Ισως να μην υπάρχει τίποτα καλύτερο, τους καλοκαιρινούς μήνες, από το να απολαμβάνει κανείς το κύμα στην ακροθαλασσιά, με ένα παγωμένο ρόφημα στην ξαπλώστρα του, κάτω από την ομπρέλα. Τα ωραία, ωστόσο, ειδικά στην Αττική, κοστίζουν. Και κοστίζουν ακριβά: Μέχρι και 235 ευρώ θα πρέπει να πληρώσει κανείς για να απολαύσει το μπάνιο του όχι πρώτο τραπέζι πίστα, αλλά… πρώτη ξαπλώστρα κύμα.
Οι λουόμενοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που κάνουν κράτηση ώστε όταν φτάσουν στην παραλία να τους περιμένει -αντί αλμυρού αντιτίμου- η ξαπλώστρα τους μπροστά στο κύμα και σε αυτούς που ακολουθούν την παραδοσιακή λύση της πετσέτας στην άμμο. Για την πρώτη κατηγορία λουομένων, οι τιμές φέτος παραμένουν το ίδιο «καυτές» με πέρσι, με ελαφρά μείωση, ενώ για τoυς υπόλοιπους φαίνεται πως υπάρχει περισσότερος χώρος σε περισσότερες παραλίες.
Κομβικό ρόλο σε αυτό φαίνεται πως έχει παίξει η εφαρμογή MyCoast που επέτρεψε στους πολίτες να καταγγείλουν ηλεκτρονικά αυθαιρεσίες στις παραλίες, καταγγελίες που συνοδεύονταν από ελέγχους και πρόστιμα. Για το φετινό καλοκαίρι, μάλιστα, το MyCoast εγκαινιάζει τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης που σαρώνει εικόνες από δορυφόρους ώστε να εντοπίσει παραβάτες και να πράξει τα δέοντα.
Ακριβή μου ξαπλώστρα
Δεν αρκεί κανείς να πληρώνει καλά για μια ξαπλώστρα. Αν θέλει να έχει εξασφαλισμένη θέση μπροστά στο κύμα, θα πρέπει να έχει κάνει και κράτηση. Για τα ρεζερβέ στις παραλίες της Αττικής και όχι μόνο υπάρχουν σχετικά applications, τα οποία επιτρέπουν τις ηλεκτρονικές κρατήσεις στις πλαζ που προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα, με θέση στάθμευσης, booking ημερομηνίας και ώρας, αλλά και ηλεκτρονική πληρωμή. Ολα αυτά -και πολλά ακόμα- για μια… βουτιά στη θάλασσα!
Οι εφαρμογές παρέχουν δυνατότητα κράτησης για όλη τη χώρα, αν και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει η ακτογραμμή της Αττικής. Ετσι, βλέπουμε καινά ήθη, με τους λουόμενους να προγραμματίζουν το μπάνιο τους στην παραλία, να κάνουν κράτηση και όταν φτάνουν στην πλαζ να επιδεικνύουν τον μοναδικό κωδικό που έλαβαν με email προπληρώνοντας την ξαπλώστρα. Στη συνέχεια οδηγούνται στις ρεζερβέ ξαπλώστρες τους για να απολαύσουν μια σειρά από υπηρεσίες και παροχές, από δωρεάν πάρκινγκ έως ελεύθερη κατανάλωση προϊόντων μέχρι ενός ποσού ή κερασμένα κοκτέιλ. Ή και, σε ορισμένες περιπτώσεις, απλά τίποτα.
