Μία ιδιόμορφη ιδιωτική… bad bank, στην οποία θα μπορούσαν να μεταφερθούν τα «κόκκινα» δάνεια που έχουν απομείνει στις τράπεζες προωθούν οι servicers, εφαρμόζοντας και στην Ελλάδα το ιταλικό μοντέλο για τη διαχείριση των ανοιγμάτων αβέβαιης είσπραξης (Unlikely To Pay).
«Μία τράπεζα έχει σήμερα δύο επιλογές, προκειμένου να αντιμετωπίσει το ‘κόκκινο’ απόθεμά της: είτε να προχωρήσει σε απευθείας πωλήσεις, με την αγορά, ωστόσο, να έχει τη δεδομένη χρονική στιγμή ‘παγώσει’ ως απόρροια και των αυξήσεων – ‘φωτιά’ στα επιτόκια, είτε να αξιοποιήσει τον μηχανισμό του ‘Ηρακλή’, μία διαδικασία, όμως, που θεωρείται βαριά, ενώ έχει νόημα για μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια. Εμείς προτείνουμε έναν τρίτο τρόπο που έχει ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία στην Ιταλία», σχολιάζουν στο newmoney υψηλόβαθμα στελέχη των εταιρειών διαχείρισης, περιγράφοντας το ιταλικό μοντέλο ως εξής:
Ο servicer «στήνει» ένα όχημα ειδικού σκοπού (SPV), το οποίο θα αγοράζει τα δάνεια, με τις τράπεζες να παίρνουν για τη μεταβίβαση όχι μετρητά, όπως γίνεται στην πώληση, αλλά ομόλογα που θα βασίζονται στην αξία του δανείου που θα έχει αποτιμηθεί κατόπιν εξειδικευμένης ανάλυσης. «Το γεγονός ότι δεν πρόκειται για ένα ανεξάρτητο fund που απλά αγοράζει ένα δάνειο, με την τράπεζα να διατηρεί ένα ποσοστό μόνο του ομολόγου, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να το αποαναγνωρίσουν, να το βγάλουν, δηλαδή, από τον ισολογισμό τους, διακρατώντας το ομόλογο και άρα, προσδοκώντας σε μελλοντικά έσοδα. Ουσιαστικά, πρόκειται για μία ανταλλαγή: η τράπεζα δίνει το δάνειο και παίρνει πίσω κάτι, με το οποίο δικαιούται να λαμβάνει έσοδα, ενώ έχει και επενδυτική χροιά, γεγονός που της επιτρέπει την περαιτέρω αξιοποίησή του», προσθέτουν.
Τα πλεονεκτήματα έναντι πωλήσεων και «Ηρακλή»
Τα οφέλη ενός credit fund, όπως ονομάζεται, είναι πολλά έναντι, τόσο των απευθείας πωλήσεων, όσο και του «Ηρακλή».
«Σε αντίθεση με τον ‘Ηρακλή’ το επίμαχο σχήμα έχει την ευελιξία να λαμβάνει μικρότερα δάνεια και όχι απαραίτητα μεγάλη περίμετρο δανείων, ενώ το κόστος αφορά πρωτίστως στη συνήθη αμοιβή του servicer για το outsourcing της διαχείρισης», εξηγούν οι ίδιες πηγές, υπενθυμίζοντας πως ο «Ηρακλής», πέραν της διαδικασίας που χαρακτηρίζεται βαριά, έχει και το κόστος της εγγύησης.
Όσον αφορά στις πωλήσεις, το fund είθισται να αγοράζει το δάνειο φθηνότερα, γιατί το αποτιμά με διαφορετικό κόστος χρήματος. Στην περίπτωση του credit fund το transfer price θα είναι μεγαλύτερο και πολύ κοντά, στον τρόπο με τον οποίο βλέπει η τράπεζα το εκάστοτε δάνειο. Σε κάθε περίπτωση, το μυστικό σε αυτό το σχήμα είναι ότι κάθε τράπεζα που δίνει δάνεια δεν θα έχει την πλειοψηφία, το ποσοστό της ενδεικτικά πρέπει να είναι κάτω από 40% για να μπορέσει να ακολουθήσει και η αποαναγνώριση.
Στην Ιταλία, πάντως, ο συγκεκριμένος μηχανισμός κινήθηκε παράλληλα, τόσο με τις πωλήσεις, όσο και με τις τιτλοποιήσεις, καλύπτοντας τις «ουρές» των «κόκκινων» δανείων που δεν μπορούσαν να καλυφθούν με κάποια από τις δύο εναλλακτικές αλλά και τα δάνεια αβέβαιης είσπραξης, με καθυστέρηση, δηλαδή, έως 90 ημέρες. Υπενθυμίζεται πως το προβληματικό στοκ στις ελληνικές τράπεζες «άγγιξε» πέρυσι τα 13,2 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 28,2% ή 5,2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, με τη συνολική πτώση σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδό τους (σ.σ. Μάρτιος του 2016) να προσεγγίζει το 87,7% ή 94 δισ. ευρώ. Τους πρώτους μήνες του 2023 δε, οι τέσσερις συστημικοί Όμιλοι διέθεταν 9,1 δισ. ευρώ «κόκκινα» δάνεια (τρία δισ. ευρώ η Alpha Bank, 2,4 δισ. ευρώ η Τράπεζα Πειραιώς, 2,1 δισ. ευρώ η Eurobank και 1,6 δισ. ευρώ η Εθνική Τράπεζα), στοχεύοντας σε περαιτέρω μείωσή τους πέριξ των έξι δισ. ευρώ έως το 2025.
Στο σχήμα, βέβαια, θα μπορούν να εισέλθουν και οι μη συστημικές τράπεζες, όπως, για παράδειγμα, οι συνεταιριστικές που έχουν πολλάκις διαμηνύσει ότι ο «Ηρακλής» είναι ακριβός για εκείνες ή δυσκολεύονται να προσελκύσουν επενδυτές μέσα από απευθείας πωλήσεις.
Τα σχέδια doValue και Intrum
Το μοντέλο Ιταλίας για το Credit Fund διερευνά, τόσο η doValue Greece, όσο και η Intrum Hellas, με τις πληροφορίες να θέλουν αμφότερες να βρίσκονται σε σχετικές συζητήσεις με τις ελληνικές τράπεζες, για τη διερεύνηση του ενδιαφέροντος.
Αξίζει να αναφερθεί πως ο ιταλικός Όμιλος doValue «τρέχει» από το 2020 το επίμαχο project, με την κωδική ονομασία Efesto Credit Fund, έχοντας μέχρι στιγμής μεταβιβαστεί δάνεια, ύψους δύο δισ. ευρώ, από 16 τράπεζες. Παράλληλα, στην πλατφόρμα λειτουργεί και ένα ανεξάρτητο κομμάτι, μέσω του οποίου τρίτοι επενδυτές μπορούν να προσφέρουν χρηματοδότηση στους δανειολήπτες.
Όσον αφορά στο σουηδικό Όμιλο Intrum, το UTP Italia Fund που συστάθηκε τον περασμένο Νοέμβριο με τη συνεργασία Sagitta και Zenith Service διαχειρίζεται σήμερα δάνεια, ύψους 700 εκατ. ευρώ, 15.000 οφειλετών, με μέση ονομαστική αξία των ανοιγμάτων στις 45.000 ευρώ.
