Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε το ζήτημα στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. από κοινού με την Ιταλίδα ομόλογό του Τζόρτζια Μελόνι, βρίσκοντας πλήρη κατανόηση και στήριξη από τους εταίρους, οι οποίοι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο να βρεθεί η Ευρώπη μπροστά σε μια νέα μεταναστευτική κρίση.
Η ελληνική τακτική με την αποστολή πολεμικών πλοίων -καθώς λόγω της απόστασης δεν ήταν εύκολο να επιστρατευτούν τα σκάφη του Λιμενικού για πολυήμερες αποστολές- στα διεθνή ύδατα έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης θα λειτουργήσει κυρίως αποτρεπτικά, καθώς λόγω του μεγέθους των πλοίων δεν ενδείκνυνται για επιχειρήσεις παρεμπόδισης απέναντι σε μικρά αλιευτικά που συνήθως χρησιμοποιούν οι διακινητές.
Ωστόσο, τα ελληνικά πολεμικά πλοία θα έχουν και άλλη αποστολή: να ενημερώνουν τις αντίστοιχες λιβυκές αρχές σε Ανατολική και Δυτική Λιβύη για κινήσεις που θα εντοπίζονται από τα «ραντάρ» τους, ώστε να κινούνται οι ίδιες και να εμποδίζουν τον απόπλου των δουλεμπόρων προκειμένου, εκτός των άλλων, να αποδείξουν ότι δεν εργαλειοποιούν τις μεταναστευτικές ροές κατά το πρότυπο της Τουρκίας, τον Φεβρουάριο του 2020, στον Εβρο.
Επίσης, ο κ. Μητσοτάκης άφησε να εννοηθεί ότι εκ μέρους της Ε.Ε. θα γίνει παρέμβαση και προς την Αίγυπτο, καθώς μεγάλος αριθμός μεταναστών προέρχεται από τη χώρα αυτή, ώστε να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η διαδικασία επιστροφής τους.
Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε ακόμη για «μαστίγιο και καρότο» και αυτό αφορά βεβαίως την προσφορά από την Ε.Ε. βοήθειας όχι μόνο οικονομικής, αλλά και σε επίπεδο τεχνογνωσίας και τεχνικών μέσων για τη διαχείριση των ροών μεταναστών και προσφύγων, που λόγω της ρευστής και ασταθούς πολιτικής κατάστασης βρίσκουν καταφύγιο στη Λιβύη, με στόχο να περάσουν στην Ελλάδα και την Ιταλία.
Στο πλαίσιο αυτό, ευρωπαϊκή αποστολή με επικεφαλής τον Ευρωπαίο Επίτροπο Μετανάστευσης και υπουργούς από την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Μάλτα πρόκειται να επισκεφθεί την επόμενη εβδομάδα την Τρίπολη και τη Λιβύη, ώστε να υπάρξει συνεννόηση για το σοβαρό αυτό ζήτημα.
Η παρουσία των ελληνικών πολεμικών πλοίων έρχεται πάντως και σε μια συγκυρία αναθέρμανσης, από τη λιβυκή πλευρά, του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, αλλά και αμφισβήτησης της άσκησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, με αφορμή και τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Ε.Ε., στις 12 Ιουνίου, του διαγωνισμού για την αδειοδότηση των δύο οικοπέδων νότια της Κρήτης, για τα οποία έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η Chevron.
Καραβιές στην Κρήτη
Την ίδια ώρα, νέα δεδομένα που φέρνουν σε ασφυξία τις τοπικές κοινωνίες και απαιτούν δραστικά μέτρα από την κυβέρνηση δημιουργεί ο νέος μεταναστευτικός διάδρομος που έχουν επιλέξει οι δουλέμποροι φέρνοντας παράνομους μετανάστες από την Ανατολική Λιβύη στην Κρήτη.
