Στον Νίκο Χατζηνικολάου και την εκπομπή «Ενώπιος Ενωπίω», είχε μιλήσει το 1993 ο δημοσιογράφος Κώστας Χαρδαβέλλας, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 79 ετών. Μαζί του, στο τηλεοπτικό πλατό, ήταν οι Γιάννης Δημαράς και Γιώργος Λιάνης, φίλοι και χρόνιοι συνεργάτες του στην τηλεοπτική εκπομπή-σταθμό για το ερευνητικό ρεπορτάζ στην Ελλάδα, «Ρεπόρτερς», που μεταδόθηκε αρχικά στην ΥΕΝΕΔ και αργότερα στην ΕΡΤ2.
Η συνέντευξη εξελίχθηκε σε ένα νοσταλγικό ταξίδι πίσω στον χρόνο, αναδεικνύοντας στιγμές της εμβληματικής εκπομπής τους. Οι τρεις δημοσιογράφοι, με την αμεσότητα και την αλήθεια που τους χαρακτήριζε, μοιράστηκαν λεπτομέρειες για το ξεκίνημα, τις κριτικές και τη φιλοσοφία που ανέδειξε την εκπομπή σε ορόσημο του ερευνητικού ρεπορτάζ στην Ελλάδα.
Το ξεκίνημα των «Ρεπόρτερς»
Σε ερώτηση για το πώς ξεκίνησε η ιδέα της εκπομπής, ο Κώστας Χαρδαβέλλας είπε: «Η εκπομπή ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του ’81. Η σύνθεση ήταν: Γιάννης Δημαράς, Κώστας Ρεσβάνης, Κώστας Χαρδαβέλας. Ήταν η πρώτη μας εποχή, το πρώτο μας ξεκίνημα».
Για την είσοδο του Γιώργου Λιάνη στην ομάδα των Ρεπόρτερς, «τέσσερις εκπομπές» μετά όπως σημείωσε ο ίδιος, δήλωσε ότι «Η εκπομπή έκανε ένα τρομακτικό άλμα, και σε ακροαματικότητα. Έδεσε η ομάδα των δημοσιογράφων, γιατί είμαστε τρεις άνθρωποι που ζούμε μαζί εδώ και είκοσι χρόνια, φίλοι πολύ. Έχουμε μοιραστεί τα προσωπικά μας και ξέρουμε πια, με μια ματιά, να επικοινωνούμε μεταξύ μας».
«Έτσι ξεκινήσαμε, λοιπόν, σχεδιάζοντας κάποια πράγματα. Όνειρα, ρεπορτάζ που ήδη είχαμε κάνει στην εφημερίδα που δουλεύαμε, υπήρξαν συναντήσεις αρκετών ωρών, προβληματισμοί, και ξεκινήσαμε. Βρεθήκαμε όμως μπροστά σε ένα καταπληκτικό γεγονός, που ήταν η ανοργανωσία -την εποχή τουλάχιστον εκείνη- της ΥΕΝΕΔ [σ.σ. τον διόρθωσε ο Λιάνης]. Οι άνθρωποι ήθελαν να κάνουν κάτι, αλλά… Με την πρώτη δεύτερη εκπομπή, βρεθήκαμε άναυδοι. “Τι γίνεται; Τι είναι αυτό που συμβαίνει;” κ.τ.λ. Ο Κώστας Ρεσβάνης λοιπόν, γιατί είναι ένας πολύ πρακτικός συνάδελφος, πολύ μεθοδικός, λέει “Με συγχωρείτε, θα σας βοηθήσω, αλλά σταματώ. Δεν είναι δυνατόν”. Τον είχαμε μάθει και από την εφημερίδα βέβαια», αφηγήθηκε ο κ. Δημαράς.
Ο Γιώργος Λιάνης προσέθεσε μια άλλη πτυχή, αναφερόμενος στον ρόλο που είχε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, για τη συμμετοχή του στην εκπομπή. «Την ιδέα αυτή την είχε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο οποίος μου το πρότεινε. Μου λέει “Μα καλά, γιατί δεν είσαι κι εσύ μέσα στην τριάδα αυτή; Τόσο πολύ καλοί φίλοι, τόσο οργανωμένοι και δεμένοι μεταξύ σας;”. Μα, του λέω, δεν έχω ιδέα από τηλεόραση. Και το είπε στους δύο φίλτατους συναδέλφους και ξαφνικά αποφασίσαμε να γίνουμε τρεις», εξήγησε.
