Ο δρόμος για τις τράπεζες περνά από την Εφορία! Μετά τις Επιστρεπτέες Προκαταβολές που την τριετία 2020-2022 ανάγκασαν χιλιάδες επιχειρηματίες να σπεύσουν να αποκαλύψουν έσοδα που δεν τα είχαν εμφανίσει τα προηγούμενα χρόνια (για να μπορούν να έχουν πρόσβαση στις αποζημιώσεις COVID βάσει του δηλουμένου τζίρου), το νέο δέλεαρ για να «ασπρίσουν» οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα είναι τα πολύ φθηνά τραπεζικά δάνεια, με 15 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και τα «έξυπνα» δάνεια της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Ο ένας μετά τον άλλον, οι υπεύθυνοι χορηγήσεων των τραπεζών διαμηνύουν στους επιχειρηματίες πελάτες τους που ζητούν χρηματοδότηση ότι για να γίνουν bankable πρέπει να αποφασίσουν αν θέλουν να κλέβουν φόρους και να διακινούν μαύρο χρήμα στα ταμεία τους ή να γίνουν σοβαρές επιχειρήσεις και να μπορούν να δανείζονται φθηνά.
Η μία όψη του νομίσματος είναι ότι από σχεδόν 800.000 επιχειρήσεις στη χώρα μας μόλις οι 40.000 (1 στις 20) θεωρούνται σήμερα αξιόχρεες και έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Η αγορά ξέρει όμως ότι 2 στις 3 επιχειρήσεις (203.427 από τις 311.292 νομικά πρόσωπα) δήλωσαν πέρυσι ζημίες και μόλις 2.550 επιχειρήσεις (0,81% του συνόλου) πλήρωσαν το 60% των φόρων. Την ίδια στιγμή, από τους 400.000 αυτοαπασχολούμενους, εμπόρους και επαγγελματίες, οι 7 στους 10 δηλώνουν ότι δεν βγάζουν ούτε 10.000 ευρώ καθαρά τον χρόνο για να ζήσουν.
Επιπλέον, σχεδόν οι μισοί από τους 800.000 επιχειρηματίες δεν απασχολούν ούτε ένα άτομο ως προσωπικό, ενώ οι άλλοι μισοί έχουν ανοίγματα σε Εφορία, ΕΦΚΑ και τράπεζες, με αποτέλεσμα να βρίσκονται στον μαυροπίνακα του «Τειρεσία».
Υγιείς επιχειρήσεις
Παρ’ όλα αυτά, στην κυβέρνηση θεωρούν ότι υπάρχει μια περίμετρος δυνητικών δικαιούχων που θα μπορούσε να ανοίξει για πάνω από 100.000 επιχειρηματίες, με τον όρο να καταστούν αξιόχρεοι αν βάλουν σε μια σειρά τα οικονομικά τους. Γι’ αυτό τον λόγο η κυβέρνηση:
■ Εχει προβλέψει ειδικό πακέτο δανείων για μικρομεσαίους μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης με προνομιακούς όρους και επιτόκιο από μόλις 0,35% που ούτε κατά διάνοια δεν θα έβρισκαν από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Και μέχρι τώρα έχουν διατεθεί μόλις 2,9 δισ. από τα δάνεια των 12,7 δισ. ευρώ που έχουν εξασφαλιστεί από το ελληνικό Ταμείο Ανάκαμψης. Τέλη Αυγούστου η Ελλάδα θα ζητήσει -και όπως όλα δείχνουν θα λάβει- επιπλέον 5 δισ. ευρώ ως δάνεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Αγγίζουν έτσι τα 15 δισ. τα υπόλοιπα δάνεια που θα δοθούν ως το 2026, εκ των οποίων τα πιο φθηνά αφορούν τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Το κίνητρο είναι μεν μεγάλο, αλλά το πρόβλημα είναι ότι αναμένεται να επωφεληθούν μόλις 1.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οσες τα καταφέρουν έως το 2026, όμως, βάζουν υποθήκη για ένα πολύ καλύτερο αύριο, αφού για να χρηματοδοτηθούν θα πρέπει να έχουν σχέδια που να πατούν σε στέρεες βάσεις και να συνεργαστούν ή να μετεξελιχθούν ώστε να γίνουν μεγαλύτερες, καθώς στόχος του Ταμείου είναι κυρίως η υλοποίηση μεγάλων projects μέσω του σχεδίου «Ελλάδα 2.0», που αφορούν κυρίως πιο μεγάλους παίκτες, αλλά δεν θα είχε ίσως ποτέ αλλιώς την ευκαιρία η χώρα να φέρει σε πέρας χωρίς την έκτακτη χρηματοδότηση από την Ε.Ε.