Μπορεί την ώρα που γράφονταν αυτές οι λέξεις να μην υπήρχαν περιστατικά αφίξεων στην Κρήτη το τελευταίο τετραήμερο, ωστόσο, αυτό μόνο με σταγόνα στον ωκεανό μπορεί να συγκριθεί, όταν οι αφίξεις των προηγούμενων μηνών έχουν φέρει το νησί στο απροχώρητο.
Συγκεκριμένα, από την αρχή της χρονιάς έως τις 24 Ιουνίου είχαν φτάσει στην Κρήτη 7.044 μετανάστες. Το νούμερο αυτό ξεπερνά κατά πολύ την αναλογία του νησιού σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, σε σύγκριση με προηγούμενες περιόδους. Χαρακτηριστικό είναι ότι το ίδιο διάστημα πέρυσι το Λιμενικό Σώμα είχε περισυλλέξει 1.968 άτομα, ενώ όλο το 2024 ο αριθμός δεν ξεπέρασε τις 5.000 αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 10% του αριθμού των μεταναστών που έφτασαν στη χώρα διά θαλάσσης (53.440).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα δημογραφικά στοιχεία των ανθρώπων που φτάνουν με σαπιοκάραβα στην Κρήτη, αφού το 95% των 7.044 είναι μονήρεις άνδρες ηλικίας 18-35 ετών, με τα γυναικόπαιδα μετά βίας να ξεπερνούν το 5%.
Μάλιστα, χαρακτηριστικό της ιδιαίτερης συνθήκης στη Βόρεια Αφρική που έχει επιφέρει αυτή την έκρηξη αφίξεων είναι και το γεγονός ότι το 70% των αφιχθέντων είναι Αιγύπτιοι, με το υπολειπόμενο 30% να είναι κατά κύριο λόγο πολίτες από το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές και πολύ λιγότεροι από το Σουδάν.
Αν εξαιρεθούν οι αφιχθέντες από το εμπόλεμο Σουδάν, το 98% των υπολοίπων δεν διαθέτει αυτό που ονομάζεται «προσφυγικό προφίλ», αφού η Αίγυπτος, το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές συμπεριλαμβάνονται στη λίστα των ασφαλών χωρών για την Ελλάδα.
Αν και οι αιτήσεις ασύλου εξετάζονται ατομικά, τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι σε αυτές τις περιπτώσεις οι αιτήσεις απορρίπτονται σε ποσοστό 98%, με φυσικό επακόλουθο την εκκίνηση των διαδικασιών απέλασης.
Προς το παρόν η χώρα προσπαθεί να ανταποκριθεί στην πίεση επιστρατεύοντας κάθε διαθέσιμη δομή. Στο πλαίσιο αυτό, όσοι παραλαμβάνονται από την Κρήτη μεταβαίνουν στη δομή της Μαλακάσας, όπου κατατίθεται το πρώτο αίτημα ασύλου και ύστερα από ορισμένες ημέρες διανέμονται ανάλογα και με το προφίλ τους στις δομές ανά τη χώρα.
Τα κυκλώματα
Οπως πληροφορείται το protothema.gr από τα όσα δηλώνουν στις Αρχές οι αφιχθέντες μετανάστες στην Κρήτη, πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζουν καν ότι είχαν ως προορισμό την Ελλάδα. Τα κυκλώματα των λαθροδιακινητών, τα οποία είναι καλά εδραιωμένα στα εδάφη που ελέγχουν ο Χαλίφα Χαφτάρ και οι γιοι του, τους τάζουν ζωή με επιδόματα και εργασία, κατά κύριο λόγο, στην Ιταλία.
Στο κυνήγι μιας ζωής μακριά από τη φτώχεια έρχονται σε επαφή με τα εν λόγω κυκλώματα μέσω των social media νομίζοντας ότι απευθύνονται σε εξουσιοδοτημένα ταξιδιωτικά γραφεία. Η αλήθεια όμως απέχει πολύ. Μόλις οι δουλέμποροι διασφαλίσουν ότι υπάρχει σοβαρό ενδιαφέρον για μετανάστευση, τότε ζητούν υπέρογκα ποσά, που κυμαίνονται από 5.000 έως 10.000 ευρώ, αναγκάζοντάς τους να πουλήσουν μέχρι και οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία.
