«Μέσα Σταθερής Τροχιάς στην Πάτρα»! Το νέο συλλεκτικό ημερολόγιο του Πατρινού εκπαιδευτικού Γιώργου Παναγιωτόπουλου για το 2025

Toυ Ανδρέα Βρη

Δεν μας ξέχασε ούτε αυτόν τον Δεκέμβριο ο Πατρινός εκπαιδευτικός Γιώργος Παναγιωτόπουλος.

Λάβαμε με ενδιαφέρον και χαρά το πέμπτο στη σειρά συλλεκτικής , και όχι μόνο, αξίας επιτραπέζιο ετήσιο φωτογραφικό ημερολόγιο, καθιερωμένο πλέον, που επιμελείται και εκδίδει Δεκέμβριο μήνα τα τελευταία χρόνια, με διαφορετικό κάθε φορά θέμα.

Για το 2025 το θέμα είναι «Μέσα Σταθερής Τροχιάς στην Πάτρα».

Στις σελίδες του βλέπουμε σπάνιες φωτογραφίες, εισιτήρια, κάρτ-ποστάλ , διάφορα έγγραφα και χάρτες, από το προσωπικό του αρχείο, καθώς και ιστορικά στοιχεία, με φόντο μια Πάτρα άλλων εποχών που αναβιώνει στο ημερολόγιο σαν να ήταν χθές.

Μερικά από τα περιεχόμενα φωτογραφικά στιγμιότυπα :

-Εισιτήριο Σιδηροδρόμου Βορειοδυτικής Ελλάδος με διαδρομή ΠΑΤΡΑΙ-ΑΓΡΙΝΙΟ (1901)

– Σιδηρόδρομοι Βορειοδυτικής Ελλάδος Δρομολόγια ΠΑΤΡΑΙ-ΚΡΥΟΝΕΡΙ (1933)

-TRΑM στη γραμμή της Άνω Πόλης (Γραμμή 2) με διαδρομή Άγιος Διονύσιος-Αγίου Ανδρέου-Καλαβρύτων (Γούναρη)-Αγίου Γεωργίου και τερματισμό στη Πλατεία Ταμπαχάνων μήκους 1,7 km

-TRΑM στη γραμμή της Κάτω Πόλης (Γραμμή1) με διαδρομή Άγιος Διονύσιος-Αγίου Ανδρέου-Ιτιές μήκους 5,3 km

-Εισιτήριο tram αξίας 25 λεπτών για τη διαδρομή ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ-ΙΤΙΕΣ μήκους 5,3 km

-Σιδηρόδρομοι Πελοποννήσου Δρομολόγια-Διαδρομή ΠΑΤΡΑΙ-ΚΑΛΑΜΑΙ (1933)

-Σιδηρόδρομοι Πελοποννήσου Δρομολόγια-Διαδρομή ΠΑΤΡΑΙ-ΚΟΡΙΝΘΟΣ-ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ (1933)

-Σιδηροδρομικό Δίκτυο Πελοποννήσου και Βορειοδυτικής Ελλάδος (1933)

-Ο σταθμάρχης των Πατρών στο τηλεγραφείο (περιοδικό: La vie du rail No 825 Δεκέμβριος 1961)

-Αυτοκινητάμαξα ΑΚ 2101 κατασκευασμένη στο Dusseldorf τo 1937 (σταθμός Αγίου Διονυσίου 1969).

-Διπλή αυτοκινητάμαξα Linke-Hofmann κατασκευασμένη τo 1937 (σταθμός Αγίου Ανδρέου και Πλατεία Τριών Συμμάχων δεκαετία του ΄60).

-Ατμομηχανή SACM κατασκευασμένη τη δεκαετία 1890-1900 (σταθμός Αγίου Διονυσίου 1969).

-και Εγχειρίδιον κυκλοφορίας ταχείας αυτοκινητάμαξας για το δρομολόγιο ΠΑΤΡΑΙ-ΑΘΗΝΑΙ 1972.

Το συλλεκτικής αξίας, ημερολόγιο κυκλοφορεί σε περιορισμένο τιράζ αριθμημένων αντιτύπων (150) που διατίθενται από τον εκδότη δωρεάν.