■ Για τις περισσότερες πολύ μικρές επιχειρήσεις δίνει δάνεια και νέα εργαλεία ώστε να μπορέσουν να δανειοδοτηθούν επιπλέον 60.000 οντότητες. Κλειδί είναι η Αναπτυξιακή Τράπεζα, η οποία, εκτός από τα δάνεια σε μικρούς επιχειρηματίες (ακόμα και αγρότες), αναλαμβάνει να κάνει ακόμα και back office δουλειά των εμπορικών τραπεζών, προκειμένου να φτάσουν ευκολότερα οι επιχειρήσεις στην πηγή της χρηματοδότησης και την έγκριση των δανείων που έχουν ανάγκη.
Πώς γίνεται αυτό;
Ακόμα κι αν μια μικρή επιχείρηση δεν έχει καν τραπεζικό κατάστημα κοντά της (π.χ. σε ένα νησί ή κοντά στα σύνορα στη Ροδόπη και τον Εβρο), μπορεί να κάνει αίτηση μέσα από τη νέα πλατφόρμα που δημιούργησε η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Ετσι η αίτηση γίνεται αυτομάτως ορατή σε όλο το τραπεζικό σύστημα, εξετάζεται και διαπιστώνεται ότι η επιχείρηση δεν χρωστάει και παίρνει προσφορά χρηματοδότησης απ’ όσες τράπεζες ενδιαφέρονται.
Η πλατφόρμα λειτουργεί από τον Φεβρουάριο και μέσω αυτής οι επιχειρήσεις μπορούν -με μία και μόνο αίτηση- να εκφράζουν το ενδιαφέρον τους προς όσες τράπεζες επιθυμούν ώστε επιλέξουν τελικά από πού θα λάβουν δάνειο.
Τα πρώτα αποτελέσματα είναι μάλλον εντυπωσιακά. Μέσα σε 4,5 μήνες λειτουργίας της πλατφόρμας «Γνώρισε τον πελάτη σου» («Know your Customer» – KyC by HDB) και με στοιχεία έως 27 Ιουλίου:
■ έχουν εγγραφεί 24.151 μοναδικές επιχειρήσεις,
■ έχουν κριθεί επιλέξιμες (φορολογικά ή/και ασφαλιστικά) 19.543 μοναδικές επιχειρήσεις (δηλαδή 8 στις 10),
■ υπέβαλαν αιτήσεις 11.609 επιχειρήσεις,
■ θετική απάντηση πήραν 11.371 μοναδικές επιχειρήσεις (ποσοστό 97%), δηλαδή σχεδόν το σύνολο των επιχειρήσεων που υπέβαλαν αίτηση ενδιαφέροντος,
■ το 17% (1 στις 6 επιχειρήσεις) έκανε αίτηση προς δύο ή και περισσότερες τράπεζες,
■ υπεβλήθησαν 15.889 αιτήσεις ενδιαφέροντος προς τράπεζες,
■ ο μέσος χρόνος που απαιτήθηκε για κάθε αίτηση ήταν περίπου 5 λεπτά,
■ το 92% των αιτήσεων απαντήθηκε θετικά από τράπεζες (14.648 προεγκρίσεις).
Από τα στοιχεία των αιτήσεων προκύπτουν όμως και οι βασικοί λόγοι αποκλεισμού των επιχειρήσεων που θέλουν αλλά δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα:
■ το 20% των επιχειρήσεων δεν μπορεί να εκδώσει φορολογική ενημερότητα λόγω χρεών στην Εφορία,
■ το 6% των επιχειρήσεων δεν έχει ασφαλιστική ενημερότητα λόγω οφειλών στο ΚΕΑΟ,
■ το 1,8% των επιχειρήσεων φαίνεται αφερέγγυο στον «Τειρεσία»,
■ το 21% των επιχειρήσεων είχε δηλώσει αρνητικά αποτελέσματα (ζημίες) στην προηγούμενη χρήση.