Αν τα χρήματα δεν φτάνουν, τότε παίρνουν όσα μπορούν, τους στέλνουν στην Ευρώπη και μετά τα ζητούν με μηνιαία εμβάσματα απειλώντας πως θα κάνουν κακό στις οικογένειές τους. Οταν αναχωρούν για τη Λιβύη, ξεκινά το μαρτύριο. Στοιβάζονται κατά δεκάδες σε βανάκια, περνούν τα σύνορα από την Αίγυπτο και φτάνουν στο Τομπρούκ όπου κρατούνται σαν αιχμάλωτοι σε αποθήκες σε άγνωστες τοποθεσίες μέχρι να αναχωρήσουν για την Ευρώπη.
Το μέγεθος των αφίξεων που προκαλεί εντύπωση οφείλεται όχι τόσο στον αριθμό των δρομολογίων όσο στο ότι οι δουλέμποροι αποφασίζουν να συμπιέσουν τα έξοδα αγοράζοντας ή νοικιάζοντας σαπιοκάραβα με μόνο γνώμονα τη χωρητικότητα.
Ετσι οι μετανάστες φτάνουν κατά εκατοντάδες, αλλά σε κάθε ταξίδι παίζουν τη ζωή τους κορόνα γράμματα με πιθανότητα να τύχουν σε μια θαλασσοταραχή και να επαναληφθεί μια τραγωδία ανάλογη της Πύλου, η οποία είχε παρόμοια χαρακτηριστικά ως προς τον τρόπο λειτουργίας των κυκλωμάτων.
Αντιδράσεις
Οι αριθμοί αυτοί είναι που έχουν φέρει την τοπική κοινωνία της Κρήτης σε αμηχανία, καθώς από τη μία η αλληλεγγύη είναι δεδομένη, με απλούς πολίτες να χαρίζουν ρούχα και να παρέχουν τρόφιμα, ωστόσο από την άλλη ο μεγάλος όγκος των μεταναστών προκαλεί αντιδράσεις, ενώ δεν λείπουν και οι καλοθελητές που θέλουν να πυροδοτήσουν αναβρασμό.
Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», ο δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργος Μαρινάκης, ξεκαθάρισε πως ο δήμος ήδη έχει κάνει πολύ περισσότερα από τις αρμοδιότητές του και αναμένει συντονισμένες κινήσεις από την Πολιτεία για να δοθεί λύση στο πρόβλημα. «Βρήκαμε μια αποθήκη, έναν πρώην περιστερώνα, τον καθαρίσαμε, τον απολυμάναμε και τον ηλεκτροδοτήσαμε για να δώσουμε στέγη σε μερικούς ανθρώπους», λέει και συμπληρώνει: «Αυτοί οι χώροι δεν έχουν τις προδιαγραφές για φιλοξενία, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε».
Μιλώντας για το προφίλ των μεταναστών, ο κ. Μαρινάκης επισημαίνει ότι πρόκειται ως επί το πλείστον για νεαρούς άνδρες οι οποίοι φτάνουν συχνά στο να τσακωθούν μεταξύ τους ακόμα και για τις σοκολάτες: «Η Κρήτη για γεωπολιτικούς λόγους είναι στοχοποιημένη. Αυτοί που έρχονται εδώ δεν είναι από εμπόλεμες ζώνες, φεύγουν λόγω της φτώχειας. Αν δεν λυθεί το ζήτημα, σύντομα δεν θα μπορέσουμε να αντέξουμε άλλο. Εμείς έπρεπε να μεριμνήσουμε για φαγητό και στέγαση, δεν μας έδωσε κανένα υπουργείο τα χρήματα, ελπίζουμε να τα λάβουμε κάποια στιγμή».
