Μια παράμετρος της όλης κατάστασης στη Μέση Ανατολή που δεν έχει εξεταστεί όσο θα έπρεπε είναι οι θρησκείες στις χώρες της λεγόμενης ΜΕΝΑ (Middle East North Africa, δηλαδή Μέση Ανατολή Βόρεια Αφρική). Σύμφωνα με το Pew Research Center και το κεφάλαιο Religion in the Middle East and North Africa (Θρησκεία στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική) η Μέση Ανατολή, η κοιτίδα του Χριστιανισμού, του Μουσουλμανισμού (Ισλάμ) και του Ιουδαϊσμού είχε το 2020 περίπου 440 εκατομμύρια κατοίκους, αύξηση 24% σε σχέση με το 2010, οπότε ο πληθυσμός της περιοχής ανερχόταν σε 355.630.000 κατοίκους.
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι κάτοικοι της περιοχής είναι Μουσουλμάνοι (94,2% επί του συνόλου). Εντυπωσιάζει ο αριθμός των Μουσουλμάνων (414.100.000), αλλά κυρίως η μεγάλη αύξησή τους κατά 23,9% σε σχέση με το 2010, οπότε οι πιστοί του Ισλάμ στη ΜΕΝΑ ανέρχονταν σε 334.180.000. Δεν υπάρχει καμία άλλη περιοχή του κόσμου με τόσο υψηλή συγκέντρωση μιας θρησκείας. Φυσικά σε όλη τη Γη ζουν περίπου δύο δισεκατομμύρια Μουσουλμάνοι, αλλά η περιοχή της Μέσης Ανατολής-Βόρειας Αφρικής είναι η μόνη μεγάλη περιοχή παγκοσμίως με τόσο συντριπτική μουσουλμανική πλειοψηφία.
Οι Χριστιανοί στη ΜΕΝΑ ήταν το 2020, 12.900.000, έναντι 11.800.000 το 2010. Αυξήθηκαν δηλαδή κατά 1,92 εκατομμύρια (ποσοστό 9,5%), αλλά συνολικά το ποσοστό τους στις χώρες της περιοχής μειώθηκε από 3,3% σε 2,9%. Οι περισσότεροι Χριστιανοί ζουν στην Αίγυπτο. Το 2020 ζούσαν στις χώρες της ΜΕΝΑ 6.790.000 Εβραίοι, έναντι 5.770.000 το 2010. Η ποσοστιαία αύξησή τους ήταν 17,7%, αλλά το συνολικό ποσοστό τους μειώθηκε από 1,69% σε 1,5%. Όπως είναι φυσικό, οι περισσότεροι Εβραίοι ζουν στο Ισραήλ. Σημαντική μειοψηφία, αριθμητικά αλλά και ποσοστιαία, είναι οι Ινδουιστές. Από 1.990.000 το 2010 έφτασαν σε 3.220.000 το 2020. Η ποσοστιαία αύξηση του αριθμού των Ινδουϊστών είναι εντυπωσιακή (61,7%), το συνολικό ποσοστό τους όμως αυξήθηκε οριακά, κατά 0,2%.
1.680.000 άτομα στη Μέση Ανατολή-Βόρεια Αφρική δεν σχετίζονταν με καμία θρησκεία (Religiously unaffiliated είναι ο διεθνής όρος) το 2020. Το 2010, τα άτομα αυτά ήταν 1.320.000, 540.000 λιγότερα δηλαδή, απ’ ό, τι το 2020. Η ποσοστιαία αύξησή τους είναι θεαματική (41,2%), αλλά το συνολικό ποσοστό τους στις χώρες της ΜΕΝΑ παραμένει σχεδόν αμετάβλητο (0,4%). Στην περιοχή ζουν επίσης 700.000 πιστοί άλλων θρησκειών (έναντι 510.000 το 2010, αύξηση 36,5%). Πολλοί από αυτούς είναι Δρούζοι, που ζουν κυρίως στον Λίβανο και το Ισραήλ.
Τέλος στις χώρες της ΜΕΝΑ, ζούσαν και 90.000 Βουδιστές το 2020, έναντι 60.000 το 2010. Η ποσοστιαία αύξησή τους είναι εντυπωσιακή, 37,3%, ωστόσο αντιπροσωπεύουν πάρα πολύ μικρό ποσοστό, λίγο παραπάνω από το 0% του συνολικού πληθυσμού της περιοχής.