Στο εισαγωγικό του σημείωμα ο κ. Γιώργος Παναγιωτόπουλος αναφέρει :

«Η χρησιμοποίηση των Μέσων Σταθερής Τροχιάς(ΜΣΤ) ξεκινά από την Αρχαία Ελλάδα. Οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν κατασκευάσει

λίθινους αύλακες μέσα στους οποίους μπορούσε να κινηθεί οποιοδήποτε τροχοφόρο της εποχής. ( παράδειγμα :

ο τροχιόδρομος που συνέδεε την Αθήνα με τον Πειραιά)

Τα σύγχρονα ΜΣΤ είναι αυτά που κινούνται σε σιδηροτροχιές δηλαδή τα τραμ και τα τρένα.

Οι πιο σημαντικές ημερομηνίες για την παρουσία και λειτουργία των ΜΣΤ στην Πάτρα είναι η 9η Δεκεμβρίου 1887 και η 6η Απριλίου 1902.

Στις 9 Δεκεμβρίου1887 φθάνει το πρώτο τρένο στην Πάτρα από τον Πειραιά μέσω Κορίνθου. Έκτοτε η πόλη μας συνδέθηκε σιδηροδρομικώς, σταδιακά και με άλλες πόλεις της Ελλάδας με τρεις γραμμές. Πρώτη γραμμή (Πάτρα-Κόρινθος-Αθήνα-Πειραιάς), δεύτερη (Πάτρα-Πύργος-Καλαμάτα)και τρίτη (Πάτρα μέσω ατμόπλοιου -Κρυονέρι -Μεσολόγγι-Αγρίνιο) . Η γραμμή τρία καταργήθηκε τη δεκαετία του ΄60 και οι υπόλοιπες οριστικά το 2005.

Στις 6 Απριλίου 1902 ,Κυριακή των Βαΐων, έγιναν τα εγκαίνια στην Πάτρα του πρώτου Ηλεκτροκίνητου τραμ της Ελλάδας, το οποίο κατασκευάστηκε από την εταιρεία Thomson-Houston μαζί με το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στα Κρύα Ιτεών.

Το τραμ της Πάτρας είχε δύο γραμμές: της Κάτω και της Άνω Πόλης .Η λειτουργία του σταμάτησε στις 8 Μαρτίου 1917 λόγω έλλειψης καύσιμης ύλης για το εργοστάσιο ρεύματος. (Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος)

Αυτή είναι επιγραμματικά η ιστορία των ΜΣΤ στη πόλη μας .

Η σημερινή, σχεδόν παντελής έλλειψη ΜΣΤ, με μικρή εξαίρεση τον ταλαίπωρο προαστιακό, ελπίζω να βοηθήσει τους υπευθύνους να πάρουν γρήγορες και ρεαλιστικές αποφάσεις ώστε η Πάτρα να συνδεθεί άμεσα με το σιδηροδρομικό δίκτυο της υπόλοιπης Ελλάδας. Τα ΜΣΤ αποτελούν μέσα ανάπτυξης, προόδου και βελτίωσης της ζωής των πολιτών καθώς και δείγμα πολιτισμού μιας κοινωνίας.

Εύχομαι μια χαρούμενη και ευτυχισμένη χρονιά!»

Ο κ. Γ. Παναγιωτόπουλος έχει εκδώσει επίσης ημερολόγιο το 2024 με θέμα «Η ακτοπλοϊκή σύνδεση Πάτρα – Ιταλία τις δεκαετίες 60’ – 70’» το 2023 με θέμα «η Πάτρα την εποχή του Μεσοπολέμου», το 2022 με θέμα την καλλίτερη ίσως δεκαετία του προηγούμενου αιώνα , την «Πάτρα στα 60’ς» και το 2020 με θέμα αφίσες από το Πατρινό Καρναβάλι 1960- 1965.

Το καθένα χωριστά και όλα μαζί πλέον συνθέτουν μια αξιόλογη συλλεκτική σειρά.