Κάπως έτσι, στη Βουλιαγμένη το κόστος κράτησης σετ ξαπλώστρας το Σαββατοκύριακο ανέρχεται σε 235 ευρώ, ενώ τις καθημερινές σε 175 ευρώ. Το αντίστοιχο κόστος πέρσι ήταν 220 και 160 ευρώ. Με 180 ευρώ τα Σαββατοκύριακα και 150 τις καθημερινές, στο Καβούρι κλείνει κανείς καμπάνα, που δεν είναι άλλο από ένα υποτυπώδες παράπηγμα με δύο πουφ και πετσέτες θαλάσσης. Στην ίδια πλαζ, η ομπρέλα -η οποία παρέχει δύο ξαπλώστρες- χρεώνεται 130 ευρώ τα Σαββατοκύριακα και 90 ευρώ τις καθημερινές. Οι αντίστοιχες τιμές πέρυσι ήταν 150 και 105 ευρώ.
Αλμυρές παραμένουν οι τιμές της ξαπλώστρας, αν και σε γενικές γραμμές έχουν υποχωρήσει σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο ή έχουν παραμείνει ίδιες. Στο Σούνιο η ξαπλώστρα (σετ) έχει κρατήσει την ίδια τιμή με πέρσι, δηλαδή 80 ευρώ το Σαββατοκύριακο και 50 ευρώ τις καθημερινές, ενώ στο Λαγονήσι, το υψηλότερο κόστος του Σαββατοκύριακου, όπου η κράτηση ξαπλώστρας πρώτης σειράς κοστίζει 100 ευρώ, όσο και πέρσι, αντίθετα με την υπηρεσία για τις καθημερινές που πλέον κοστίζει 30 ευρώ, έναντι 50 ευρώ πέρυσι.
Στη Βούλα, η κράτηση ξαπλώστρας τα Σαββατοκύριακα κοστίζει 80 ευρώ και τις καθημερινές 50 ευρώ. Ποσό όχι φθηνό, αλλά φθηνότερο από πέρσι, όταν κόστιζε 90 ευρώ τα Σαββατοκύριακα και 60 ευρώ τις καθημερινές. Δραματικά μειώθηκαν οι τιμές στη Βάρκιζα, όπου η κράτηση ξαπλώστρας πρώτης και δεύτερης σειράς τα Σαββατοκύριακα κοστίζει 40 ευρώ, έναντι 80 ευρώ πέρυσι και τις καθημερινές 30 ευρώ έναντι 60 πέρυσι. Εδώ, η κράτηση ομπρέλας (σετ με 2 ξαπλώστρες) άλλης σειράς εκτός της πρώτης και της δεύτερης, τα Σαββατοκύριακα κοστίζει 30 ευρώ και τις καθημερινές 20 ευρώ. Κάπως έτσι, αυτή η πλαζ εντάσσεται στις πιο οικονομικές επιλογές για τις καθημερινές, όπως είναι και ο Σχινιάς, με τη δυνατότητα κράτησης ομπρέλας από 30 ευρώ τα Σαββατοκύριακα και 14 ευρώ τις καθημερινές.
Στην υπόλοιπη χώρα επικρατεί περίπου το ίδιο σκηνικό. Στη Χαλκιδική (Κασσάνδρα), για παράδειγμα, μέχρι τις 11 Ιουλίου μπορεί κανείς να κάνει κράτηση ομπρέλας ή καμπάνας (δύο ξαπλώστρες συν πουφ) με 15 ευρώ, ενώ από τις 12 Ιουλίου η τιμή γι’ αυτά μετατρέπεται σε 25 ευρώ. Στη Σκόπελο, στην παραλία Στάφυλος, η κράτηση ομπρέλας με 2 ξαπλώστρες κοστίζει 30 ευρώ, στην Κέα η πρώτη σειρά 40 ευρώ και οι άλλες 30 ευρώ, ενώ στο Γύθειο η ομπρέλα κοστίζει 12 ευρώ, η καμπάνα 50, ενώ και η πετσέτα χρεώνεται με 12 ευρώ ανά τεμάχιο.
