Τα δημόσια οικονομικά πάνε εξαιρετικά καλά και πέραν από κάθε πρόβλεψη, γεγονός που επιτρέπει στην κυβέρνηση να σχεδιάζει μόνιμες παροχές και μέτρα στήριξης, με τη σύμφωνη γνώμη των Βρυξελών. Από την άλλη, τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκαλύπτουν ότι ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα δεν σημειώνει αντίστοιχη πρόοδο, σε κρίσιμα θέματα όπως η ανταγωνιστικότητα τιμών και υπηρεσιών, η σύνδεση της αγοράς εργασίας και της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς κλπ.
Σύμφωνα με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ανακοινώθηκαν χθες, η ελληνική οικονομία επιδεικνύει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και δυναμική ανάπτυξης.
Ανάπτυξη με επενδύσεις
Παρά το περιβάλλον παγκόσμιας οικονομικής αβεβαιότητας και τις αναθεωρημένες προς τα κάτω προβλέψεις για την Ευρωζώνη συνολικά, σε σχέση με τις φθινοπωρινές εκτιμήσεις, η Ελλάδα διατηρεί σταθερή την αναπτυξιακή της πορεία.
Η Επιτροπή προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,3% για το 2025 και 2,2% για το 2026. Οι επιδόσεις αυτές παραμένουν αμετάβλητες σε σχέση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις του 2024 για την Ελλάδα, γεγονός που υπογραμμίζει την σταθερότητα και ανθεκτικότητα των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με τις Εαρινές Προβλέψεις, η αναπτυξιακή δυναμική της Ελλάδας υπερβαίνει σημαντικά τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, για το 2025, η ανάπτυξη στην ΕΕ αναμένεται στο 1,1% και στην Ευρωζώνη στο 0,9%, ενώ για το 2026 οι αντίστοιχοι ρυθμοί προβλέπονται στο 1,5% και 1,4%. Κύριοι μοχλοί αυτής της ισχυρής επίδοσης για την Ελλάδα είναι η σταθερή ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης, υποστηριζόμενη από την αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, και η επιτάχυνση των επενδύσεων, οι οποίες ενισχύονται σημαντικά από την υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).
Η Επιτροπή εκτιμά ότι οι επενδύσεις θα αυξηθούν κατά 7,8% το 2025 και 7,3% το 2026. Παράλληλα, η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική, με την απασχόληση να προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 1,1% το 2025 και 0,9% το 2026, οδηγώντας το ποσοστό ανεργίας σε περαιτέρω μείωση στο 9,3% το 2025 και στο 8,7% το 2026.
Νέα υπερ-πλεονάσματα
Στον δημοσιονομικό τομέα, σύμφωνα με την Κομισιόν, η Ελλάδα συνεχίζει την πορεία εξυγίανσης, επιτυγχάνοντας αξιοσημείωτες επιδόσεις. Μετά από ένα πρωτογενές πλεόνασμα που εξέπληξε θετικά, φτάνοντας το 1,3% του ΑΕΠ το 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι το πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης θα διαμορφωθεί στο 0,7% του ΑΕΠ το 2025 και θα αυξηθεί περαιτέρω στο 1,4% του ΑΕΠ το 2026. Οι προβλέψεις αυτές λαμβάνουν υπόψη τα ήδη ανακοινωθέντα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης.
Ειδικά για το πρωτογενές πλεόνασμα, η Επιτροπή προβλέπει 3,8% του ΑΕΠ φέτος (έναντι 3,2% που προβλέπει η Αθήνα) και 4% το 2026, μετά το 4,8% που έφτασε το 2024, σημαντικά υψηλότερα από τις προηγούμενες επίσημες προβλέψεις.
Η θετική δημοσιονομική πορεία επιτρέπει αισιοδοξία για αυξημένα περιθώρια ελαφρύνσεων και παροχών ως το 2027, κυρίως όμως αντανακλά στη σημαντική μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ -κάτι που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για πραγματικές και μόνιμες παροχές. Προβλέπεται ότι ο δείκτης χρέους θα υποχωρήσει στο 146,6% του ΑΕΠ το 2025 και στο 140,6% του ΑΕΠ το 2026. Αυτή η αποκλιμάκωση οφείλεται τόσο στην αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ όσο και στα διατηρούμενα πλεονάσματα του κρατικού προϋπολογισμού.
«Αγκάθια» και κίνδυνοι
Παρά τη θετική εικόνα, η ελληνική αγορά αντιμετωπίζει προκλήσεις και χρόνιες παθογένειες.
Βασικό «αγκάθι» παραμένει ο πληθωρισμός, ο οποίος προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 2,8% το 2025 και στο 2,3% το 2026, ποσοστά υψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (2,1% και 1,7% αντίστοιχα) και της ΕΕ (2,3% και 1,9% αντίστοιχα). Η Επιτροπή σημειώνει ότι οι αυξήσεις μισθών ενδέχεται να ασκήσουν ανοδικές πιέσεις στις τιμές, ιδιαίτερα στον τομέα των υπηρεσιών.