Το άσυλο
Υπό αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση εξετάζει κάθε δυνατό μέσο που έχει στη διάθεσή της για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος», ειλημμένη πρέπει να θεωρείται η απόφαση για αναστολή εξέτασης των αιτημάτων ασύλου για έναν μήνα, κίνηση που θα γίνει με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΘ), επικαλούμενη λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Υπενθυμίζεται ότι κάτι τέτοιο είχε γίνει και στην υβριδική επίθεση που είχε δεχτεί η χώρα μας τον Μάρτιο του 2020 στον Εβρο. Μάλιστα, όποιες αντιδράσεις είχαν προκληθεί τότε το Συμβούλιο της Επικρατείας τις είχε αποκρούσει απορρίπτοντας τις προσφυγές κατά της ΠΝΠ.
Ο πρωθυπουργός φαίνεται να έχει δει τα δεδομένα και στο τελευταίο έκτακτο ΚΥΣΕΑ έδωσε την οδηγία στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να προετοιμάσει όλες τις απαραίτητες κινήσεις προκειμένου να τεθεί σε ισχύ η αναστολή το επόμενο διάστημα, εάν το φαινόμενο δεν υποχωρήσει. Κατά πληροφορίες, θα αφορά όσους φτάνουν στην Κρήτη μέσω Λιβύης και επί της διαδικασίας αυτό σημαίνει ότι οι μετανάστες θα στερούνται πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου και θα δρομολογείται η διαδικασία επιστροφής τους.
Μπαράζ επισκέψεων
Το ζήτημα πάντως επιχειρείται να επιλυθεί και με πολιτικά μέσα. Ενδεικτικές των επερχόμενων διεργασιών είναι και οι δηλώσεις του πρωθυπουργού μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου και είπε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση αναγνώρισε το πρόβλημα διοργανώνοντας επίσκεψη του αρμόδιου επιτρόπου Μετανάστευσης στη χώρα, σε Ανατολική και Δυτική Λιβύη. Στην αποστολή θα βρίσκεται και ο Ελληνας υπουργός Μετανάστευσης μαζί με τους ομολόγους του από Ιταλία και Μάλτα.
Το ταξίδι θα πραγματοποιηθεί λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών στη χώρα. Αλλωστε, οι διμερείς σχέσεις με τη Λιβύη το τελευταίο διάστημα έχουν διαταραχθεί, όπως φαίνεται και από τις εξελίξεις στο μέτωπο του καθορισμού θαλάσσιων ζωνών με φόντο και το παράνομο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο.
Βασίλης Κικίλιας: «Μόνη λύση η συμφωνία με τη Λιβύη»
«Στο Βορειοανατολικό Αιγαίο το Λιμενικό επιχειρεί σε απόσταση 2-8 ναυτικών μιλίων από τις τουρκικές ακτές, εντοπίζει εγκαίρως και ειδοποιεί την τουρκική Ακτοφυλακή, η οποία επιλαμβάνεται. Στο Λιβυκό Πέλαγος, όμως, στα 100 ή 200 ναυτικά μίλια μπορεί μόνο να διασώσει. Η λύση είναι να υπάρξει συμφωνία με τις λιβυκές αρχές -στο πρότυπο της Ιταλίας και της Μάλτας- ώστε να περιπολούμε στα διεθνή ύδατα, κοντά στις ακτές τους, και να τους ειδοποιούμε έτσι ώστε να επιλαμβάνονται εκείνοι. Γνωρίζω ότι ο κ. Γεραπετρίτης θα μεταβεί στη Λιβύη για την επίτευξη αντίστοιχης συμφωνίας. Οι άνδρες και οι γυναίκες του Λιμενικού Σώματος κάνουν τη δουλειά τους με αυταπάρνηση και πατριωτισμό».