MyCoast από το… Διάστημα
Το «κίνημα της πετσέτας» από ομάδες πολιτών που ήθελαν να προασπιστούν την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες ξεσκέπασε κραυγαλέες αυθαιρεσίες με κατάληψη παραλιών ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές. Και κινητοποίησε τις Αρχές, καθώς από τη Ρόδο, όπου ξεκίνησε το κίνημα, ως την Πάρο, όπου είχε και την πιο θεαματική και αποτελεσματική δράση (καθώς χρησιμοποιήθηκαν αεροφωτογραφίες που αποδείκνυαν την κατάληψη παραλιών) και στη συνέχεια όλη τη χώρα οι πολίτες διεκδίκησαν το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασής τους στον αιγιαλό, τον οποίο, όπως αποδείχθηκε, είχαν οικειοποιηθεί παρανόμως επιχειρηματίες οι οποίοι μάλιστα είχαν προσλάβει και προσωπικό που παρεμπόδιζε λεκτικά ή και με τη χρήση βίας, όπως είχε καταγγελθεί, τους πολίτες να στρώσουν την πετσέτα τους.
Το MyCoast που δημιουργήθηκε από το κράτος για να πατάξει αυτές τις αυθαιρεσίες, μετατρεπόμενο σε μέσο προστασίας του πολίτη και… πέλεκυ εις βάρος όποιου καταλάμβανε παραλίες, έκανε εντυπωσιακή πρεμιέρα το 2024. Τα drones που χρησιμοποιήθηκαν για να ελέγχουν τις παραλίες, αλλά και η δυνατότητα ηλεκτρονικών και τηλεφωνικών, επώνυμων και ανώνυμων καταγγελιών, έβγαλαν λαβράκια με αυθαίρετα τοποθετημένες ξαπλώστρες, χτισμένες καμπάνες και beach bars, μέχρι και περιφράξεις σε δημόσιες παραλίες, επιβάλλοντας πρόστιμα που έφτασαν μέχρι και τα 220.000 ευρώ. Αυτή, όμως, ήταν μόνο η αρχή.
Μετά την καταγγελία
Μετά την υποβολή της καταγγελίας, εκτός από την Τεχνητή Νοημοσύνη, τον πέλεκυ έχουν στα χέρια τους οι ελεγκτές της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου, οι οποίοι λαμβάνουν τις φωτογραφίες από τους δορυφόρους, αλλά και από τα drones που έχουν στη διάθεσή τους και καθορίζουν και το εύρος των προστίμων ανάλογα με την έκταση της παράβασης που διαπιστώνουν. Ωστόσο, υπάρχουν και οι επιτόπιοι έλεγχοι, με μεικτά κλιμάκια στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, της Κτηματικής Υπηρεσίας, του δήμου, της ΑΑΔΕ, της Οικονομικής Αστυνομίας, της ΕΛ.ΑΣ. και των εισαγγελικών αρχών να διενεργούν αυτοψία στον χώρο του αιγιαλού και της παραλίας και να συντάσσουν επιτόπου πόρισμα-έκθεση αυτοψίας με συνοδευτικό φωτογραφικό υλικό, που επιδίδεται ή τοιχοκολλάται αμέσως.
Με τη χρήση της υψηλής τεχνολογίας, όπως οι υψηλής ευκρίνειας δορυφορικές εικόνες, τα drones και τα λοιπά σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία, υπάρχει η ελπίδα ότι φέτος θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ελέγχων και επιβολής κυρώσεων, καθώς πέρσι τα περισσότερα μέτρα ελήφθησαν τον Αύγουστο.
Η εφαρμογή ΜyCoast, πάντως, από την πρώτη μέρα αποδείχθηκε ιδιαίτερα δημοφιλής και… χρήσιμη, καθώς, βάσει των στοιχείων του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έγινε download από περισσότερους από 110.000 πολίτες. Την πρώτη μέρα λειτουργίας της έγιναν οι πρώτες 1.900 καταγγελίες, οι οποίες μέχρι το τέλος του καλοκαιριού ξεπέρασαν τις 25.000, οδηγώντας σε ισάριθμους ελέγχους και 20.500 επιτόπιες αυτοψίες σε 2.400 επιχειρήσεις σε 630 παραλίες. Επιβλήθηκαν πρόστιμα που ξεπέρασαν τα 9 εκατ. ευρώ (σε 400 συνολικά περιπτώσεις από τα τις 682 περιπτώσεις παραβάσεων που εντοπίστηκαν), ενώ σε 55 περιπτώσεις εκδόθηκαν διαταγές σφράγισης των επιχειρήσεων.
