Για νέο χάος στους λογαριασμούς ρεύματος προϊδεάζουν οι χειρισμοί της κυβέρνησης για την επόμενη μέρα -μετά την κατάργηση των έκτακτων μηχανισμών και των ελάχιστων πλέον επιδοτήσεων- που έρχεται σε λιγότερο από τρεις μήνες, με τα νοικοκυριά να εγκλωβίζονται σε «επιλογές» των εταιρειών ανάλογα με τα κόστη και τις επισφάλειες των αγορών που θα αποφασίσουν να μετακυλίσουν στη λιανική και τις αυξήσεις που έχουν ήδη παγιωθεί να είναι η μόνη βεβαιότητα.
Η προ ημερών απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής (ΡΑΑΕΥ) στην ουσία επιβεβαιώνει τη μετάπτωση στην ελεύθερη αγορά, με τη διαφάνεια να εξαντλείται κυρίως σε αυστηρότερες ενημερώσεις και προγνωστοποιήσεις καθώς και σε χρωματικές σημάνσεις των τιμολογίων.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο υπουργός ΠΕΝ Θ. Σκυλακάκης θεωρεί ότι υπάρχουν επιλογές για τα νοικοκυριά, ενώ δηλώνει «επιδοτήσεις γιοκ γενικευμένες» και παρεμβάσεις για ευάλωτους αλλά και μπαταχτσήδες.
Οι… επιλογές του καταναλωτή
Ο υπουργός, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή, ανέφερε ότι θα υπάρχει δυνατότητα επιλογής για τους καταναλωτές σχετικά με το αν θα έχουν ρήτρα αναπροσαρμογής ή όχι. Μάλιστα, έδωσε τη δική του ερμηνεία για τη ρήτρα: «Τα τιμολόγια είναι συνάρτηση των χονδρεμπορικών τιμών του ρεύματος που διαμορφώνονται στον τρέχοντα μήνα και μπορείς να έχεις ένα τιμολόγιο που να λες ότι ο προμηθευτής σου εξασφαλίζει τη διακύμανση αυτού του μήνα και σου λέει αυτόν τον μήνα που ξεκινάει θα σου δίνω αυτή την τιμή». Αναλαμβάνει ο προμηθευτής έναν κίνδυνο και κατά συνέπεια σε χρεώνει κάτι παραπάνω εκ των προτέρων, συνέχισε, και πρόσθεσε ότι όταν ανεβαίνουν οι τιμές βίαια, όπως έγινε με την τρελή κρίση, η ρήτρα αναπροσαρμογής γίνεται εφιαλτική, γιατί κάθε μήνα σού έρχεται «κάτι παραπάνω» που δεν είχες προβλέψει… Για να καταλήξει: «Αν δεν καταλαβαίνεις πώς λειτουργεί αυτό, αγοράζεις ένα τιμολόγιο σταθερό ή ένα τιμολόγιο προηγούμενου μήνα. Αν θέλεις να διακινδυνεύσεις τη ρήτρα αναπροσαρμογής, αγοράζεις τη ρήτρα».
Γενικότερα, ανέφερε ότι οι τιμές του ηλεκτρικού είναι συνάρτηση, κατά κύριο λόγο στο δικό μας σύστημα, των τιμών του φυσικού αερίου και των τιμών των ρύπων. Αν αυτές κινούνται προς τα πάνω, πάμε πάνω. Αν κινούνται προς τα κάτω, πάμε κάτω…
Πάντως, ο υπουργός μάλλον κάπου μπερδεύτηκε, γιατί σημείωσε ότι όσοι είχαν σταθερά τιμολόγια από προ Covid περίοδο έχασαν, γιατί μετά οι τιμές έπεσαν. Πράγματι, οι χονδρεμπορικές τιμές σημείωσαν ιστορική «βουτιά» ιδίως την άνοιξη του 2020 (έφτασε έως 20 ευρώ/μεγαβατώρα!), που όμως δεν πέρασε ποτέ στη λιανική, αλλά την καρπώθηκαν εξ ολοκλήρου οι εταιρείες.