Ετσι, με το εργαλείο «Know your Customer», ο πελάτης αξιολογείται προτού καν φτάσει στην τράπεζα η αίτηση προκειμένου να κριθεί η επιλεξιμότητά της, ώστε να πετύχει ευκολότερη τραπεζική έγκριση ή και να επιλέξει τη συμφερότερη πρόταση που μπορεί να βρει στην αγορά (χαμηλότερο επιτόκιο, όροι αποπληρωμής κ.λπ.).
Δάνεια για μικρούς
Παράλληλα, για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των βιώσιμων επιχειρήσεων σε πηγές χρηματοδότησης, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα προσφέρει εγγυήσεις, συγχρηματοδοτούμενα δάνεια, equities και μικροχρηματοδοτήσεις σε συμφωνίες με πιστωτικά ιδρύματα διευρύνοντας τον κύκλο των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.
Για πρώτη φορά μάλιστα, τρέχουν και χαμηλότοκα μικροδάνεια σε αγρότες και αγροτικές μεταποιητικές επιχειρήσεις για μικρές επενδύσεις με στόχο την ενίσχυση ή αλλαγή της αγροτικής παραγωγής. Το μέτρο φέρνει έτσι τον αγροτικό κόσμο πιο κοντά στην επιχειρηματική και επενδυτική κουλτούρα, αφού, σε αντίθεση με τις απευθείας επιδοτήσεις που δίνονται από άλλα προγράμματα και Ταμεία, το ρίσκο μοιράζεται κατά μεγάλο μέρος στο κράτος και τις εμπορικές τράπεζες, ενώ (μικρότερο) ρίσκο παίρνει ο ίδιος ο παραγωγός.
Πρόκειται κυρίως για μικρά δάνεια, από 3.000 έως 25.000 ευρώ, χωρίς την παροχή εμπράγματων εγγυήσεων από την πλευρά των αγροτών δανειοληπτών, τα οποία συγχρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ρευστότητα 1,8 δισ.
Μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση με άτοκο το 40% του δανείου, που κατεβάζει σημαντικά το κόστος του συνολικού δανείου.
Από τον Μάιο έχουν ανοίξει τρία νέα προγράμματα, ενώ λόγω της μεγάλης ζήτησης επανεκκινεί και το Ταμείο Ρευστότητας Επιχειρήσεων που παρέχει κεφάλαιο κίνησης και επιδοτεί το επιτόκιο για δύο χρόνια. Τα κεφάλαιά του είχαν εξαντληθεί, αλλά πλέον διαθέτει πόρους 130 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «business stories», τις επόμενες εβδομάδες ή ημέρες αναμένεται να ενεργοποιηθεί και το Ταμείο Εγγυοδοσίας – Development Law Financial Instrument (DeLFI), το οποίο θα παρέχει εγγυήσεις για την ενδιάμεση χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούν επιχειρήσεις μέσω του αναπτυξιακού νόμου.
Η διευθύνουσα σύμβουλος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Αθηνά Χατζηπέτρου και ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης βρίσκονται σε συνεχείς επαφές προκειμένου το Ταμείο Εγγυοδοσίας να συμβάλει καθοριστικά στην υλοποίηση των επενδυτικών προγραμμάτων του αναπτυξιακού νόμου.
Τα τρία ανοιχτά χρηματοδοτικά προγράμματα του Business Growth Fund είναι τα «Πράσινα Συγχρηματοδοτούμενα Δάνεια», τα «Δάνεια Ψηφιακής Αναβάθμισης» και τα «Δάνεια Ρευστότητας Επιχειρήσεων», που έχουν προϋπολογισμό 1,35 δισ. ευρώ. Μαζί με άλλα 500 εκατ. ευρώ που θα είναι ο προϋπολογισμός του DeLFI, οι συνολικές χρηματοδοτήσεις αυξάνονται στο 1,85 δισ. ευρώ.
Κεφάλαια κίνησης
Το πρόγραμμα «Δάνεια Ρευστότητας Επιχειρήσεων» δημιουργήθηκε για να παρέχει ευνοϊκούς όρους σε δάνεια κεφαλαίου κίνησης προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις με άτοκο το 40% του κεφαλαίου και δυνατότητα διετούς μερικής επιδότησης επιτοκίου, ενώ το υπόλοιπο 60% χορηγείται μέσω της τράπεζας.
