«Υπάρχουν δύο σενάρια που “τρέχουν” αυτή τη στιγμή, γιατί τα δεδομένα που λαμβάνουμε από τον ΕΟΔΥ είναι με χρονική καθυστέρηση. Με βάση, λοιπόν, τα στοιχεία που έχουμε διαθέσιμα μέχρι και τις 17 Δεκεμβρίου, δηλαδή πριν από τις γιορτές, θα πρέπει να αναμένουμε μια κορύφωση γύρω στις 10 με 15 Ιανουαρίου ή στα τέλη του μήνα, γύρω στις 26. Το δεύτερο το θεωρώ και το πιο πιθανό», αναφέρει ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
Η πίεση των εορτών
Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου θα πρέπει να είμαστε σε αυξημένη εγρήγορση, λαμβάνοντας τα μέτρα προσωπικής προστασίας που απαιτούνται, όπως εκτιμά ο επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης. «Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου θα έχουμε μια αυξημένη κινητικότητα στις λοιμώξεις του αναπνευστικού, ενώ στη συνέχεια θα δούμε πτώση του αριθμού των κρουσμάτων. Είναι μια κατάσταση εν εξελίξει. Δεν έχουμε δει ακόμη το αποτύπωμα των εορτών και περιμένουμε αύξηση τις επόμενες ημέρες», τονίζει ο Γκ. Μαγιορκίνης.
Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή του ΕΚΠΑ, σημαντικό ρόλο στην παρούσα εξέλιξη παίζουν το μικρό ποσοστό των εμβολιασμών με το νέο ενισχυμένο εμβόλιο, κάτι που αποτυπώνεται και στην αύξηση των νοσηλειών, αλλά και η υποπαραλλαγή JN.1 της ΒΑ.2.86.12, που έχει αναγνωριστεί από τον ΠΟΥ ως παραλλαγή επιδημιολογικού ενδιαφέροντος λόγω της μεγάλης μεταδοτικότητας. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των εισαγωγών αυξήθηκε κατά 37% σε σχέση με τον μέσο εβδομαδιαίο αριθμό εισαγωγών τις προηγούμενες τέσσερις εβδομάδες και ήταν υψηλότερος από τον αριθμό των εισαγωγών την αντίστοιχη εβδομάδα του 2022. Οι διασωληνώσεις παρουσίασαν μικρή μείωση, ενώ οι θάνατοι κατέγραψαν αύξηση, φτάνοντας τους 62.
Εμβολιασμοί
Στο πλαίσιο αυτό, η υπενθύμιση των μέτρων προστασίας θεωρείται εξαιρετικά σημαντική στην παρούσα φάση, ωστόσο ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον εμβολιασμό, όπως σημειώνει ο Γκ. Μαγιορκίνης. «Πρέπει να καταλάβει ο κόσμος ότι το εμβόλιο κατά της COVID-19 είναι εποχικό, όπως και αυτό της γρίπης. Δεν πρέπει να μετρά τις δόσεις. Φέτος, καταγράφονται ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, κάτω από 200.000, γεγονός που μας ανησυχεί ενόψει και της αύξησης των κρουσμάτων τις επόμενες ημέρες», δηλώνει, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου ειδικά για τους ηλικιωμένους, που θα πρέπει, εάν νοσήσουν, να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους ώστε να λάβουν άμεσα αντιική αγωγή.
Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και οι δηλώσεις του καθηγητή Πνευμονολογίας και διευθυντή της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής στο ΠΑΓΝΗ Νίκου Τζανάκη, που συνιστά ιδιαίτερη προσοχή στους άνω των 65 ετών και σε όλους όσοι έχουν σοβαρά αιματολογικά, ογκολογικά νοσήματα και παίρνουν φάρμακα που τροποποιούν την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού, ανεξαρτήτως ηλικίας. «Δεδομένου ότι μετά τις γιορτές αναμένεται να έχουμε εκτόξευση όλων των ειδών των αναπνευστικών ιών, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, θα πρέπει όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί να σπεύσουν. Οι ιώσεις προκαλούν αρκετές νοσηλείες και εισαγωγές συνήθως ατόμων μεγάλης ηλικίας που δεν έχουν εμβολιαστεί. Αν είχε γίνει το εμβόλιο, μπορεί να είχαμε λιγότερες μολύνσεις, περίπου 50%, αλλά σίγουρα θα είχαμε και λιγότερες εισαγωγές, σε ποσοστό 60%-70%. Πρέπει η πολιτεία, οι αρμόδιοι φορείς αλλά και εμείς οι γιατροί να καλλιεργήσουμε την κουλτούρα του ετήσιου εμβολιασμού για τον κορωνοϊό, όπως με το αντιγριπικό εμβόλιο», τονίζει.