Σημαντική ευπάθεια αποτελεί το επίμονο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο η Επιτροπή προβλέπει ότι θα παραμείνει υψηλό, γύρω στο 8% του ΑΕΠ (-8,2% το 2025 και -7,9% το 2026). Αυτό αποδίδεται μεν στην ισχυρή ζήτηση για εισαγωγές που απορρέει από τις υψηλές επενδύσεις στη χώρα μας και από την αυξημένη κατανάλωση, αλλά και στο αρνητικό ισοζύγιο εισοδημάτων.
Τέλος, εξωτερικοί κίνδυνοι συνδέονται με μια ενδεχόμενη παρατεταμένη αδυναμία του παγκόσμιου εμπορίου ή γεωπολιτικές εντάσεις, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις ελληνικές εξαγωγές και ιδιαίτερα τον νευραλγικό τομέα του Tουρισμού.
Ανεργία και μισθοί
Επιπλέον, η αγορά εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, αν και βελτιώνεται, χαρακτηρίζεται από ελλείψεις εργατικού δυναμικού και αναντιστοιχίες δεξιοτήτων σε ορισμένους τομείς, γεγονός που θα μπορούσε να περιορίσει την αναπτυξιακή δυναμική.
Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αγορά εργασίας στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει την πορεία βελτίωσης, με το ποσοστό ανεργίας να προβλέπεται ότι θα μειωθεί περαιτέρω. Συγκεκριμένα, η έκθεση εκτιμά ότι η ανεργία θα υποχωρήσει από το 11,1% που καταγράφηκε το 2023, στο 10,1% το 2024, στο 9,3% το 2025 και τελικά στο 8,7% το 2026.
Παράλληλα με τη μείωση της ανεργίας, η Επιτροπή προβλέπει αύξηση της απασχόλησης κατά 1,2% το 2024, 1,1% το 2025 και 0,9% το 2026. Η έκθεση σημειώνει ότι η αγορά εργασίας αναμένεται να παραμείνει «σφιχτή».
Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι είναι πιθανό να επιμείνουν οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού και οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι κατασκευές, ο τουρισμός και οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT). Αυτό εξηγεί και κατά ένα βαθμό γιατί στην Ελλάδα οι μισθοί ανεβαίνουν με αργούς ρυθμούς.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή αναφέρει ότι η αγορά εργασίας παραμένει εύρωστη, προβλέποντας ότι το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ θα μειωθεί σε νέο ιστορικό χαμηλό, στο 5,7% το 2026.
Ειδικά στους μισθούς, σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η πορεία τους στην Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει την ανοδική της τάση, τόσο σε ονομαστικούς όσο και σε πραγματικούς όρους.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, η έκθεση της Κομισιόν προβλέπει:
· Ονομαστικές αυξήσεις: Η ονομαστική αμοιβή ανά εργαζόμενο εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά περίπου 4% το 2025 και κατά 3% το 2026.
· Άνοδο λόγω αύξησης κατώτατου μισθού: οι αυξήσεις στον κατώτατο συμπαρασύρουν προς τα πάνω τους μισθούς του δημόσιου τομέα και ευρύτερα στην αγορά εργασίας.
· Πραγματικοί μισθοί: Λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη πορεία του πληθωρισμού, οι ονομαστικές αυτές αυξήσεις εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση των πραγματικών μισθών κατά τα προσεχή έτη. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή εκτιμά ότι οι πραγματικοί μισθοί ανά εργαζόμενο στην Ελλάδα θα αυξάνονται κατά μέσο όρο κατά 1,3% ανά έτος, υποστηριζόμενοι από τις πρόσφατες αυξήσεις στον κατώτατο μισθό και τις μειώσεις στις ασφαλιστικές κρατήσεις.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή σημειώνει ότι μετά από μια αύξηση 5,3% το 2024, η αύξηση των ονομαστικών μισθών θα επιβραδυνθεί το 2025 (στο 3,9%) και το 2026 (στο 3,0%). Παρόλα αυτά, οι εργαζόμενοι στην ΕΕ αναμένεται να συνεχίσουν να επωφελούνται από αυξήσεις στους πραγματικούς μισθούς ώστε να ανακτήσουν την αγοραστική δύναμη που χάθηκε τα προηγούμενα χρόνια λόγω της έξαρσης του πληθωρισμού. Η Επιτροπή τονίζει πάντως ότι η αύξηση των μισθών στην Ελλάδα είναι πιθανό να δημιουργήσει πιέσεις για άνοδο στις τιμές καταναλωτή, συμβάλλοντας στο να παραμείνει ο πληθωρισμός των υπηρεσιών υψηλός και να υποχωρεί μόνο σταδιακά.
