Το κανονιστικό πλαίσιο για δωρεά οργάνων από κυκλοφορικό θάνατο που έχει νομοθετηθεί από το Μάρτιο του 2023, αλλά ακόμη δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα, ετοιμάζεται αυτή τη στιγμή, δηλώνει στο Πρακτορείο FM και στην Τάνια Μαντουβάλου, ο ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ και Πρόεδρος του Ωνασείου Γιάννης Μπολέτης. Κι αυτό όπως υπογραμμίζει, μέσα στο 2025 θα αποτελέσει έναν ακόμη λόγο που θα αυξηθεί η δωρεά οργάνων, στη χώρα μας, η οποία φέτος καταγράφει ρεκόρ όλων των εποχών. Όπως αναφέρει ο καθηγητής, αυτή τη στιγμή η δωρεά οργάνων στην Ελλάδα γίνεται μόνο κατόπιν εγκεφαλικού θανάτου.
«Δηλαδή όταν έχει νεκρωθεί ο εγκέφαλος, αλλά η καρδιά συνεχίζει να λειτουργεί για λίγα 24ωρα. Εμείς κρατάμε τον άνθρωπο με αναπνευστήρα για να του δίνουμε αέρα και εκμεταλλευόμαστε αυτό το χρόνο, προκειμένου να μπορέσουμε να πάρουμε τα όργανα σε καλή κατάσταση, εφόσον αιματώνονται. Όταν όμως, έχει επέλθει κυκλοφορικός θάνατος, δηλαδή έχει σταματήσει να λειτουργεί η καρδιά, τότε τα όργανα αρχίζουν και καταστρέφονται και πρέπει η λήψη τους να γίνει πολύ γρήγορα. Μάλιστα, είναι απαραίτητα κάποια μηχανήματα που βοηθούν να κρατάμε ζωντανά τα όργανα, μέχρι να γίνει η μεταμόσχευση. Αυτά τα μηχανήματα στο παρελθόν δεν υπήρχαν, για αυτό και η δωρεά από κυκλοφορικό θάνατο ξεκίνησε την τελευταία περίπου δεκαετία».
6ο Transplant Masterclass: Τα επόμενα βήματα για τη Δωρεά Οργάνων και τις Μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα
Ο πρόεδρος του Ωνασείου παραχωρεί συνέντευξη με αφορμή το 6ο Transplant Masterclass, το κλειστό εκπαιδευτικό σεμινάριο με τίτλο «Τα επόμενα βήματα για τη Δωρεά Οργάνων και τις Μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα: Διαμορφώνοντας το μέλλον», που πραγματοποιείται και φέτος στο ξενοδοχείο Domotel Kastri, 6 -8 Δεκεμβρίου από το Ίδρυμα Ωνάση, υπό την επιστημονική αιγίδα του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και του Ωνασείου Νοσοκομείου. «Είναι η μοναδική εκδήλωση στην οποία έρχονται τόσο κοντά όλοι οι συντελεστές μιας μεταμόσχευσης, για να αποκτάται μια συναντίληψη για το εγχείρημα και να μπορούν να λύνονται τα επιμέρους προβλήματα που υπάρχουν στα διάφορα βήματα της διαδικασίας, ενώ παράλληλα γίνεται εκπαίδευση και ενημέρωση. Φέτος, προετοιμάζουμε τη μεταμοσχευτική κοινότητα στην Ελλάδα, για να προχωρήσουμε στις μεταμοσχεύσεις από κυκλοφορικό θάνατο. Και μάλιστα, παρουσιάσεις σε αυτό το κομμάτι του σεμιναρίου κάνουν εξαιρετικοί επιστήμονες από το εξωτερικό, οι οποίοι δουλεύουν και ερευνητικά και κλινικά». Όπως λέει ο κ. Μπολέτης στο σεμινάριο συμμετέχει ισπανική ομάδα για μεταφορά τεχνογνωσίας, καθώς στην Ισπανία η δωρεά από κυκλοφορικό θάνατο αγγίζει ένα ποσοστό 40%.
Σύμφωνα με τον καθηγητή τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας υπάρχει σταθερή σημαντική αύξηση των μεταμοσχεύσεων ανά έτος. «Φέτος, έχουμε φτάσει δέκα δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού (κάθε μέρα έχουμε έναν με δύο δότες) πέρσι οι δότες ήταν 8,3 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, πρόπερσι 6,6, το 2021 4,7 και πριν 4,4. Φέτος, έχουν μεταμοσχευθεί 150 άτομα με νεφρό από 138 πέρσι, 48 με ήπαρ από 40 πέρσι, 22 με καρδιά από 14 πέρσι και 12 με πνεύμονες με συνολικό αριθμό 12 και πέρσι. Από την άλλη μεριά, με το θετικό κλίμα που υπάρχει και τη συμβολή του υπουργείου Υγείας και συγκεκριμένες ενέργειες του αρμόδιου υφυπουργού κ. Θεμιστοκλέους, οι ζώντες δότες φέτος είναι 111, πέρσι ήταν 103 και πρόπερσι 84». Η πορεία είναι πολύ καλή σχολιάζει ο κ. Μπολέτης, επισημαίνοντας όμως ότι ακόμη δεν έχουν λυθεί όλα, εφόσον όπως λέει στους αποβιώσαντες δότες , η χώρα μας βρίσκεται στη μέση του μέσου ευρωπαϊκού μέσου όρου, απλώς έχουμε περίπου τριπλασιάσει τους αριθμούς μας την τελευταία τριετία.