Εξαρση
Σύμφωνα με τον Ν. Τζανάκη, το κύμα κρουσμάτων της COVID-19 αναμένεται να κορυφωθεί έως τα τέλη Ιανουαρίου. «Πιστεύω ότι μέσα στον Ιανουάριο θα έχουμε την κορύφωσή του. Εχουμε πάρα πολλά κρούσματα. Τα υπολογίζω γύρω στα 50.000 με 100.000 πανελληνίως, αλλά, ευτυχώς, λόγω του ότι συνταγογραφούνται τα αντιικά φάρμακα και ο ιός φαίνεται να είναι λιγότερο νοσογόνος, δεν έχουμε μεγάλο αριθμό εισαγωγών, όπως στο παρελθόν, παρότι είναι πολλές. Αν αντιληφθεί κανείς ότι καθημερινά συνταγογραφούνται περίπου 2.000 αντιικά, αν έμπαιναν στα νοσοκομεία οι μισοί από αυτούς, θα είχαμε 1.000 εισαγωγές περίπου την ημέρα», λέει ο καθηγητής Πνευμονολογίας. Πόσο αναμενόμενη ήταν αυτή η αύξηση των κρουσμάτων που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες; Σύμφωνα με τον Γιάννη Πρασσά, διδάκτορα Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Τορόντο και μόνιμο ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Mount Sinai Hospital, «για ακόμη μία φορά οι αναπνευστικοί ιοί (SARS-CoV-2, Influenzam RSV κ.ά.), εκμεταλλευόμενοι τις συναθροίσεις σε κλειστούς χώρους, σαρώνουν ανενόχλητοι τις κοινότητες. Αποτέλεσμα, η ταλαιπωρία των πολιτών, η πυροδότηση μακροχρόνιων ασθενειών, το οικονομικό κόστος και οι πρόωροι θάνατοι. Σε αυτή την τυφλή ρουλέτα συμμετέχουμε όλοι σε κάποιο βαθμό, μικροί και μεγάλοι, υγιείς και μη, και το τίμημα το πληρώνουμε όλοι».
Διαχρονικοί στόχοι
Οπως τονίζει ο Γ. Πρασσάς, η σημαντική αυτή επίπτωση των ιών στις κοινότητες θα μπορούσε να μειωθεί χωρίς την επιβολή μέτρων. «Αρκεί να υιοθετείτο ένας συλλογικός στόχος και να αφήνονταν στην άκρη οι καταστροφικές προκαταλήψεις. Το έχουμε κάνει στο παρελθόν για άλλες ιώσεις. Είναι θλιβερό, μετά τα όσα περάσαμε στο παρελθόν, η πλειονότητα των ενηλίκων να μην έχει επικαιροποιήσει τις ανοσιακές του γραμμές με το νέο εμβόλιο για τον SARS-CoV-2, αλλά και για τη γρίπη. Ακόμη και σήμερα, με νωπές τις μνήμες του ξεσπάσματος της πανδημίας, σχολεία, νοσοκομεία και κέντρα φροντίδας εξακολουθούν να λειτουργούν χωρίς σοβαρά συστήματα καθαρισμού αέρα. Και τελικά καταλήγουμε να συζητάμε αν θα πρέπει να επιβληθούν μέτρα σε υγειονομικούς χώρους. Το ότι δεν καταρρέουν οι ΜΕΘ, αν και η πίεση αυξάνεται σημαντικά, δεν σημαίνει ότι είναι αθώοι πλέον οι ιοί. Κάθε άλλο». Τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι το επικαιροποιημένο εμβόλιο παρέχει 60% προστασία από νοσοκομειακή νοσηλεία. Αντίθετα, οι προηγούμενοι εμβολιασμοί δεν εμφανίζουν σημαντική προστασία έναντι του τρέχοντος στελέχους. Ο ιός εξακολουθεί να μεταλλάσσεται πολύ γρήγορα.
«Η έγκαιρη προειδοποίηση των αμυνών μας είναι κάτι που θα πρέπει να κρατάμε καλά στο μυαλό μας. Ο ολοκληρωτικός περιορισμός της διασποράς ενός πλέον τόσο μεταδοτικού ιού στην κοινότητα είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα. Και, εδώ που φτάσαμε, η μόνη περίπτωση που θα μπορούσε να επιτευχθεί είναι αν είχαμε επενδύσει σε νέα εμβόλια με εντονότερα αποστειρωτική δράση και μεγαλύτερο εύρος, αν η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών αποφάσιζε να κάνει τακτικά τα εμβόλια, αν είχαμε ανανεώσει συστηματικά τα συστήματα καθαρισμού αέρα σε όλους σχεδόν τους δημόσιους κοινούς εσωτερικούς χώρους, αν είχαμε ανανεώσει τους μηχανισμούς επιδημιολογικής επιτήρησης και, τέλος, αν είχαμε συλλογικά αποφασίσει να χρησιμοποιούμε όλοι μαζί προσωπικά επιδημιολογικά εργαλεία και NPIs (τεστ, μάσκες κ.λπ.) όταν βλέπουμε ότι μπαίνουμε σε φάση έναρξης ενός κύματος. Αυτό θα έπρεπε να το είχαμε κυνηγήσει πολύ πιο σοβαρά στο ξέσπασμα της πανδημίας», καταλήγει ο Γ. Πρασσάς.
