Η αρχική ιδέα για ένα διαφορετικό κινητήρα εσωτερικής καύσης γεννήθηκε το 1924, όταν ο Felix Wankel ήταν 22 χρονών. Η ιδιοφυής σύλληψή του βασιζόταν σε ένα περιστρεφόμενο τριγωνικό έμβολο, το οποίο σε μια περιστροφή του εκτελούσε τους τέσσερις κύκλους (εισαγωγή, συμπίεση, έκρηξη και εξαγωγή) του «κλασικού» τετράχρονου κινητήρα. Πλεονέκτημα της κατασκευής ήταν τα λιγότερα κινούμενα μέρη, το μικρότερο βάρος και η περισσότερη δύναμη. Ο κινητήρας, στη μορφή που τον αναγνωρίζουμε σήμερα, δημιουργήθηκε για πρώτη φορά το 1951 στη λίμνη της Κωνστάντσας, στην Ελβετία. Το 1961 η άδεια χρήσης του Wankel αποκτήθηκε από την Mazda, που ξεκινούσε το δικό της πρόγραμμα, ξεκινώντας να γράφει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες της Αυτοκίνησης. Η σχέση της Μazda με τους περιστροφικούς κινητήρες Wankel αρίθμησε τέσσερις σχεδόν δεκαετίες ζωής. Η ιαπωνική εταιρεία ήταν η μόνη στον κόσμο που επέμενε να εξελίσσει τέτοιου είδους μηχανικά σύνολα, παρά το «χτύπημα» που δέχτηκαν τα τελευταία την περίοδο της πρώτης ενεργειακής κρίσης, όταν κρίθηκαν ασύμφορα εξαιτίας της υπερβολικής τους κατανάλωσης σε καύσιμο. Η Μazda, αναγνωρίζοντας τα προτερήματά τους στους τομείς των επιδόσεων, εξόπλιζε με αυτά τα αποκλειστικά sport μοντέλα της. Η συνεργασία αυτή έχει προσφέρει πολλά και στους δύο, αρχής γενομένης από το Cosmo των 110 ίππων του 1968, όταν το μηχανικό σύνολο που εφηύρε ο καθηγητής Wankel ήταν μόλις 14 χρόνων.
RX-500
Το πρωτότυπο αυτοκίνητο με τον κινητήρα στο πίσω μέρος του αμαξώματος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό το 1970, στο 17ο Διεθνές Σαλόνι Αυτοκινήτου του Τόκιο. Στο δίθυρο sport όχημα, οι πόρτες άνοιγαν όπως τα φτερά της πεταλούδας. Το RX-500 ήταν ένα κινητό πεδίο δοκιμών για την οδική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων των πολύχρωμων φώτων στο πίσω μέρος, τα οποία αποκάλυπταν με τον τρόπο που λειτουργούσαν αν το αυτοκίνητο επιτάχυνε, αν επιβράδυνε ή αν βρισκόταν σε πορεία. Η ιαπωνική κατασκευή ζύγιζε 850 κιλά και έπαιρνε κίνηση από τους δύο ρότορες των 491 κ.εκ. του Wankel μηχανικού συνόλου της, που ήταν τοποθετημένο εμπρός από τους οπίσθιους τροχούς και παρήγαγε 247 ίππους στις 8.000 στροφές ανά λεπτό. Τα χρόνια που ακολούθησαν το RX-500 έφυγε από την επικαιρότητα και πέρασε στη λήθη για τρεις σχεδόν δεκαετίες, ώσπου να αποκατασταθεί ξανά και να κάνει την επανεμφάνισή του στην Έκθεση του Τόκιο το 2009. Σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Μεταφορών της Χιροσίμα, ενώ το 2014 ταξίδεψε μέχρι το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου έλαβε μέρος στο Goodwood Festival of Speed.
