Το κουτσομπολιό είναι αναμφίβολα μία λέξη με αρνητικό πρόσημο, συνδεόμενη με την κουλτούρα της «κλειδαρότρυπας» και την τάση ανθρώπων να διαδίδουν ψευδείς φήμες για άλλον. Φέρνουμε στον νου «κουτσομπολίστικα» περιοδικά και τηλεοπτικά προγράμματα που ασχολούνται – με όχι ιδιαίτερα κομψό τρόπο – με τις ζωές των σελέμπριτις, τηλεοπτικές σειρές με χαρακτήρες που επιδεικνύουν συστηματικά κακή συμπεριφορά, όπως το Gossip Girl. Όμως, ενώ μπορεί να απορριφθεί ως αβάσιμη φήμη, το κουτσομπολιό είναι βασικό μέρος της πολιτικής και του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος. Όπως μάλιστα εξηγεί η Kathryn Waddington, ψυχολόγος, σε άρθρο της που δημοσιεύθηκε αρχικά στο The Conversation και αναδημόσιευσε πρόσφατα το BBC, μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά κάποιες φορές ακόμη και στον χώρο της εργασίας.
Ας δούμε όμως καποια στοιχεία για το κουτσουμπολιό. Σε δημοφιλείς εικόνες που αναφέρονται σε αυτό, οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται σε σχέση με τους άνδρες. Μια άτυπη ανάλυση 100 εικόνων της Google με κουτσομπολιά αποκάλυψε ότι το 62% έδειχναν μόνο γυναίκες, το 7% μόνο άνδρες και το 31% έδειχνες άνδρες και γυναίκες να κουτσομπολεύουν. Αυτό ενισχύει τον δημοφιλή και επίμονο μύθο ότι οι άντρες δεν κουτσομπολεύουν. Επιστημονικές έρευνες ωστόσο αποκαλύπτει ότι άνδρες και γυναίκες κουτσομπολεύουν στον ίδιο περίπου βαθμό.
Το κουτσομπολιό είναι τόσο παλιό όσο σχεδόν και η γέννηση της γλώσας. Ο εξελικτικός ψυχολόγος Robin Dunbar υποστηρίζει μάλιστα ότι η γλώσσα εξελίχθηκε για να επιτρέπει στους ανθρώπους να κουτσομπολεύουν. Από την πρώτη του μορφή μέχρι σήμερα, το κουτσομπολιό ήταν ένας τρόπος για να μεταδοθούν κοινωνικά χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με το ποιον μπορούσες (και δεν μπορούσες) να εμπιστευτείς, ποιος προσέφερε στους άλλους και ποιος ήταν τζαμπατζής, ποιος ήταν αξιόπιστος και ποιος έλεγε ανοησίες.
Αυτού του τύπου οι συζητήσεις παρήγαγαν κοινωνική συνοχή και μείωναν τις συγκρούσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αγγλική ετυμολογία της λέξης gossip. Στα αρχαία αγγλικά ήταν godsibb (χορηγός στο βάπτισμα/νονός). Στο Μεσαίωνα άρχισε να χρησιμοποιείται για να περιγράψει γυναίκες που υποστήριζαν άλλες γυναίκες κατά τη διάρκεια του τοκετού. Με την πάροδο του χρόνου και μετά από μια σειρά αλλαγών στην ορθογραφία, ο όρος κπήρε την έννοια ενός οικείου γνωστού, ενός φίλου και αργότερα σε «οποιονδήποτε ασχολείται με οικεία ή άσκοπη συζήτηση». Σήμερα, ο όρος χρησιμοποιείται και ερμηνεύεται με αρνητική κυρίως χροιά.
Δεν υπήρχε αρνητικό νόημα στο κουτσομπολιό μέχρι περίπου την εποχή του ευρωπαϊκού κυνηγιού μαγισσών τον 16ο έως τον 18ο αιώνα. Το κουτσομπολιό ήταν καταλύτης στις κατηγορίες για μαγεία, που οδηγούσαν σε κτηνώδη βασινιστήρια και εκτελέσεις. Το «χαλινάρι της επίπληξης» σχεδιάστηκε για να τιμωρεί και να εμποδίζει τις γυναίκες να μιλούν. Έτσι, ξεκίνησε η αρνητική φήμη και το στερεότυπο του κουτσομπολιού ως «γυναικεία συζήτηση».
Η έρευνά της Kathryn Waddington καταρρίπτει την ψευδαίσθηση ότι το κουτσομπολιό είναι ασήμαντη ή επικίνδυνη γυναικεία συζήτηση. Πήρε συνεντεύξεις από άνδρες ανδρες σχετικά με την εμπειρία τους από το κουτσομπολιό στη δουλειά. Οι περισσότεροι άρχιζαν λέγοντας «Δεν είμαι από αυτούς που κουτσομπολεύουν, αλλά…» και μετά συνέχιζαν εκτενώς για να περιγράψουν ουσιαστικά το πώς χρησιμοποιούν το κουτσομπολιό στρατηγικά και πολιτικά.
Συνάντησε πολλούς ευφημισμούς για το κουτσουμπολιό, όπως ««απαντήσεις μετά τη συνάντηση» και «συζητήσεις στο διάδρομο». Οι άνδρες φαίνεται να αισθάνονται πιο άνετα με αυτούς τους όρους. ».
Υπάρχει άφθονο υλικό που ζητά την εξάλειψη του κουτσομπολιού στον χώρο εργασίας και βιβλία που υποστηρίζουν πνευματικούς λόγους για να αντισταθείς στο κουτσομπολιό.
Τα δημοφιλή στερεότυπα του κουτσομπολιού υπερτονίζουν τις αρνητικές κρίσεις που γίνονται στο κουτσομπολιό, αλλά αυτό σύμφωνα με την Waddington μπορεί να συσχετιστεί συχνά με συμπόνια, ενσυναίσθηση και παρατήρηση της ταλαιπωρίας, που περνάει ένας συνάδελφος. Το κουτσομπολιό είναι ένας τρόπος έκφρασης συναισθημάτων, τόσο θετικών όσο και αρνητικών, ένας τρόπος να «εκτονωθεί» κάποιος, μια συναισθηματική αντίδραση στην αντιληπτή κοινωνική αδικία.
Υπάρχουν επίσης φορές που το κουτσομπολιό είναι έκφραση ανησυχίας για ανήθικη ή αντιεπαγγελματική συμπεριφορά – για παράδειγμα όταν υπάρχει «κοινή γνώση» για τη σεξουαλική κακοποίηση, αλλά κανείς δεν μιλάει. Όταν το θέμα του κουτσομπολιού αφορά την κακή πρακτική σε οργανισμούς, μπορεί να λειτουργήσει ως έγκαιρο προειδοποιητικό σήμα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, αντί να αγνοείται.
