Ένα μεγάλο περιβαλλοντικό θέμα, με σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, είναι η σπατάλη τροφίμων (food waste) που εντοπίζεται σε όλα τα στάδια της αλυσίδας παραγωγής και κατανάλωσης. Προκαλεί το 8% των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου στον κόσμο και απαιτεί τεράστιες εκτάσεις αγροτικής γης για την καλλιέργεια βρώσιμων προϊόντων που δεν θα καταναλωθούν ποτέ. Σύμφωνα με το WWF Ελλάς, κάθε χρόνο το 1/3 των παραγόμενων τροφίμων παγκοσμίως καταλήγει στα σκουπίδια, την ίδια στιγμή που εκατομμύρια συνάνθρωποί μας υποσιτίζονται.
Σημαντικά οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη
Το 2022 στην Ελλάδα παρήχθησαν 2,05 εκ. τόνοι αποβλήτων τροφίμων, εκ των οποίων το 18% αφορά την παραγωγή, το 18% τη μεταποίηση, το 7% το λιανεμπόριο, το 11% την εστίαση και το 45% τα νοικοκυριά (στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής). Παρόλο που, όπως βλέπουμε, το λιανεμπόριο συμμετέχει με μικρό ποσοστό στην παραγωγή αποβλήτων τροφίμων, η ΑΒ Βασιλόπουλος έχει δεσμευτεί να μειώσει το δικό της αποτύπωμα κατά 50% μέχρι το 2025, με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Στόχος της είναι να περιορίσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα απόβλητα τροφίμων από τις λειτουργίες της, και ταυτόχρονα να επηρεάσει θετικά όλα τα στάδια της αλυσίδας των τροφίμων, από την παραγωγή έως την τελική κατανάλωση, ώστε να γίνει ένα καλό παράδειγμα για όλους, τους πολίτες, τους προμηθευτές, το προσωπικό της, και να αναλάβει δράση για τη μείωση της σπατάλης σε εθνικό επίπεδο.
Έχοντας ως φιλοσοφία το σύνθημα «σώζοντας το φαγητό, μπορούμε να σώσουμε και το περιβάλλον» και με συνοδοιπόρο το WWF Ελλάς ηγείται μιας προσπάθειας με στόχο να ενημερώσει, να εκπαιδεύσει, αλλά και να κινητοποιήσει όλους τους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας, για να υιοθετήσουμε νέες συνήθειες, προς όφελος του περιβάλλοντος και του οικονομικού προϋπολογισμού του νοικοκυριού μας.
Οδηγίες για υπεύθυνη κατανάλωση
Η σπατάλη των τροφίμων συνδέεται με το ότι οι άνθρωποι αγοράζουν περισσότερα από αυτά που έχουν πραγματικά ανάγκη, εκτιμούν λανθασμένα την ποσότητα των μερίδων που χρειάζονται, έχουν λανθασμένες πρακτικές συντήρησης και αποθήκευσης τροφίμων, συγχέουν τη διάκριση ανάμεσα σε «ημερομηνία λήξης» και «ανάλωση κατά προτίμηση», δυσκολεύονται να αντιληφθούν αν ένα τρόφιμο έχει όντως χαλάσει και έχουν ελλιπή ενημέρωση γύρω από τη σημασία περιορισμού της σπατάλης του φαγητού. Η ΑΒ Βασιλόπουλος από το 2021 έχει ξεκινήσει ένα ταξίδι ευαισθητοποίησης γύρω από το πρόβλημα της σπατάλης σε κάθε επίπεδο (οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό) μέσα από θεματικές καμπάνιες με ενημερωτικό υλικό.
Το 2024 συνεχίζει τις καμπάνιες μέσα από tip videos για τη μείωση σπατάλης τροφίμων στο νοικοκυριό, συμβουλεύοντας όλους μας να κάνουμε µια «Παύση για Καλό» πριν ψωνίσουμε ώστε να σκεφτούμε τι πραγματικά χρειαζόμαστε, ενώ ταυτόχρονα μας καλεί να υιοθετήσουμε καλές συνήθεις στην καθημερινότητά μας:
Ψωνίζουμε σύμφωνα με λίστα που έχουμε ετοιμάσει. Πριν την επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ ελέγχουμε τα ντουλάπια και το ψυγείο για να δούμε τι ακριβώς χρειαζόμαστε και φτιάχνουμε μια λίστα ώστε να μην αγοράζουμε περιττά προϊόντα.
Φροντίζουμε για την οργάνωση. Στα ράφια του ψυγείου και των ντουλαπιών του σπιτιού μας βάζουμε μπροστά αυτά που πρόκειται να λήξουν σύντομα ώστε να καταναλωθούν πρώτα και να μην χαλάσουν, και πιο πίσω εκείνα που αγοράσαμε πρόσφατα.
Συντηρούμε σωστά τα τρόφιμα. Ακολουθούμε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία, βάζουμε στην κατάψυξη τα τρόφιμα που δεν πρόκειται να καταναλώσουμε άμεσα, καθαρίζουμε και κάνουμε τακτικά απόψυξη στο ψυγείο, και κρατάμε τη θερμοκρασία στη συντήρηση μεταξύ 2-4ο C. Διατηρούμε τις πατάτες και τα κρεμμύδια σε ξηρό και δροσερό μέρος και φροντίζουμε να μην εκτίθενται στο φως.
Καταναλώνουμε υπεύθυνα. Μαγειρεύουμε και σερβίρουμε τις κατάλληλες μερίδες και δε πετάμε ότι έχει περισσέψει αλλά το καταναλώνουμε το βράδυ ή την επόμενη μέρα. Αξιοποιούμε τα περισσεύματα για την παρασκευή νόστιμων νέων συνταγών, όπως σούπες, σάλτσες ή πίτσα με ό,τι λαχανικά περίσσεψαν και φτιάχνουμε σμούθις με όσα φρούτα που είναι πολύ ώριμα.
Στην ουσία, η ΑΒ μας καλεί να σκεφτούμε ότι ο πλανήτης είναι το σπίτι μας και η υιοθέτηση μιας «πράσινης» συμπεριφοράς συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία του. Η μείωση σπατάλης τροφίμων κάνει καλό σε εμάς, το συνάνθρωπό μας και το περιβάλλον.
