Της Ολυμπίας Λόη*
Με τα νέα δεδομένα για την πανδημία, οι νεότεροι νιώθουν καθηλωμένοι. Πολλοί περιγράφουν την αίσθηση σαν να μην υπάρχει κάτι στερεό κάτω από τα πόδια τους, ενώ οι περισσότεροι λένε ότι δεν είναι σίγουροι ότι θα κάνουν παιδιά. Ένα ζοφερό μέλλον προδιαγράφεται.
Τι δείχνουν τα στοιχεία του ΟΟΣΑ:
Οι έρευνες που έγιναν όλο αυτό το διάστημα, για ηλικίες μεταξύ 18 και 29 ετών, αναδεικνύουν την έντονη ανησυχία για το μέλλον.
Μέχρι τώρα, το 20% των νοικοκυριών των νέων δηλώνουν ότι άντλησαν χρήματα από τις αποταμιεύσεις τους ή πούλησαν περιουσιακά στοιχεία για να πληρώσουν για μια συνηθισμένη δαπάνη (όπως ενοίκιο ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας). Για τους ίδιους λόγους, το 11% πήρε χρήματα από την οικογένεια ή τους φίλους ενώ κάποιοι ανέλαβαν πρόσθετο χρέος ή χρησιμοποίησαν πίστωση.
Το 5% των νέων στις χώρες του ΟΟΣΑ πεινούσαν επειδή δεν είχαν τη δυνατότητα να πληρώσουν για φαγητό και το 2,4 % έχασαν το σπίτι τους επειδή δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά το στεγαστικό δάνειο ή το ενοίκιο.
Μεταξύ των νέων που κατάφεραν να διατηρήσουν τη σύμβαση εργασίας τους, ο αριθμός των ωρών εργασίας μειώθηκε. Επιπλέον, πολλοί νέοι έρχονται αντιμέτωποι με προβλήματα που πηγάζουν απ’ την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τη μείωση εισοδήματος, τις περίπλοκες καταστάσεις στο σπίτι ή/και τις συνθήκες ψυχικής υγείας.
Το να μην είναι οικονομικά ασφαλείς σε μεγάλη ηλικία φαίνεται να βαραίνει ιδιαίτερα το μυαλό των νέων, καθώς το 70% όλων των ατόμων ηλικίας 18-29 ετών αναφέρει ότι ανησυχεί για αυτό το θέμα.
Γιατί η Ελλάδα επιβαρύνεται περισσότερο;
Η ελληνική κοινωνία είναι δομημένη έτσι ώστε να ζει σε μεγαλύτερο βαθμό από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, σε βάρος των νεότερων γενιών.
Ταυτόχρονα, η εξυπηρέτηση του εξαιρετικά υψηλού δημόσιου χρέους είναι φυσικό να επιβαρύνει τις επόμενες γενιές, προσθέτοντας σε αυτές ένα ακόμα δυσβάσταχτο φορτίο.
Το κύμα των νέων επιστημόνων που έφυγαν από τη χώρα (brain drain) τη δεκαετία της κρίσης ενέχει το βίαιο στοιχείο του εξαναγκασμού. Οι συνέπειες γνωστές σε όλους: αφαίμαξη σε ανθρώπινο και επιστημονικό δυναμικό με προεκτάσεις πέραν των οικονομικών, στο δημογραφικό πεδίο αλλά και στην ίδια τη σύνθεση του εκλογικού σώματος.
Στα χρόνια της κρίσης η οικονομική πολιτική της Ε.Ε. απέτυχε, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις χώρες του Νότου αυξάνοντας την ανεργία ιδιαίτερα στους νέους, παράλληλα με την έλλειψη αξιοκρατίας και προοπτικών εξέλιξης και κυρίως την απαξίωση της εργασίας και τα μη ελκυστικά εργασιακά περιβάλλοντα.
Στη χώρα μας η βασική αιτία είναι η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης εργασίας. Η αναντιστοιχία αυτή δεν οφείλεται στην υπερβάλλουσα προσφορά πτυχιούχων (η χώρα μας βρίσκεται κοντά στο μέσο όρο των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ). Οφείλεται κυρίως στην περιορισμένη ζήτηση γιατί οι επιχειρήσεις δεν παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Τι κάνουμε;
Ένα μεγάλο ποσοστό των νέων πιστεύει ότι οι κυβερνήσεις δεν ενσωματώνουν τις απόψεις τους στο σχεδιασμό ή στη μεταρρύθμιση δημοσίων παροχών και υπηρεσιών.
Στη σύγχρονη ιστορία της χώρας μας, οι Έλληνες του εξωτερικού, επιστήμονες, έμποροι και εφοπλιστές εμπλούτισαν τον τόπο με τεχνογνωσία, ιδέες, ακόμα και κεφάλαια. Σήμερα είναι οι ίδιοι που καλούνται να επαναφέρουν στον τόπο τις αρχές της αριστείας του υγιούς ανταγωνισμού και της διαφάνειας. Θετικά παραδείγματα ήδη υπάρχουν αλλά απέχουμε ακόμα πολύ από την αναγκαία κρίσιμη μάζα.
Η ανάσχεση της τάσης φυγής στο εξωτερικό των νέων πρέπει να γίνει εθνικός στόχος αφού αυτοί θα συμβάλλουν στον παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας μας. Τα μέτρα παρακίνησης είναι γνωστά σε όλους και εύκολο να ληφθούν άμεσα. Αυτό που λείπει είναι το σύγχρονο καινοτόμο κράτος που θα τα εφαρμόσει για να τους υποδεχτεί. Σήμερα η κυβέρνηση φαίνεται να έχει «αποσυγχρονιστεί» εντελώς από την κοινωνία.
*Η Ολυμπία Λόη είναι αρχιτέκτονας -μηχανικός, αναπληρώτρια Γραμματέας Τουρισμού του Κινήματος Αλλαγής.