Η επιδότηση του επιτοκίου αφορά αποκλειστικά και μόνο τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν λάβει επιχειρηματικό δάνειο από προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Το ύψος του δανείου κυμαίνεται από 10.000 έως 1,5 εκατ. ευρώ. Στόχος του προγράμματος είναι η υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις υφιστάμενες συνθήκες της αγοράς και να αναπτύξουν περαιτέρω την επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Ο αρχικός προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται σε 240 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των πιστωτικών ιδρυμάτων κατά 60% σε κάθε χορήγηση, ενώ θα κινητοποιηθούν πρόσθετα κεφάλαια 360 εκατ. ευρώ διαμορφώνοντας συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους έως 600 εκατ. ευρώ. Η διάρκεια του δανείου μπορεί να είναι από δύο έως πέντε έτη, με δυνατότητα λήψης περιόδου χάριτος κεφαλαίου έως 12 μήνες.
Σημειώνεται ότι κάθε πιστωτικό ίδρυμα που συμμετέχει στο Ταμείο υποχρεούται να μειώνει το επιτόκιο κάθε δανείου τουλάχιστον κατά 25 μονάδες βάσης ανά έτος από τα επιτόκια που θα εφάρμοζε σε αντίστοιχες χρηματοδοτήσεις χωρίς την επιδότηση του Ταμείου.
Ψηφιακή αναβάθμιση
Το πρόγραμμα «Δάνεια Ψηφιακής Αναβάθμισης» δημιουργήθηκε για να παρέχει ευνοϊκούς όρους σε δάνεια επενδυτικού σκοπού προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με διετή μερική επιδότηση επιτοκίου και άτοκο το 40% του κεφαλαίου, που θα αναλάβουν την υλοποίηση επενδυτικών έργων ψηφιοποίησης και ψηφιακής αναβάθμισης των εργασιών τους. Το ύψος του δανείου ανέρχεται από 25.000 έως 1 εκατ. ευρώ. Η υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για τη χρηματοδότηση των επιχειρηματικών σχεδίων τους με σκοπό την ψηφιοποίηση και την ψηφιακή αναβάθμιση των εργασιών-δραστηριοτήτων τους στοχεύει στην αύξηση της παραγωγικότητάς τους, στη μεγέθυνσή τους και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ο αρχικός προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται σε 100 εκατ. ευρώ. Συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των πιστωτικών ιδρυμάτων κατά 60% σε κάθε χορήγηση, θα κινητοποιηθούν πρόσθετα κεφάλαια 150 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους έως 250 εκατ. ευρώ.
Πράσινα δάνεια
Το πρόγραμμα «Πράσινα Συγχρηματοδοτούμενα Δάνεια» δημιουργήθηκε για να παρέχει ευνοϊκούς όρους σε δάνεια επενδυτικού σκοπού προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με διετή μερική επιδότηση επιτοκίου και άτοκο το 40% του κεφαλαίου, για την υλοποίηση επενδυτικών έργων πράσινης μετάβασης. Ενισχύονται επενδυτικά έργα στους τομείς της πράσινης κινητικότητας, της εξοικονόμησης ενέργειας, της ενεργειακής αναβάθμισης και της παραγωγής ενέργειας μέσω ΑΠΕ. Το ύψος του δανείου μπορεί να κυμανθεί από 80.000 έως 8 εκατ. ευρώ. Διευκρινίζεται ότι η ενδιαφερόμενη επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να αιτηθεί χρηματοδότηση στο σύνολο των υποπρογραμμάτων (και σε παραπάνω από μία συνεργαζόμενη τράπεζα), υποβάλλοντας τα ανάλογα business plans των επενδύσεων και τηρώντας αθροιστικά το ανώτατο ποσό των 8 εκατ. ευρώ. Ο αρχικός διαθέσιμος προϋπολογισμός του Ταμείου ανέρχεται σε 200 εκατ. ευρώ. Συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής των τραπεζικών ιδρυμάτων κατά 60% σε κάθε χορήγηση, θα κινητοποιηθούν πρόσθετα κεφάλαια 300 εκατ. ευρώ, διαμορφώνοντας συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους έως 500 εκατ. ευρώ.
Ταυτόχρονα, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων (θυγατρική της Αναπτυξιακής Τράπεζας) τρέχει επενδυτικό πρόγραμμα που στόχο έχει να προσελκύσει σχήματα από το εξωτερικό που θα συμπεριλάβουν την Ελλάδα στο ραντάρ τους για να επενδύσουν σε ελληνικές επιχειρήσεις, ενισχύοντας την εξωστρέφεια και τη δικτύωση των Ελλήνων επιχειρηματιών.