Αγορές με ρητές και άρρητες ρήτρες
Σημειώνεται ότι εκτός από τα σταθερά τιμολόγια, που όπως έχει δείξει η πορεία τους τα τελευταία δύο χρόνια είναι πανάκριβα, ακόμα και διπλάσια από τα κυμαινόμενα, είναι τα μόνα τιμολόγια που δεν συνδέονται απευθείας με την σε πραγματικό χρόνο διακύμανση δεικτών της αγοράς (αν και προφανώς ενσωματώνουν ρίσκα της) και δεν έχουν ρήτρα – όμως η «σταθερότητα» πληρώνεται αδρά.
Αντιθέτως, τα κυμαινόμενα τιμολόγια, είτε η τιμή ανακοινώνεται πριν είτε μετά την εφαρμογή τους, συνδέονται με όλα τα κόστη της χονδρεμπορικής αγοράς. Η διαφορά είναι ότι εκ των προτέρων ή εκ των υστέρων είναι γνωστή η τιμή. Κατά τη ΡΑΑΕΥ, όλα τα πράσινα τιμολόγια, όπως «χρωμάτισε» τα κυμαινόμενα, «προκύπτουν από υπολογιστικό τύπο ο οποίος συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού», δηλαδή μηχανισμό διακύμανσης, όπως είναι οι ρήτρες. Επομένως, οι… επιλογές των καταναλωτών αφορούν συγκεκριμένους τύπους τιμολογίων, που βεβαίως συνδέονται με την αγορά, είτε ονομάζονται ξεκάθαρα ρήτρες είτε όχι. Τα κυμαινόμενα με τιμή γνωστή εκ των προτέρων μοιάζουν με τα σημερινά, στο πλαίσιο του έκτακτου μηχανισμού που ισχύει έως το τέλος του έτους, καθώς η τιμή ανακοινώνεται στις 20 κάθε (προηγούμενου) μήνα και εν συνεχεία δίνεται η επιδότηση. Ωστόσο, τα τιμολόγια αυτά καταργούνται από τις αρχές του επόμενου έτους, ακριβώς επειδή δεν είναι γνωστό πώς προκύπτουν αυτές οι τιμολογήσεις…
Ευάλωτοι και μπαταχτσήδες
Ο υπουργός επανέλαβε τις επόμενες εβδομάδες, ίσως και εντός του μήνα, θα γίνουν ανακοινώσεις για τον χειρισμό δύο θεμάτων: τους ευάλωτους καταναλωτές και την αντιμετώπιση των χρεών λόγω κινητικότητας και των κακοπληρωτών.
Αναφορικά με τους ευάλωτους καταναλωτές, ο υπουργός μίλησε μεν για διεύρυνση αλλά και για πρόσθετα κριτήρια «για να το κάνουμε λίγο πιο δίκαιο». Ο ίδιος προανήγγειλε ότι «θα διευρύνουμε πολύ τη βοήθεια που δίνουμε στα ευάλωτα νοικοκυριά και αυτό θα γίνει σε μόνιμη βάση».
Επανέλαβε ότι θα υπάρξει ξεχωριστό τιμολόγιο για τους πολύτεκνους σε εφαρμογή σχετικής απόφασης του ΣτΕ που ακυρώνει το προηγούμενο καθεστώς.
Σχετικά με τα χρέη στις εταιρείες από μετακινούμενους καταναλωτές ανέφερε ότι θα γίνει παρέμβαση με στόχευση κατά κύριο λόγο τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, που είναι μερικές δεκάδες χιλιάδες, δηλαδή εκείνους που πάνε από εταιρεία σε εταιρεία και αφήνουν οφειλές, και όχι τους στρατηγικούς … ξεχασιάρηδες που μπορεί να έχουν αφήσει οφειλές μια φορά έχοντας αλλάξει προμηθευτή. Θα υπάρξει μια ρύθμιση ώστε να σταματήσει αυτό το φαινόμενο, τόνισε ο υπουργός.
