Λεωνίδας Καρνάρος, ο Φιλίστωρ, ο Αρχειοδίφης, ο συγγραφέας, ο άνθρωπος

Την Κυριακή 20 Φεβρουαρίου του 2022 τελέστηκε στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων Πατρών μνημόσυνο του αδελφικού φίλου και σπουδαίου ανθρώπου, του ακάματου αρχειοδίφη και ιστοριοδίφη, του ακαταπόνητου φιλίστορα συγγραφέα, του αεικίνητου κοινωνικού εργάτη και αντιπροέδρου της Εταιρείας Λογοτεχνών ΝΔ Ελλάδας Λεωνίδα Καρνάρου. Πέρυσι τέτοιες μέρες, ο αγαπητός Λεωνίδας, νικημένος από την πανδημική λαίλαπα που βασανίζει την ανθρωπότητα στον καιρό μας, εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο τα ξημερώματα της Πέμπτης 25 Φεβρουαρίου του 2021, για να μεταβεί στην αιώνια πατρίδα και να επιστρέψει στην αγκαλιά του Θεού Πατέρα, που τόσο πίστευε, αγαπούσε και ποθούσε.

Έτσι, έπειτα από ολιγοήμερη αδιαθεσία, με κύριο σύμπτωμα τη δύσπνοια, κατέληξε όλως αιφνιδίως από ανακοπή καρδιάς σε ηλικία μόλις εξήντα ενός ετών και ενώ βρισκόταν στην ακμή της πνευματικής του δημιουργίας, αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό στην οικογένεια του, στους πολλούς φίλους και συνεργάτες του, αλλά και στην κοινωνία και την πνευματική οικογένεια της Πάτρας, της οποίας υπήρξε εξέχον και επίλεκτο μέλος, καθώς συνδύαζε την εργατικότητα με την εντιμότητα και τη γνώση με το, δυσεύρετο πλέον σήμερα, ήθος.

Ο μακαριστός Λεωνίδας είλκε, ως γνωστό, την καταγωγή του από την Ηλεία, δεδομένου ότι ο πατέρας του Κωνσταντίνος καταγόταν από την (τα) Κρέστενα και η μητέρα του Αγγελική, το γένος Θεοδώρου Φιλοπούλου, από την Αμαλιάδα. Ο Λεωνίδας γεννήθηκε, λόγω της εργασίας του πατέρα του, στην Αθήνα το 1960 και από το 1971, που εγκαταστάθηκε η οικογένειά του στην Πάτρα, έζησε στην πόλη μας για πενήντα ολόκληρα χρόνια μέχρι την αναπάντεχη κοίμησή του, το Φεβρουάριο του 2021. Σπούδασε Κοινωνική Εργασία στο τότε ΚΑΤΕΕ, σημερινό ΤΕΙ, Πατρών και εργάστηκε, μετά την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, για πεντέμισι χρόνια στο Υποθηκοφυλακείο Πατρών, όπου μυήθηκε, καθώς ήταν φύσει ερευνητικός και φιλομαθής, στην πρωτογενή αρχειακή έρευνα, αναδιφώντας το πλούσιο ιστορικό υλικό που βρίσκεται αποθησαυρισμένο στα αρχεία του. Το 1988, ωστόσο, θέλοντας να ασκήσει την ειδικότητα που έλαβε κατά τις σπουδές του, διορίστηκε ως Κοινωνικός Λειτουργός στο Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, στο Ρίο, ενώ από τον Ιούλιο του 1992 δημιούργησε την όμορφη οικογένειά του με την Καρολίνα-Κων/να Πάτση, καθώς ευτύχισε να αποκτήσει τρείς εξαιρετικούς γιούς.