Σε υψηλά ευρωπαϊκά επίπεδα η δωρεά από ζώντες δότες – Μειώνονται οι χρόνοι αναμονής
«Στους ζώντες δότες, που αφορούν το νεφρό επί της ουσίας, είμαστε στις χώρες που είναι αρκετά ψηλά στην Ευρώπη. Και αυτό οφείλεται στο ότι έχει γίνει μία πολύ μεγάλη προσπάθεια στο Λαϊκό νοσοκομείο, που κάνουμε περίπου 80 μεταμοσχεύσεις από ζώντες δότες το χρόνο και με αυτό τον τρόπο, ανεβήκαμε ψηλά και συνεχίζουμε. Αισιοδοξούμε ότι αν επιμείνουμε στην ίδια διαδρομή, θα πλησιάσουμε σύντομα τους μέσους ευρωπαϊκούς μέσους όρους». Όσον αφορά το χρόνο αναμονής για κάποιο όργανο, ο κ. Μπολέτης εξηγεί ότι εξαρτάται από τη ροή των δοτών. «Τώρα που αυξάνεται η ροή των δοτών μειώνεται ο χρόνος αναμονής. Στους νεφρούς δεν μεταμοσχεύεται κανείς αν δεν ήταν σε αναμονή περίπου 8 χρόνια. Για καρδιά, η αναμονή είναι περίπου 2-3 χρόνια. Το ίδιο περίπου και στους πνεύμονες και για το ήπαρ τα πράγματα έχουν βελτιωθεί τελευταία και η αναμονή φτάνει τη διετία».
Για ποιους λόγους φέτος κατεγράφη ρεκόρ μεταμοσχεύσεων
Για ποιους λόγους φέτος κατεγράφη ρεκόρ μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα και ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για το 2025, ερωτάται ο πρόεδρος του Ωνασείου.«Κάθε χρόνο θα κάνουμε ρεκόρ γιατί υπάρχει μία σειρά από πράγματα τα οποία έχουν δρομολογηθεί τα τελευταία χρόνια, και γίνονται με συστηματικό τρόπο από τον ΕΟΜ, με την ενίσχυση του Ιδρύματος Ωνάση και την πολύ δραστήρια συμμετοχή και του Ωνάσειου Νοσοκομείου. Πρώτον, το σύστημα έχει αποκτήσει μία αξιοπιστία σε σχέση με το παρελθόν. Δεύτρον, οι ΜΕΘ διπλασίασαν τις κλίνες τους λόγω κορονοϊού.
Τρίτον, οι γιατροί των ΜΕΘ έχουν ενεργοποιηθεί πάρα πολύ στην κατεύθυνση της δωρεάς.
Τέταρτον, σημαντικό ρόλο έπαιξε ότι το Ίδρυμα Ωνάση χρηματοδότησε προς τριετίας την πρόσληψη επτά τοπικών συντονιστών και πρόσφατα το υπουργείο Υγείας προσέλαβε είκοσι τοπικούς συντονιστές. Kι εδώ, να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει κανένα επιτυχημένο σύστημα μεταμοσχεύσεων στον κόσμο που να μην βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους τοπικούς συντονιστές και στη συνεργασία τους με τους γιατρούς των ΜΕΘ».
Ο νοσοκομειακός χάρτης των μεταμοσχεύσεων
Πού και τι είδους μεταμοσχεύσεις γίνονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα;
«Στο Ωνάσειο γίνονται μεταμοσχεύσεις καρδιάς από το 1993 και πνευμόνων από το 2000. Εκτιμώ ότι μέσα στο Φεβρουάριο το Ωνάσειο θα προχωρήσει σε παιδιατρικές μεταμοσχεύσεις που δεν γίνονται στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Λαϊκό και το Αγλαΐα Κυριακού. Στο Λαϊκό έχει ξεκινήσει και ένα πρόγραμμα μεταμόσχευσης ήπατος, στον Ευαγγελισμό γίνονται μεταμοσχεύσεις νεφρού, στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο» γίνονται μεταμοσχεύσεις ήπατος και νεφρού. Υποσχόμενο κέντρο είναι στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών που κάνει μεταμοσχεύσεις νεφρού και πρόσφατα ξεκίνησαν και μεταμοσχεύσεις παγκρέατος. Παραμένει εν λειτουργία με μικρότερη δραστηριότητα το Π.Γ.Ν. Ιωαννίνων».
Επιδίωξη του Ωνασείου τονίζει ο κ. Μπολέτης είναι να συμπληρώσει τα κενά που υπάρχουν στα υπόλοιπα κέντρα και να τραβήξει ένα μέρος του αυξημένου φορτίου. Πόσο θεωρείται ότι αλλάζει η κουλτούρα μας στη μεταμόσχευση και τη δωρεά οργάνων και πόσο την υποστηρίζει το σύστημα υγείας στην Ελλάδα, είναι η τελευταία ερώτηση που τίθεται στον Πρόεδρο του Ωνασείου:
«Αλλάζει δραματικά και δεν αλλάζει μόνο στον κόσμο. Αλλάζει και στο υγειονομικό περιβάλλον. Και βλέπετε πώς βελτιώνονται τα πράγματα σε σύντομο χρονικό διάστημα που εφαρμόζουμε δοκιμασμένες μεθόδους. Μεγάλη σημασία για την επιτυχημένη συνέχεια έχει να μην επαναπαυθούμε, αλλά να συνεχίσουμε την πολύπλευρη προσπάθεια».