24,5 ετών η διάμεση ηλικία των Μουσουλμάνων στις χώρες της ΜΕΝΑ
Ένα άλλο, πολύ ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας που αναφέραμε είναι η πολύ μικρή διάμεση ηλικία των Μουσουλμάνων στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Η διάμεση ηλικία, την οποία ακούγαμε συνεχώς την περίοδο του κορονοϊού, είναι ένας ενιαίος δείκτης που συνοψίζει την ηλικιακή κατανομή του πληθυσμού μιας χώρας. Είναι διαφορετική από τον μέσο όρο της ηλικίας του πληθυσμού μιας χώρας. Για να βρεθεί η διάμεση ηλικία, όλα τα άτομα του πληθυσμού μιας χώρας ταξινομούνται κατά ηλικία, από τον νεότερο στην ηλικία ως τον γηραιότερο. Η ηλικία του ατόμου που βρίσκεται ακριβώς στη μέση αυτής της ταξινομημένης λίστας είναι η ζητούμενη διάμεση ηλικία. Δηλαδή, το 50% του πληθυσμού της χώρας έχουν ηλικία μικρότερη από τη διάμεση και το άλλο 50% μεγαλύτερη. Η διάμεση ηλικία χρησιμοποιείται για την κατανόηση της ηλικιακής δομής και της γήρανσης ενός πληθυσμού. Να σημειώσουμε με την ευκαίρια, ότι η διάμεση ηλικία παγκοσμίως το 2020 σε 183 χώρες ήταν 30,9 έτη. Η Ελλάδα, δυστυχώς, φιγουράρει στην 5η θέση του σχετικού πίνακα με 45,5 έτη διάμεση ηλικία.
Προηγούνται: Ιαπωνία, 48,4 έτη, Ιταλία 47,3 έτη, Πορτογαλία 46,2 έτη και Γερμανία 45,7 έτη. Αυτό είναι ένα ακόμα στοιχείο που δείχνει τη γήρανση του πληθυσμού της χώρας μας και δεν γνωρίζουμε αν έχει μελετηθεί επαρκώς από τους αρμόδιους. Για την ιστορία, τη μικρότερη διάμεση ηλικία παγκοσμίως έχει η Δημοκρατία του Νίγηρα, χώρα της δυτικής Αφρικής, με πρωτεύουσα το Νιαμέι και είναι μόλις 15,2 έτη! Για να επανέλθουμε στις χώρες της ΜΕΝΑ, η διάμεση ηλικία των Μουσουλμάνων που ζουν σε αυτές, είναι μόλις 24,5 έτη, αρκετά πιο κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Είναι μία από τις μικρότερες διάμεσες ηλικίες παγκοσμίως. Μόνο οι χώρες της υποσαχάριας Αφρικής (ενδεικτικά: Μάλι: 16,3, Ουγκάντα: 16,7, Σομαλία: 16,7 κ.ά.) έχουν μικρότερη διάμεση ηλικια. Όσο για τους Εβραίους, έχουν σχετικά μικρή διάμεση ηλικία, 31,2 έτη συγκεκριμένα, όμως αρκετά μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των Μουσουλμάνων.
Δραματική μείωση του ποσοστού των Χριστιανών στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής
Από το 2010 ως το 2020, οι δύο χώρες της ΜΕΝΑ που παρουσίασαν σημαντική μεταβολή (τουλάχιστον 5%) στο ποσοστό μιας θρησκευτικής ομάδας στον συνολικό πληθυσμό τους είναι ο Λίβανος και το Ομάν. Στον Λίβανο το ποσοστό των Μουσουλμάνων αυξήθηκε κατά 5,5% (από 62,3% σε 67,5%). Αυτό οφείλεται κυρίως στην άφιξη στη χώρα μεγάλου αριθμού Σύρων προσφύγων, αλλά και στη μείωση του ποσοστού των Χριστιανών στη χώρα (από 33,8% σε 27,9%). Αντίθετα, οι Μουσουλμάνοι μειώθηκαν ποσοστιαία κατά 8,3% στο Ομάν (από 91,1% σε 81,8%). Αυτό όμως δεν οφείλεται σε κάποια μαζική φυγή ή διωγμό Μουσουλμάνων από τη χώρα, αλλά στην άφιξη σε αυτή εργατών με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις (Χριστιανοί, Ινδουιστές κ.ά.). Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σε άλλες χώρες της περιοχής, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που έχουν προσελκύσει μη Μουσουλμάνους μετανάστες.