Το κύριο ενδιαφέρον του αείμνηστου Λεωνίδα προσέλκυσε από πολύ νωρίς κυρίως η έρευνα και η αποτύπωση της νεότερης τοπικής ιστορίας και, οπωσδήποτε, η πολιτιστική κίνηση της Ηλείας, αλλά και της Αχαΐας, όπως αυτή διασώζεται και παραδίδεται αυτούσια σχεδόν στις αρχειακές πηγές ή συλλογές, αλλά και στον μετεπαναστατικό τύπο. Για τον λόγο αυτό και με τις πολύτιμες αρχειοδιφικού χαρακτήρα ιστορικές του συμβολές, το συγγραφικό του έργο του συνιστά πολύτιμη πηγή πληροφοριών και μεταλλείο ιστορικών ειδήσεων για τους μελετητές της ιστορίας της Δυτικής Ελλάδας, ιδιαζόντως, μάλιστα, της ιδιαίτερης και αγαπημένης του πατρίδας, της Ηλείας, στην οποία, εκτός από το μεγαλύτερο μέρος των μελετών του, αφιέρωσε και το αποκορύφωμα, αλλά και το επιστέγασμα των κόπων, των οραματισμών και της φιλέργειάς του, που είναι η πολύτιμη επετηρίδα «Ηλειακή Πρωτοχρονιά – Ηλειακό Πανόραμα», την οποία επιμελούνταν, διεύθυνε και εξέδιδε αδιαλείπτως από το 2003 μέχρι το θάνατό του, με την αρωγή και τη σθεναρή υποστήριξη του εκδότη του, φιλόμουσου και ευπατρίδη, Γιώργου Δημητρακόπουλου.

Ο μακαριστός Λεωνίδας αναδείχθηκε με τον τρόπο αυτό, σε ακάματο εργάτη των γραμμάτων και του πνεύματος, αλλά και σε έναν χαλκέντερο σκαπανέα και ερευνητή της ιστορίας του τόπου μας με είκοσι επτά συνολικά αυτοτελείς και ογκώδεις μελέτες, ξεκινώντας  το 1989 και σε ηλικία είκοσι οκτώ ετών με τη συγγραφή της «Ιστορίας του Υποθηκοφυλακείου Πατρών» και συνεχίζοντας το 1992 με την «Ιστορία της Εθελοντικής Αιμοδοσίας στην Πάτρα», όπως επίσης και με την ιστορία της «Ηλειακής Παροικίας της Πάτρας».

Το 1994, το ιστορικό του ενδιαφέρον στράφηκε στην Αχαΐα, δεδομένου ότι ασχολήθηκε με την ιστόρηση της «Α ́ Αχαϊκής Συμπολιτείας, από το 800-323 π.Χ.», καθώς και με την ιστορία της Χαλανδρίτσας και του περίφημου Ιερού Ναού του Αγίου Αθανασίου. Το 1996 εκδόθηκε επίσης η «Αχαϊκή Βιβλιογραφία» των ετών 1990-1994, ενώ το 1997 κυκλοφορήθηκε η μελέτη του για την «Ιστορία του Εργατικού Κινήματος» με υπότιτλο «Η Κυριακή Αργία και η εφαρμογή της στην Πάτρα», αλλά και τα «Ψήγματα Ιστορίας για την Κρέστενα Ηλείας», γεγονός που καταδεικνύει την παράλληλη ενασχόλησή του, εκτός από την αχαϊκή, και με την ηλειακή ιστορία. Το 1998 εμφανίστηκε η πολυσήμαντη αρχειακή του μελέτη «Ο Σολωμός κρινόμενος – Μια φιλολογική δίκη στην Πάτρα το 1928», όπως και ο δεύτερος τόμος της ιστορίας της αγαπημένης του Αμαλιάδας, που καλύπτει την περίοδο από το 1821 μέχρι το 1914, ένα έργο που έμελε, με την έκδοση των τριών ακόμη τόμων στο μέλλον, να τον καταστήσει σημείο αναφοράς για την ιστορία της Αμαλιάδας.

Στη συνέχεια, το 2002, εκδόθηκαν οι μελέτες «Ηλείοι πεσόντες κατά τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες 1897-1922» και «Πεσόντες εκ Ζακύνθου κατά τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες 1897-1922», ενώ το 2003 είδε το φως της δημοσιότητας η εργασία του για το «Πρωτοδικείο Αμαλιάδας» με υπότιτλο «Το ιστορικό της ίδρυσης, οι αγώνες για τη διατήρησή του και η συμβολή του Δικηγορικού Συλλόγου». Το 2005, επίσης, τυπώθηκαν δύο εξαιρετικές του μελέτες.

