιμο για ιστορική εκλογική συντριβή. Ο πρώην διοικητής της Τράπεζας του Καναδά και της Τράπεζας της Αγγλίας ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος στις 9 Μαρτίου και προκήρυξε εκλογές μόλις δύο εβδομάδες αργότερα. Στηρίχθηκε στην εικόνα του ως πρωθυπουργού που θα υπερασπιστεί τον Καναδά απέναντι στον επιθετικό Λευκό Οίκο.
Ο Μαρκ Καρνέι, 60 ετών, προσπάθησε άμεσα να ξεκαθαρίσει ότι ήταν διαφορετικός από τον προκάτοχό του, Τζάστιν Τριντό — πιο προσηλωμένος στην οικονομία και στην οικοδόμηση νέων εμπορικών και αμυντικών συμμαχιών, δεδομένης της νέας εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Στα πρώτα του βήματα, ακύρωσε κάποιες από τις λιγότερο δημοφιλείς πολιτικές του Τριντό, όπως ο φόρος άνθρακα στους καταναλωτές, και επισκέφτηκε δύο Ευρωπαίους συμμάχους, τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ.
Κατά την προεκλογική περίοδο, υπογράμμισε επανειλημμένα ότι η στενή σχέση Καναδά-ΗΠΑ έχει διαρραγεί από τις ενέργειες του Τραμπ, μεταξύ άλλων και λόγω των δηλώσεών του ότι ο Καναδάς θα έπρεπε να γίνει η 51η πολιτεία των ΗΠΑ. Όταν στα τέλη Μαρτίου ο Τραμπ υπέγραψε διάταγμα για δασμούς στα αυτοκίνητα, ο Καρνέι δήλωσε: «Είναι σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι πλέον αξιόπιστος εταίρος».
Με τον ήρεμο, μετρημένο δημόσιο λόγο του και την εμπειρία του ως πολιτικού και οικονομολόγου, καθησύχασε τους ψηφοφόρους ότι είναι ο καταλληλότερος να καθοδηγήσει τον Καναδά στη νέα παγκόσμια τάξη. Δημοσκόπηση στο τέλος της καμπάνιας του έδινε προβάδισμα περίπου 10 μονάδων έναντι του Πιερ Πουαλιέβρ στο ερώτημα ποιος είναι ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός.
Τώρα όμως, ο Καρνέι καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί κρίσεις, έχοντας ήδη οδηγήσει δύο κεντρικές τράπεζες της Ομάδας των Επτά μέσα από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και το Brexit.
Η πρόκληση Τραμπ και οι ευαίσθητες ισορροπίες
Το μεγαλύτερο τεστ για τον Καρνέι θα είναι η διαχείριση του απρόβλεπτου Τραμπ, ο οποίος έχει απειλήσει να χρησιμοποιήσει «οικονομική βία» εναντίον του Καναδά και έχει στοχοποιήσει ειδικά τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Ο Καρνέι έχει δηλώσει ότι επιδιώκει «ολοκληρωμένες διαπραγματεύσεις για μια νέα οικονομική και αμυντική σχέση» με την κυβέρνηση Τραμπ.
Αυτό αναμένεται να περιλαμβάνει επανεξέταση της Συμφωνίας ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (USMCA), την οποία ο Τραμπ υπέγραψε κατά την πρώτη του θητεία, αλλά τώρα χαρακτηρίζει ανεπαρκή. Για τον Καναδά, το οικονομικό διακύβευμα είναι τεράστιο: περίπου το 75% των εξαγωγών του —συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων πετρελαϊκών και αερίου— κατευθύνεται στις ΗΠΑ.
Αυτό καθιστά τον Καναδά ιδιαίτερα ευάλωτο σε έναν παρατεταμένο εμπορικό πόλεμο, καθώς οι εναλλακτικές αγορές είναι δύσκολο να βρεθούν άμεσα.
Ο Καρνέι κληρονομεί μια οικονομία που φλερτάρει με την ύφεση και αντιμετωπίζει χρόνιο πρόβλημα παραγωγικότητας. Ήδη οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει αυστηρούς δασμούς στον Καναδά, με τον κίνδυνο νέων μέτρων να παραμένει υψηλός.
«Η έμφαση θα είναι στην υγεία της οικονομίας, στη διαφοροποίηση των εμπορικών εταίρων και στην ενίσχυση της καναδικής οικονομίας», δήλωσε η Λόρι Τέρνμπουλ, καθηγήτρια Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Dalhousie.
Ο Καρνέι προτείνει επίσης μεγάλα έργα υποδομών με στόχο την «οικοδόμηση του έθνους», αλλά, ως περιβαλλοντιστής, θέλει να διατηρήσει τις πράσινες ρυθμίσεις, όπως ο βιομηχανικός φόρος άνθρακα. Έχει εξαγγείλει ότι θα διπλασιάσει την κατασκευή κατοικιών μέσω κυβερνητικών προγραμμάτων για προκατασκευασμένα σπίτια. Όμως, την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση μείωσε τους στόχους μεταναστευτικών ροών, περιορίζοντας τη διαθεσιμότητα ειδικευμένων εργατών.
Επιπλέον, ο ηγέτης της πετρελαιοπαραγωγού επαρχίας Αλμπέρτα έχει ήδη καταθέσει λίστα απαιτήσεων και απειλεί με «πρωτοφανή κρίση εθνικής ενότητας» αν δεν ικανοποιηθούν.
Ο Καρνέι έχει ανακοινώσει ότι θα αυξήσει το δημόσιο έλλειμμα για να χρηματοδοτήσει έργα υποδομών και να μειώσει τους φόρους εισοδήματος.
Ο ίδιος ήταν πρόεδρος της Bloomberg Inc. μέχρι τον Ιανουάριο, όταν παραιτήθηκε για να εισέλθει στην πολιτική.