Οι «Ρεπόρτερς» και οι κοινωνικές τομές
Η εκπομπή «Ρεπόρτερς» έφερε την ελληνική τηλεόραση αντιμέτωπη με πρωτόγνωρα για την εποχή θέματα. Ο κ. Χατζηνικολάου στάθηκε στα «τολμήματα» της εκπομπής, όπως τα χαρακτήρισε, αναφερόμενος στην προσέγγιση κοινωνικών μειονοτήτων και το άνοιγμα των πορτών σε νοσοκομεία και φυλακές. «Πώς αντιδρούσε ο κόσμος σε αυτά τα πρώτα τολμήματα;» ρώτησε.
«Η ελληνική κοινή γνώμη διψούσε να δει αυτό που ήταν και η πραγματικότητα. Άλλαζε μια ολόκληρη Ελλάδα στην χαραυγή της δεκαετίας του 80, και εμείς αναζητούσαμε στις εκπομπές μας τον άνθρωπο, και όπου δεν τον βρίσκαμε, θα τόλμαγα να πω, τον επινοούσαμε. Τόσο μανία είχαμε να αναζητήσουμε την ανθρώπινη μοίρα», απάντησε ο Γιώργος Λιάνης.
Από την πλευρά του, ο Κώστας Χαρδαβέλλας διευκρίνισε την έννοια του λαϊκισμού, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του παρουσιαστή: «Ο λαϊκισμός σημαίνει εκμετάλλευση και φόρτιση της κατάστασης για να συγκινήσεις. Εμείς ποτέ δεν το κάναμε αυτό. Εμείς δείξαμε το ανθρώπινο πάθος, όπου υπήρξε», ενώ τόνισε ότι, ουσιαστικά, έπαιρναν «την κάμερα στον ώμο» και «έβγαιναν στους δρόμους».
Το πρώτο σοκ: «Τα παιδιά του Πειραιά»
Μια από τις εκπομπές που άφησαν εποχή ήταν εκείνη με θέμα «Τα παιδιά του Πειραιά», όπως περιέγραψε ο κ. Λιάνης. «Αυτό ουσιαστικά ήταν ένα πρώτο άνοιγμα, των “Ρεπόρτερς”, σε μια ελληνική φυλή, σε μια ελληνική μειονότητα: τα παιδιά με τις μηχανές, τις Honda, τις Kawasaki, ο τρόπος που ζούσανε, τα ήθη και τα έθιμά τους, οι φυλές αυτές της νύχτας. Τσάκισε κόκκαλα αυτή εκπομπή, είχε δύο συνέχειες».
Ο Γιάννης Δημαράς, λίγο μετά, θυμήθηκε την ένταση που προέκυψε μεταξύ τους πίσω από τις κάμερες, «ένας απίστευτος φιλικός “καβγάς”, που κράτησε γύρω στις οχτώ, δέκα ώρες».
«Έχουν γίνει ομηρικοί καβγάδες», συμπλήρωσε ο Γιώργος Λιάνης.
Η φιλοσοφία των «Ρεπόρτερς» και η κριτική
Οι «Ρεπόρτερς» δεν ήταν απλώς μια εκπομπή, αλλά ένα σύμβολο για την ερευνητική δημοσιογραφία στην Ελλάδα.
Για τις κριτικές, ο Γιώργος Λιάνης σημείωσε: «Από την κοινή γνώμη, από τον κοσμάκη όπως θα λέγαμε, δεν βρήκαμε ποτέ κάποια σκληρή κριτική. Εμείς βρήκαμε αντιδράσεις και σκληρές κριτικές, τόσο εις τους παροικούντες στη “δημοσιογραφική Ιερουσαλήμ” όσο και από κάποιους “διανοούμενους” του Κολωνακίου».
«Δεν είμαστε κάποιοι μάγειροι, οι οποίοι βάλαμε ορισμένα καρυκεύματα και ορισμένα υλικά για να φτιάξουμε ένα ωραίο φαγητό και να συγκινήσουμε τον κόσμο. Μα αυτή ήταν η ζωή. Όπως και σήμερα είναι ίδια η ζωή», συνόψισε τη φιλοσοφία της εκπομπής ο Κώστας Χαρδαβέλλας, με την ήρεμη αλλά αποφασιστική φωνή του.
Η συνέντευξη προβλήθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό MEGA και το υλικό προέρχεται από το προσωπικό αρχείο του Νίκου Χατζηνικολάου.