Η πρώτη, που συνιστά πολυσήμαντη και μοναδική στο είδος της έρευνα, για τη «Μαρίκα Μπότση-Τσαπαλίρα», την «πρώτη Γυναίκα Δήμαρχο στην Αμαλιάδα και στην Ελλάδα (1944-1945)», ενώ η δεύτερη αποτυπώνει την ιστορία του Ραδιοφωνικού σταθμού Αμαλιάδας με τίτλο «Εδώ Ραδιοφωνικός Σταθμός Αμαλιάδος – Στα όρια του μύθου». Κατόπιν, ασχολήθηκε με τους μετανάστες από την Ηλεία στον Νέο Κόσμο, συνθέτοντας το 2007 τη μελέτη «Οι Ηλείοι της Αμερικής και του Καναδά», ενώ το 2009 αποτύπωσε και την ιστορία του εμπορικού συλλόγου της Αμαλιάδας με το βιβλίο του «Εμπορικός Σύλλογος Αμαλιάδος (1908 – 2008). Ξεφυλλίζοντας την ιστορία των 100 χρόνων του», αλλά και δημοσίευσε την προσωπογραφική έρευνα με τίτλο «Φάνης Τζανετόπουλος. Ο Αμαλιαδίτης που δόξασε την Ελλάδα».

Έπειτα από δημιουργική εκδοτική ανάπαυλα επτά χρόνων, επανήλθε το 2016 με τρείς σημαντικές μελέτες. Η πρώτη από αυτές ήταν η επιμέλεια του τόμου για τη ζωή και τη δράση της  Εταιρείας Λογοτεχνών με τίτλο «Εταιρεία Λογοτεχνών Ν. Δ. Ελλάδος. 35 χρόνια (1979-2015) ζωής και δράσης», η δεύτερη για τον «Επίσκοπο Ηλείας Δαμασκηνό Σπηλιωτόπουλο (1848-1918)» και η τρίτη για την ιστορία της «Αμαλιάδας κατά την Ιταλογερμανική Κατοχή, 1941-1944». Δύο χρόνια αργότερα, το 2018, είδε το φως τη δημοσιότητας, ακόμη, το ογκώδες «Χρονικό του Αμαλιαδίτικου Τύπου (1908-2018)», καθώς και η μελέτη για τον «Όμιλο Φίλων Μακεδονίας Αμαλιάδας» με υπότιτλο «Προσφορά μιας 25ετίας 1993-2018». Το 2019, επίσης, ασχολήθηκε με την ιστορία της πατρικής του οικογένειας, εκδίδοντας τη μελέτη με τίτλο «Αναζητώντας τις ρίζες: Η Γενεαλογία της Οικογένειας Καρνάρου των Κρεστένων», ενώ δημοσιεύθηκε και η εξαιρετικά σημαντική του μελέτη για τον Παλαμά, «Η Πάτρα και ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς».

Το 2020 συνέβη ένα πολυσήμαντο γεγονός για την ερευνητική και συγγραφική πορεία του μακαριστού Λεωνίδα, καθώς τυπώθηκαν ο πρώτος και ο τρίτος τόμος για την ιστορία της Αμαλιάδας. Ο πρώτος περιλαμβάνει την ιστορία της πόλης μέχρι το 1830 και φέρει τον τίτλο «Αμαλιάδα έως το 1830», ενώ ο δεύτερος πραγματεύεται την περίοδο από το 1914 μέχρι το 1940 με τίτλο «Αμαλιάδα 1914-1940». Η έκδοση των δύο αυτών τόμων, σε συνδυασμό με την κυκλοφόρηση του δεύτερου το 1998 για την ιστορία της πόλης από το 1821 μέχρι το 1914 και την επικείμενη εκτύπωση του τέταρτου που ιστορεί την περίοδο μεταξύ των ετών 1940 και 1950, καθώς και με τις επιμέρους ειδικές «αμαλιαδίτικες» μελέτες του, θα τον καθιερώσει, νομίζουμε, ως τον κατεξοχήν σύγχρονο ιστορικό της Αμαλιάδας και της περιοχής της.