«Δεν υπάρχουν ιδιωτικές παραλίες»
Ανεξάρτητα από τη δουλειά που θα κάνουν οι δορυφόροι, τα συστήματα ΑΙ και οι ελεγκτές του Δημοσίου, το σημαντικότερο όλων είναι οι πολίτες να γνωρίζουν τον νόμο, ο οποίος από πέρσι, με τη σφραγίδα του σημερινού αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη, έχει γίνει πιο σκληρός για τους καταπατητές του αιγιαλού, επιβάλλοντας πρόστιμα που κυμαίνονται από 2.000 έως και 60.000 ευρώ για παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στη θάλασσα, στον αιγιαλό και την παραλία. Ωστόσο, είναι πιο σαφής από ποτέ στο ότι δεν υπάρχουν ιδιωτικές παραλίες στην Ελλάδα, γεγονός που σημαίνει ότι ακόμα και τα ξενοδοχεία πρέπει να επιτρέπουν την απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στην παραλία που έχουν μπροστά τους.
Βάσει του νόμου, είναι υποχρεωτικό σε όλες τις παραλίες, είτε είναι εκμισθωμένες, είτε όχι, το 50% να είναι ελεύθερο, ώστε να μπορεί ο κάθε πολίτης να βρει χώρο για να βάλει την πετσέτα ή την ομπρέλα του. Ανάμεσα σε γειτονικές επιχειρήσεις πρέπει να υπάρχει ελεύθερος χώρος έξι μέτρων. Η πρόσβαση στις παραλίες πρέπει να είναι ελεύθερη. Επιπλέον:
Για τοποθέτηση κατασκευών όπως τοιχία, ζαρντινιέρες, περιφράξεις επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 500 ευρώ ανά κυβικό μέτρο που αντιστοιχεί στον όγκο της κατασκευής. Αν για την απομάκρυνση των κινητών στοιχείων είναι απαραίτητη η χρήση μηχανολογικού εξοπλισμού, το πρόστιμο τετραπλασιάζεται.
Για κινητά στοιχεία που δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα όπως αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, βαρέα οχήματα, τέντες επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ ανά μέτρο που αντιστοιχεί στο πλάτος της διέλευσης που παρεμποδίζεται. Αν για την απομάκρυνση των στοιχείων είναι απαραίτητη η χρήση εξοπλισμού, επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ ανά κυβικό μέτρο που αντιστοιχεί στον όγκο των αντικειμένων που παρεμποδίζουν τη διέλευση.
Για ρίψη μπάζων και απορριμμάτων σε σημεία διέλευσης του κοινού προς τη θάλασσα, πρόστιμο 500 ευρώ ανά μέτρο που αντιστοιχεί στο πλάτος της διέλευσης που εμποδίζεται (διπλάσιο αν για την απομάκρυνση των κινητών στοιχείων είναι απαραίτητη η χρήση μηχανολογικού εξοπλισμού).
Για άσκηση κάθε είδους δραστηριότητας ή εκδήλωσης, ατομικής ή συλλογικής, επαγγελματικής ή μη, μόνιμης ή προσωρινής, που κωλύει την άμεση πρόσβαση του κοινού στη θάλασσα 500 ευρώ ανά μέτρο που αντιστοιχεί στο πλάτος της διέλευσης που εμποδίζεται.
Για κάθε είδους σωματική ή λεκτική παρεμπόδιση πρόστιμο 2.000 ευρώ.