Η ιδέα πίσω από το RX500
Η ανάπτυξη ενός πρωτοτύπου που έχει σχεδιαστεί για την έρευνα της συμπεριφοράς των πλαστικών αμαξωμάτων και της δυναμικής οδήγησης σε ταχύτητες άνω των 200 km/h είχε ξεκινήσει ήδη από το 1968 με το κωδικό όνομα X810. Σκοπός ήταν να διερευνηθεί η αρμονία μεταξύ των ανθρώπων και της ταχύτητα σε μια μελλοντική κοινωνία, με βάση πιθανά σενάρια υπεραστικής κίνησης. Απαιτήθηκε ένα πειραματικό όχημα – ένα με μεσαίο κινητήρα, χαμηλή αντίσταση αέρα και υψηλή καθοδική δύναμη και, ταυτόχρονα, με την ομαλότητα ενός περιστρεφόμενου κινητήρα. Ο σχεδιαστής Shigenori Fukuda εμπνεύστηκε τη δημιουργία του RX500 από την ταινία «2001:Η Οδύσσεια του Διαστήματος».
Το όχημα δεν έπρεπε να μοιάζει με κλασικό αυτοκίνητο, οπότε μια μεγάλη ποικιλία από σχεδιαστικά στοιχεία από αγώνες και αεροπορικές μεταφορές βρέθηκαν στο RX500. Το πίσω μέρος ξεχωρίζει ιδιαίτερα, με την ασυνήθιστη εμφάνισή του, ένα πάντρεμα ανάμεσα σε ένα διαστημόπλοιο και ένα μαχητικό αεροσκάφος. Η έμπνευση προήλθε επίσης από τη συσχέτιση του σχεδιαστή με τον Ιταλικό κατασκευαστή αμαξώματος Carozzeria Bertone. Έτσι, ο Fukuda-San πρόσθεσε μαλακές καμπύλες και περιγράμματα στο RX500 για να αποφύγει τη δημιουργία μονότονων γραμμών.
Από την Έκθεση Αυτοκινήτου στο κουτί με τα παιχνίδια
Η Matchbox αναγνώρισε τις δυνατότητες του RX500 και το συμπεριέλαβε στο πρόγραμμα Superfast, ως απάντηση στην παρουσίαση του Hot Wheels του Mattel το 1968. Η δεύτερη ήθελε να κλέψει μερίδιο από την κυριαρχία της Matchbox και να καθιερωθεί στην Αμερικανική αγορά. Tο ιαπωνικό supercar με τον περιστροφικό κινητήρα και το φουτουριστικό σχεδιασμό προκαλούσε μεγάλο ενδιαφέρον στην Αμερική. Ήταν λοιπόν αναμενόμενο ότι το πορτοκαλί Matchbox RX500, το οποίο παρουσιάστηκε το 1971 ως MB66 θα γινόταν αμέσως παγκόσμιο best-seller.
Από παιχνίδι σε συλλεκτικό κομμάτι
Ευτυχώς, η κρίση δεν επηρέασε τη μινιατούρα του RX500: Μετά την κυκλοφορία του, το μοντέλο της Matchbox παρέμεινε στα ράφια παιχνιδιών για συνολικά πάνω από μια δεκαετία και έχει πουληθεί αμέτρητες φορές σε όλο τον κόσμο. Όσοι ελπίζουν να εμφανίσουν τη δική τους μικρή ωδή στο σπορ αυτοκίνητο με περιστροφικό κινητήρα στα σαλόνια τους, πρέπει να ρίξουν μια ματιά στο παλιό τους κουτί παιχνιδιών – ίσως τους περιμένει εκεί ένα μικρό Matchbox RX500 κλίμακας 1:59.
Στις μέρες μας, το μικρό μοντέλο είναι ένα δημοφιλές συλλεκτικό αντικείμενο, που αναπαριστά ξέφρενους αγώνες στα παιδικά υπνοδωμάτια. Για ‘ψαγμένους’ θαυμαστές μοντελισμού προϊόντων της δεκαετίας του ’70, κατασκευαστές όπως η Spark, προσφέρουν πλέον λεπτομερή μοντέλα του RX500, τα οποία μοιάζουν εκπληκτικά με το πρωτότυπο.