Ο αδόκητος θάνατός του το χειμώνα του 2021, ωστόσο, ανέστειλε ολοκληρωτικά τη συγγραφική του δραστηριότητα. Δεν κατάφερε όμως και να ανακόψει την παραγωγικότητά του, καθώς βρίσκονται ήδη έτοιμες προς έκδοση τρείς σημαντικές μελέτες, όπως η «Πολιτική Ιστορία της Αμαλιάδας (1821-2020). Δήμαρχοι – Βουλευτές», η ιστορία της Κτηνοτροφικής Έκθεσης Αμαλιάδας με τίτλο «Κτηνοτροφική Έκθεση Αμαλιάδας (1912)» και υπότιτλο «Εικόνες και γεγονότα από την Κτηνοτροφική Έκθεση, τους Ιππικούς Αγώνες, το Σταφιδικό Συνέδριο», καθώς και ο τέταρτος κατά σειρά τόμος της ιστορίας της Αμαλιάδας με τίτλο «Αμαλιάδα 1940-1950».

Ευελπιστούμε, μάλιστα, ότι από το πλούσιο υλικό του αρχείου και τα πολλά κατάλοιπα του αξέχαστου Λεωνίδα, θα δουν αργότερα το φως της δημοσιότητας και άλλες σημαντικές μελέτες για την τοπική μας ιστορία, με την επιμέλεια και τη φροντίδα της αγαπημένης του αδελφής και στενής του συνεργάτιδας, φιλολόγου Κατερίνας Καρνάρου.

Εκτός από το πλούσιο και πολυσχιδές συγγραφικό του έργο, όμως, ο αείμνηστος Λεωνίδας ανέπτυξε επιπλέον πολύ σημαντική κοινωνική και πνευματική δραστηριότητα, καθώς ηγήθηκε ή συμμετείχε σε Δ.Σ. συλλόγων και πολιτιστικών ομίλων, επιμελήθηκε πλειάδα μελετών, αλλά και συνέγραψε δεκάδες άρθρα για περιοδικά και εφημερίδες της Πάτρας, της Αμαλιάδας, του Πύργου, της Κ. Αχαΐας, της Ζακύνθου και άλλων πόλεων, ενώ έδωσε και σειρά σημαντικών διαλέξεων στα Φιλολογικά Βραδινά της Εταιρείας Λογοτεχνών Ν.Δ. Ελλάδος στη Δημοτική μας Βιβλιοθήκη, αλλά και πραγματοποίησε εισηγήσεις σε συνέδρια πάνω σε ιστορικά κυρίως θέματα.

Για τη μεγάλη του αυτή προσφορά στην ιστορία, τον πολιτισμό και κυρίως στο ήθος αυτού του τόπου, ας είναι αιωνία η μνήμη του φίλτατου Λεωνίδα, και, καθώς υπήρξε πιστό και αφοσιωμένο τέκνο της Αγίας μας Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, ο Θεός να τον αναπαύσει στο πέλαγος της αγάπης του και να τον κατατάξει στις σκηνές των αγίων και των δικαίων, αλλά και να προσφέρει βάλσαμο παρηγοριάς στις καρδιές των οικείων του. Το παράδειγμά του, τέλος, ας εμπνέει και ας φωτοδοτεί όλους εμάς τους «περιλειπομένους», ιδίως τους νεότερους, να αγαπούμε, να μελετούμε και να τεκμηριώνουμε με σεβασμό και ευθύνη την ιστορία του τόπου μας, ώστε να διατηρήσουμε ακμαία την εθνική μας αυτοσυνειδησία και πηγαίο τον πατριωτισμό μας, αλλά και να διαφυλάξουμε αλώβητη την πολιτιστική μας ιδιοπροσωπία, προκειμένου να μην απορροφηθούμε και αφομοιωθούμε από τον θολό αξιακά και άτακτο πνευματικά πολυπολιτισμικό κυκεώνα που ζούμε, αλλά να συνεισφέρουμε δημιουργικά και ουσιαστικά ως πρόσωπα και εικόνες της Εικόνας του Θεού στην οικοδόμηση μιας Οικουμένης, όπου θα επικρατεί αιώνια και διαρκώς η αγάπη, η δικαιοσύνη, η ειρήνη και αλληλοσεβασμός μεταξύ των ανθρώπων.