Η κλιματική αλλαγή ήταν η κύρια αιτία μιας μαζικής ξηρασίας στη λεκάνη του Αμαζονίου το 2023 και πιθανότατα θα προκαλέσει μελλοντικές ακραίες ξηρασίες, με δυνητικά ολέθριες συνέπειες για τις παγκόσμιες προσπάθειες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με νέα έκθεση της World Weather Attribution.
Η WWA, η οποία συγκεντρώνει ομάδες επιστημόνων για να αξιολογήσει εάν η κλιματική αλλαγή είχε αντίκτυπο στα πρόσφατα καιρικά φαινόμενα, δημοσίευσε μια έκθεση την περασμένη Τετάρτη τονίζοντας ότι η «εξαιρετική» ξηρασία του Αμαζονίου ήταν 30 φορές πιο πιθανό να έχει συμβεί λόγω της κλιματικής αλλαγής.
«Δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο», δήλωσε η Regina Rodrigues, καθηγήτρια φυσικής ωκεανογραφίας και κλίματος στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο της Santa Catarina στη Βραζιλία και επικεφαλής συγγραφέας της νέας έκθεσης.
Η πρόσφατη ξηρασία, που προκλήθηκε από τις υπερβολικές θερμοκρασίες και την έλλειψη βροχής, πυροδότησε πυρκαγιές που κατέστρεψαν τα δάση, οδήγησε τη στάθμη των ποταμών σε ορισμένες περιοχές στα χαμηλότερα σημεία που έχουν καταγραφεί και υπερθέρμανε τα νερά που σκότωσαν τουλάχιστον 150 δελφίνια του ποταμού Αμαζονίου.
«Μπορεί να είναι πολύ αργά»
Προηγούμενες εκθέσεις έχουν δείξει ότι τμήματα του Αμαζονίου, κυρίως στα νοτιοανατολικά – μια περιοχή γνωστή ως «τόξο της αποψίλωσης των δασών» – έχει γίνει πηγή άνθρακα και όχι «αποθήκη», επειδή τόσο μεγάλο μέρος του τροπικού δάσους εκεί έχει κοπεί για βοσκότοπους και χωράφια σόγιας.
Τώρα, οι ερευνητές ανησυχούν ότι η τελευταία ξηρασία θα μπορούσε να μετατρέψει πιο ανέγγιχτα και ευάλωτα μέρη της λεκάνης του Αμαζονίου σε πηγές άνθρακα. Η Rodrigues εξήγησε ότι τα βορειοδυτικά τμήματα του Αμαζονίου, τα οποία επηρεάζονται λιγότερο από την ανθρώπινη δραστηριότητα, είναι ιδιαίτερα εύθραυστα επειδή δεν έχουν προσαρμοστεί στις ζημιές που προκαλούνται από την ανθρώπινη παρέμβαση στο νότιο τμήμα της περιοχής.
Έτσι, ακόμα κι αν υπάρχει επαρκής βροχή στο μέλλον, μπορεί να μην κάνει τη διαφορά, μα ορατό τον κίνδυνο να μετατραπεί σε σαβάνα.
«Ορισμένες προβλέψεις δείχνουν ότι ακόμα κι αν έχουμε βροχοπτώσεις, μπορεί να μην πάρουμε πίσω τον Αμαζόνιο. Αυτός ο μαρασμός θα μπορούσε να συνεχιστεί ακόμη και αν μειωθεί η χρήση ορυκτών καυσίμων και ο κόσμος επιτύχει τους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Μπορεί να είναι πολύ αργά», δήλωσε η Rodrigues
Ανεβαίνει το παγκόσμιο «θερμόμετρο»
Η ομάδα των επιστημόνων έθεσε ως στόχο να καθορίσει εάν το καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, το οποίο συνδέεται με την ξηρασία σε τμήματα της περιοχής, ήταν πίσω από αυτό το συγκεκριμένο γεγονός, το οποίο διήρκεσε από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο. Διαπίστωσαν ότι το Ελ Νίνιο οδήγησε σε λιγότερες βροχοπτώσεις στην περιοχή, αλλά οι υψηλές θερμοκρασίες που οδήγησαν στην αποξήρανση της βλάστησης οφείλονταν εξ ολοκλήρου στις υψηλότερες παγκόσμιες θερμοκρασίες.
Αν και τα ποσοστά αποψίλωσης των δασών στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας έχουν μειωθεί υπό τη διοίκηση του σημερινού προέδρου,Lula da Silva, διαδοχικά χρόνια υψηλών ποσοστών αποψίλωσης των δασών, που οφείλονται κυρίως στη γεωργία, έχουν κάνει το τροπικό δάσος ξηρότερο με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση της θερμοκρασίας, θα μπορούσε να σημάνει καταστροφή για την περιοχή. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, σε έναν κόσμο που είναι 2 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από τις προβιομηχανικές θερμοκρασίες, οι γεωργικές ξηρασίες θα είναι τέσσερις φορές πιο πιθανές και οι μετεωρολογικές ξηρασίες, τρεις φορές πιο πιθανές.
«Αυτό το αποτέλεσμα είναι πολύ ανησυχητικό. Η κλιματική αλλαγή και η αποψίλωση των δασών καταστρέφουν ήδη τμήματα των σημαντικότερων οικοσυστημάτων στον κόσμο», δήλωσε η Friederike Otto, μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Αν συνεχίσουμε να καίμε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα, πολύ σύντομα, θα φτάσουμε τους 2 βαθμούς θέρμανσης και θα δούμε παρόμοιες ξηρασίες περίπου μία φορά κάθε 13 χρόνια» πρόσθεσε.
