Οι ευθύνες για το τραγικό δυστύχημα εστιάζονται από την κυβέρνηση και αναζητούνται αγωνιωδώς από τα περισσότερα ΜΜΕ, μόνο στην αναζήτηση των ατομικών ευθυνών του σταθμάρχη, που σύμφωνα με όσα δημοσιοποιούνται, προφανώς υπάρχουν.
Όμως, η παραγγελία του Εισαγγελέα Αρείου Πάγου να φθάσει η έρευνα σε υπόπτους, επί λέξει «όποιοι κι αν είναι, όπου κι αν ανήκουν, απ’ όπου και αν προέρχονται», ανοίγει δικαστικά, αυτό που πολιτικά πρέπει παράλληλα να ειπωθεί.
Δηλαδή ότι η έρευνα πρέπει εκτός από τις ατομικές ευθύνες να ερευνήσει αν εδώ υπάρχει :
Α) κρατικό έγκλημα, δηλαδή συμπεριφορές πολιτικών προϊσταμένων ή διοικητικών προϊσταμένων σε υπουργεία ή κρατικούς οργανισμούς, που είτε λόγω διαφθοράς είτε λόγω διαπλοκής είτε λόγω εγκληματικής αδιαφορίας είτε λόγω εύνοιας σε ιδιωτικά συμφέροντα, αποδέχθηκαν καταστάσεις, που οδηγούσαν σε δια παραλείψεως διατάραξη των συγκοινωνιών ή άλλων παρανόμων πράξεων.
Στο πλαίσιο αυτό, ενδεικτικά πρέπει να ερευνηθεί :
α) αν και από πότε γνώριζε η πολιτική ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου ότι το δίκτυο δεν είχε οποιαδήποτε σηματοδότηση ή συστήματα τηλε-διοίκησης, προειδοποίησης κ.λπ., που ουσιαστικά οδηγούσαν σε ταξίδια θανάτου.
β) αν είχαν γίνει συσκέψεις (ποιες, πότε, και πόσες) στο υπουργείο με τη συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας ή και εκπροσώπων των σιδηροδρομικών εταιρειών, κρατικών ή ιδιωτικών, για τα ζητήματα ασφάλειας και τηλε-διοίκησης και ποιες αποφάσεις είχαν ληφθεί.
γ) αν υπήρχαν εισηγήσεις υπηρεσιακών παραγόντων ή υπευθύνων των σιδηροδρομικών εταιρειών προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου για επίλυση των ζητημάτων ασφάλειας και ποιες ήταν αυτές.
δ) αν ήταν σε γνώση του υπουργείου ο τρόπος επιλογής σταθμαρχών και αν τον θεωρούσαν επαρκή για τη λειτουργία του δικτύου.
Β) εταιρικό έγκλημα, δηλαδή συμπεριφορές της Hellenic Train και των κρατικών ή άλλων σιδηροδρομικών εταιριών, που αν και γνώριζαν την έλλειψη κάθε μέτρου ασφάλειας κατά την κίνηση των τραίνων, εν τούτοις χάριν της αποφυγής δαπανών για τη λήψη μέτρων και για πετύχουν την αύξηση ή διατήρηση κερδών, δεν λάμβαναν κανένα μέτρο ή εύρισκαν προσχήματα για την αποφυγή υλοποιήσεως συμβατικών δεσμεύσεων ή λήψης αναγκαίων μέτρων.
Γ) Γιατί το λεγόμενο επιτελικό κράτος στα 4 χρόνια κυβέρνησης της ΝΔ δεν εφάρμοσε καμία πολιτική διαχείρισης κινδύνων (risk management) που θα είχε εντοπίσει τις ελλείψεις ασφαλείας στο σιδηροδρομικό δίκτυο και θα είχε υποδείξει τα αναγκαία μέτρα.
Δ) Γιατί ενώ ζούμε τον μύθο του ψηφιακού κράτους, που σε επίπεδο ψηφιακών πιστοποιητικών και βεβαιώσεων έχει κάνει πράγματι κάποια σημαντικά βήματα, εν τούτοις στο επίπεδο της ασφάλειας των πολιτών στα μέσα σταθερής τροχιάς, δεν έχει να επιδείξει το ελάχιστο αποτέλεσμα.
Ε) Γιατί ενώ υπήρχε η πίεση της ΕΕ σχετικά με την σύμβαση για αναβάθμιση του συστήματος της σηματοδότησης και τηλε-διοίκησης των ελληνικών σιδηροδρομικών γραμμών, δεν αναλήφθηκε καμία πρωτοβουλία.
ΣΤ) Συναφώς πως στα ανωτέρω και επειδή από την επικαιρότητα αναδύεται μια κατάσταση του τύπου «όλοι φταίνε διαχρονικά», κανείς δεν έχει αντίρρηση να εξεταστούν σε βάθος όλες οι ευθύνες και προς πάσα κατεύθυνση. Να θυμόμαστε όμως, ότι όταν μια κυβέρνηση δεν βρίσκεται στον πρώτο χρόνο της θητείας της που θεωρητικά αποτελεί κατ’ εξοχήν χρόνο ενημέρωσης της, αλλά στο τέλος της τετραετίας, οποιεσδήποτε χρόνιες παραλείψεις δεν αποτελούν ισχυρό άλλοθι.
Εξάλλου κάθε κυβέρνηση επιλέγεται για να λύσει τα προβλήματα που δεν έλυσαν οι προηγούμενες.
Η εισαγγελική παραγγελία του κ. Ντογιάκου δεν πρέπει να μείνει στα χαρτιά. Είναι το ελάχιστο χρέος μας.
Ο Μαρίνος Σκανδάμης είναι Διδάκτωρ Νομικής, υποψήφιος βουλευτής Αχαΐας με το ΠΑΣΟΚ.
