Η άρνηση του Ντόναλντ Τραμπ να αποκλείσει το ενδεχόμενο ανάληψης στρατιωτικής δράσης για τη Διώρυγα του Παναμά και τη Γροιλανδία έχει προκαλέσει ανησυχία και προβληματισμό.
Όσον αφορά τον πολύ στρατηγικό θαλάσσιο άξονα της Κεντρικής Αμερικής και το τεράστιο έδαφος της Αρκτικής, ο Ντόναλντ Τραμπ έκρινε ότι και τα δύο είναι «πολύ σημαντικά για την οικονομική ασφάλεια» των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όταν ρωτήθηκε για ενδεχόμενη προσφυγή στη βία για την προσάρτηση της Διώρυγας του Παναμά και της Γροιλανδίας δήλωσε: «Δεν μπορώ να σας διαβεβαιώσω για κανένα από τα δύο» και προσέθεσε: «Η Κίνα είναι αυτή που διαχειρίζεται τη διώρυγα του Παναμά».
Κινεζικές εταιρείες έχουν αποκτήσει σημαντική παρουσία στον Παναμά. Η COSCO, ένας από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους ναυτιλιακούς ομίλους, έχει επενδύσει σε λιμενικές εγκαταστάσεις και υποδομές γύρω από τη Διώρυγα. Η αυξημένη κινεζική παρουσία έχει προκαλέσει ανησυχίες στις ΗΠΑ ότι το Πεκίνο αποκτά γεωπολιτική επιρροή σε μια κρίσιμη περιοχή για την αμερικανική εθνική ασφάλεια και οικονομία.
Η ναυτιλιακή εταιρεία κατονομάστηκε σε μια κατάθεση στο Ομοσπονδιακό Μητρώο ως κινεζική στρατιωτική εταιρεία, όπως προσδιορίστηκε από το Πεντάγωνο, μαζί με την Tencent Holdings Ltd. και την Amperex Technology Co. Ltd. Η μεγάλη κινεζική πετρελαϊκή εταιρεία Cnooc Ltd. ήταν επίσης στη λίστα. Αν και η εγγραφή στη μαύρη λίστα δεν συνεπάγεται συγκεκριμένες κυρώσεις, αποθαρρύνει τις αμερικανικές επιχειρήσεις από το να συναλλάσσονται με τις εν λόγω εταιρείες. Δύο κινεζικές ναυπηγικές εταιρείες – η China State Shipbuilding Corp. και η China Shipbuilding Trading Co. – συμπεριλήφθηκαν επίσης στον κατάλογο.
Επίσης, η εταιρεία Hutchison Whampoa, με έδρα το Χονγκ Κονγκ, διαχειρίζεται λιμένες σε στρατηγικές θέσεις κοντά στις εισόδους της Διώρυγας. Η Διώρυγα του Παναμά αποτελεί μία από τις σημαντικότερες θαλάσσιες εμπορικές οδούς στον κόσμο, συνδέοντας τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό. Ελέγχει το πέρασμα περίπου 5% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου. Μέσω της διώρυγας διέρχονται περίπου 14.000 πλοία ετησίως. Η στρατηγική της θέση συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό, επιτρέποντας τη γρήγορη μεταφορά φορτίων χωρίς την ανάγκη ναυσιπλοΐας γύρω από τη Νότια Αμερική. Ο ναυτιλιακός κλάδος αναμένεται να αντιμετωπίσει σημαντικές αναταράξεις, ενώ ο κίνδυνος αυξημένων δαπανών και διαταραχών θα πιέσει την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
Οι επιπτώσεις
Οι δηλώσεις του Τραμπ ειδικά για τη διώρυγα του Παναμά απασχολούν διεθνείς ναυτιλιακούς και οικονομικούς αναλυτές.
• Αναστάτωση στο Παγκόσμιο Εμπόριο: Οποιαδήποτε στρατιωτική δράση θα μπορούσε να διαταράξει τις εμπορικές ροές μέσω της Διώρυγας, επηρεάζοντας την παγκόσμια ναυτιλία και ανεβάζοντας το κόστος μεταφοράς.
• Αύξηση Ναύλων: Μεγάλος αριθμός πλοίων που χρησιμοποιούν τη Διώρυγα θα χρειαστεί να επιλέξουν εναλλακτικές διαδρομές, αυξάνοντας τους χρόνους, τα λεγόμενα τονομίλια και τα κόστη μεταφοράς.
• Ενίσχυση Κινεζικής Επιρροής σε Άλλες Οδούς: Εάν η Διώρυγα καταστεί ασταθής, η Κίνα θα μπορούσε να ενισχύσει τη χρήση των δικών της υποδομών, όπως το Δρόμο του Μεταξιού, ή να επενδύσει περισσότερο σε εναλλακτικές διαδρομές όπως η Αρκτική.
2. Γεωπολιτικές Επιπτώσεις
• Κλιμάκωση της Έντασης ΗΠΑ-Κίνας: Μια στρατιωτική εμπλοκή θα μπορούσε να επιδεινώσει τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, εντείνοντας τον οικονομικό και στρατηγικό ανταγωνισμό.
• Ρίσκο αντιποίνων: Η Κίνα, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Διώρυγα για την εξαγωγή προϊόντων στις δυτικές αγορές, ενδέχεται να αντιδράσει στρατηγικά, π.χ., μέσω οικονομικών κυρώσεων ή ενίσχυσης της στρατιωτικής της παρουσίας στην περιοχή.
3. Η Αντίδραση του Παναμά
• Η κυβέρνηση του Παναμά έχει επανειλημμένα δηλώσει την ουδετερότητά της και επιδιώκει να διατηρήσει την ανεξαρτησία της διαχείρισης της Διώρυγας. Ωστόσο, η πίεση από τις ΗΠΑ ή την Κίνα θα μπορούσε να υπονομεύσει αυτή τη θέση.
Επιπτώσεις στη Ναυτιλία
• Αύξηση Ρίσκου και Ασφαλιστικών Κόστους: Η πιθανότητα στρατιωτικής σύγκρουσης στην περιοχή θα αυξήσει τα ασφάλιστρα για πλοία που διέρχονται από τη Διώρυγα.
• Μεταστροφή Εμπορικών Διαδρομών: Οι πλοιοκτήτες μπορεί να στραφούν σε διαδρομές μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας ή ακόμα και του Δρόμου του Βορρά, αυξάνοντας τους χρόνους παράδοσης.
• Αυξημένοι Ναύλοι για Υγρά Φορτία: Η Διώρυγα είναι σημαντική για τη μεταφορά πετρελαίου και LNG. Η όποια διαταραχή θα οδηγήσει σε αύξηση των ναύλων στις αγορές δεξαμενόπλοιων.