Ωστόσο, ο αριθμός των Χριστιανών στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής μειώνεται δραματικά. Για παράδειγμα, στη Συρία, σήμερα οι Χριστιανοί αποτελούν μόλις το 3,84% του πληθυσμού της χώρας (περίπου 25 εκατομμύρια), όταν το 2011 ξεπερνούσαν τα 1,25 εκατομμύρια. Η δράση των τζιχαντιστών και άλλων τοπικών ενόπλων εξτρεμιστικών ομάδων είχε σαν αποτέλεσμα την εξόντωση ή τη φυγή πολλών Χριστιανών από τη χώρα. Και δυστυχώς τα δείγματα γραφής που έχει δώσει η νέα κυβέρνηση που διαδέχθηκε τον Μπασάρ αλ Άσαντ είναι άκρως ανησυχητικά. Στην Αίγυπτο, οι Κόπτες Χριστιανοί είναι σήμερα περίπου το 10% του πληθυσμού της χώρας (σχεδόν το 90% είναι Μουσουλμάνοι), όταν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούσαν περίπου το 20%. Και στο Ιράκ, υπάρχει δραματική μείωση.
Οι Χριστιανοί, διαφόρων δογμάτων, είναι σήμερα στη χώρα περίπου 300.000, όταν σύμφωνα με τον Αναστάσιο Καράμπαμπα, το 1950 ήταν μεταξύ 1,2 και 1,5 εκατομμυρίων. Αντίθετα, το 90%-95% των 45.000.000 κατοίκων της χώρας είναι Μουσουλμάνοι (61% Σιίτες, 35% Σουνίτες και το υπόλοιπο 4% ανήκει σε άλλα «παρακλάδια» του Ισλάμ). Όσο για τη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη σύμφωνα και πάλι με τον κύριο Καράμπαμπα, οι Χριστιανοί είναι σήμερα λιγότεροι από 1.000, όταν το 1950 ήταν στη μεν Γάζα 6.000, στη δε Δυτική Όχθη, 15.000…Για Χριστιανούς στις άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής(Λιβύη, Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο), ούτε να γίνεται λόγος σήμερα. Και όμως, το όχι και πολύ μακρινό 1950 ζούσαν σε αυτές αρκετές χιλιάδες Χριστιανοί…Στην Τυνησία για παράδειγμα, περίπου 100.000 και στη Λιβύη γύρω στους 50.000. Σήμερα, οι Χριστιανοί είναι 500-1.000 σε καθεμία από τις δύο χώρες…
Επίλογος
Ο Χριστιανισμός, ο Μουσουλμανισμός (Ισλάμ), ο Ινδουισμός, ο Βουδισμός και ο Ιουδαϊσμός θεωρούνται οι πέντε σημαντικότερες θρησκείες παγκοσμίως. Οι Χριστιανοί (Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Διαμαρτυρόμενοι κ.ά.) εκτιμώνται σήμερα σε 2,6 δισεκατομμύρια παγκοσμίως, αποτελώντας τη μεγαλύτερη θρησκευτική ομάδα. Οι Μουσουλμάνοι ακολουθούν με περίπου 2 δισεκατομμύρια πιστούς. Οι Ινδουιστές φτάνουν τα 1,2 δισεκατομμύρια και οι Βουδιστές τα 300 εκατομμύρια. Τέλος, οι Εβραίοι είναι γύρω στα 15 εκατομμύρια. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες άλλες θρησκείες, όπως ο Σιντοϊσμός, με 90 εκατομμύρια πιστούς, κυρίως Ιάπωνες, ο Ταοϊσμός, κινεζική λαϊκή θρησκεία, αφρικανικές θρησκείες, τοπικού κυρίως χαρακτήρα κ.λπ. ,ενώ εκατοντάδες εκατομμύρια παγκοσμίως δηλώνουν άθεοι και γενικότερα μη συνδεδεμένοι με καμία θρησκεία.
Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει, εκτός από όλα τα άλλα και απόλυτη θρησκευτική ελευθερία. Να πιστεύει δηλαδή σε όποιον Θεό ο ίδιος θέλει ή να μην πιστεύει σε κανένα Θεό. Το να διώκεται κάποιος για τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις είναι απαράδεκτο και καταδικαστέο. Ο βίαιος θρησκευτικός προσηλυτισμός, οι διώξεις και οι πρακτικές εθνοκάθαρσης για θρησκευτικούς λόγους είναι αδιανόητες το 2025. Δυστυχώς, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, όλα τα φώτα έχουν «πέσει» πάνω στις πολεμικές συγκρούσεις και στο αν διαπράττεται γενοκτονία ή όχι σε βάρος των Παλαιστινίων. Σε πολλές μουσουλμανικές χώρες, έχουν γίνει ή γίνονται διώξεις μειονοτήτων. Οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου, αποτελούν μία χαρακτηριστική περίπτωση. Όλοι αυτοί που κόπτονται για τα δικαιώματα π.χ. των Παλαιστινίων, εθελοτυφλούν (;) απέναντι στις διώξεις Χριστιανών για την πίστη τους και όλοι όσοι αναφέρονται, με στοιχεία, στις διώξεις αυτές, χαρακτηρίζονται αβασάνιστα «φασίστες» και «χριστιανοταλιμπάν»…
