Αργή αναμένεται ότι θα είναι η αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού, αλλά και των επιτοκίων στις καταθέσεις από τις εμπορικές τράπεζες, οι οποίες αναμένουν τις επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ για να καθορίσουν την τιμολογιακή πολιτική τους. Η πρώτη μείωση κατά 25 μονάδες βάσης, που ανακοίνωσε χθες η ΕΚΤ, θα αποτυπωθεί κατά κύριο λόγο στα επιχειρηματικά δάνεια που συνδέονται απευθείας με το euribor, που ακολουθεί την πτωτική πορεία του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ και λιγότερο στα δάνεια προς τα νοικοκυριά. Η πρώτη, πάντως, από το 2019 μείωση του βασικού επιτοκίου από την κεντρική τράπεζα δίνει σήμα στις τράπεζες ώστε να προετοιμαστούν για την έναρξη των μειώσεων, αλλά όπως εξηγούν τραπεζικές πηγές, μια ουσιαστική υποχώρηση του κόστους δανεισμού θα αποτυπωθεί τους επόμενους μήνες, εφόσον η ΕΚΤ προχωρήσει και σε νέες μειώσεις. Η πολιτική «αδράνειας», όπως τη χαρακτηρίζουν, έχει να κάνει με συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες των όρων δανεισμού στη χώρα μας για ορισμένες κατηγορίες.
Στεγαστικά
Το 90% των νέων εκταμιεύσεων είναι με σταθερό επιτόκιο, το οποίο δεν συνδέεται με αυτό της EKT ή του euribor και άρα δεν επηρεάζεται. Τα επιτόκια αυτής της κατηγορίας είναι σήμερα χαμηλά και ξεκινούν από 2,90 (ή 2,50% για τα ειδικά προγράμματα για νέους) για σταθερή περίοδο των πρώτων 3 ετών και φθάνουν έως και 4,90% για μεγάλες διάρκειες έως 30 έτη. Μετά τη σταθερή διάρκεια, το δάνειο επιβαρύνεται με κυμαινόμενο επιτόκιο που συνδέεται με το euribor, που διαμορφώνεται σήμερα στο 3,75% και έχει πτωτική τάση, αλλά η μείωση αυτή θα φανεί μετά τη λήξη της σταθερής περιόδου. Οσα νέα στεγαστικά δάνεια είναι εξαρχής με κυμαινόμενο επιτόκιο –πρόκειται για το 10%, περίπου, των νέων εκταμιεύσεων– θα δουν τη μείωση του 0,25 άμεσα.
Τα παλιά στεγαστικά δάνεια, δηλαδή αυτά που δόθηκαν πριν από το 2022 και είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο, έχουν «παγώσει» στα επίπεδα του Μαρτίου του 2023, δηλαδή μεταξύ 2,70%2,85% εφόσον το επιτόκιο αναφοράς είναι το euribor ή στο 3,30% εάν το επιτόκιο αναφοράς είναι αυτό της ΕΚΤ. Με δεδομένο ότι το euribor διαμορφώνεται τώρα στο 3,75% και το επιτόκιο αναφοράς που αποφάσισε η ΕΚΤ είναι σήμερα 4,25%, τα επιτόκια αυτά είναι φθηνότερα από τα επίσημα επιτόκια βάσης και άρα δεν μεταβάλλονται. Να σημειωθεί ότι στα επιτόκια βάσης η τράπεζα εφαρμόζει και το περιθώριο κέρδους της, που είναι κοντά στο 2% και άρα το τελικό κόστος γι’ αυτά τα δάνεια διαμορφώνεται μεταξύ 4,80% και 5,30%.
Επιχειρηματικά
Τα περισσότερα νέα επιχειρηματικά δάνεια –με εξαίρεση αυτά του Ταμείου Ανάκαμψης– έχουν ως βάση αναφοράς το euribor και έτσι η μείωση κατά 0,25 θα αποτυπωθεί άμεσα. Το ίδιο ισχύει και για τα δάνεια που συνδέονται με ειδικά προγράμματα, π.χ. της ΕΤΕΠ ή της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, τα οποία εκτός από την προνομιακή τιμολόγησή τους λόγω της εγγύησης ή της επιδότησης επιτοκίου είναι κυμαινόμενα, συνδεδεμένα με το euribor.
Καταναλωτικά
Εφόσον δεν είναι με σταθερό επιτόκιο συνδέονται με το euribor ή το επιτόκιο της ΕΚΤ, ανάλογα με την πολιτική κάθε τράπεζας, η οποία προσθέτει σε αυτό και το περιθώριο κέρδους της. Ετσι η μείωση μπορεί να αποτυπωθεί άμεσα στο τελικό επιτόκιο, αλλά με δεδομένο ότι τα κυμαινόμενα επιτόκια στα καταναλωτικά δάνεια είναι σήμερα πάνω από 10%, η διαφορά στη δόση θα είναι ανεπαίσθητη. Στην περίπτωση που ένα καταναλωτικό δάνειο είναι με υποθήκη, το τελικό επιτόκιο έχει ως βάση αναφοράς συνήθως το επιτόκιο της ΕΚΤ και έτσι τα δάνεια αυτά θα γίνονται φθηνότερα κάθε φορά που μειώνονται τα επιτόκια της ΕΚΤ.
Καταθέσεις
Στις καταθέσεις, οι ελληνικές τράπεζες έχουν περάσει μικρό μέρος των υψηλών επιτοκίων που ίσχυαν μέχρι σήμερα και συγκεκριμένα κάτω από το μισό, περίπου, της αύξησης των επιτοκίων της ΕΚΤ. Το μέσο επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων είναι κοντά στο 1,80%, όταν το επιτόκιο της ΕΚΤ ήταν 4,5% (πλέον 4,25%) και άρα το ενδεχόμενο να «προτρέξουν» οι τράπεζες με αφορμή την πρώτη μείωση της ΕΚΤ θα ήταν παράδοξη κίνηση. Με δεδομένο, ωστόσο, ότι οι τράπεζες είναι φειδωλές στις αποδόσεις των καταθέσεων, το σίγουρο είναι ότι θα αναμένουν την επόμενη κίνηση της ΕΚΤ πριν «πειράξουν» τα, ούτως ή άλλως, χαμηλά επιτόκια.
