Σαρωτικοί έλεγχοι από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, αλλά και επέκταση της ψηφιακής κάρτας εργασίας στους κλάδους της ενέργειας, του χονδρικού εμπορίου, των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων και των ταξιδιωτικών γραφείων είναι τα δύο ισχυρά όπλα για τη διασφάλιση τήρησης της εργατικής νομοθεσίας, κυρίως στα θέματα της αδήλωτης –ανασφάλιστης– ή υποασφαλισμένης εργασίας, που στερεί σημαντικά έσοδα από τον ΕΦΚΑ και το Δημόσιο, στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και κυρίως καταστρατηγεί βασικά δικαιώματα των εργαζομένων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον προηγούμενο μήνα η Επιθεώρηση Εργασίας επέβαλε πρόστιμα για αδήλωτη εργασία ύψους 1,35 εκατ. ευρώ για 98 παραβάσεις σε σύνολο κυρώσεων 3,45 εκατ. ευρώ, που επιβλήθηκαν για όλες τις υπόλοιπες παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, σήμερα ο συνολικός αριθμός των επιχειρήσεων που κάνουν χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας ξεπερνάει τις 200.000, απασχολώντας περίπου 1,5 εκατ. εργαζομένους. Σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως, οι υπερωρίες που δηλώθηκαν επίσημα στο σύστημα «Εργάνη», στους κλάδους εφαρμογής της, αυξήθηκαν αθροιστικά κατά 64,9% το πρώτο τρίμηνο του 2025 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Οι ώρες, πέρα από το δηλωμένο ωράριο για το συγκεκριμένο διάστημα, είναι 434.863, ενώ αθροιστικά φτάνουν το 1.105.186. Ενδεικτικά, οι καταγεγραμμένες υπερωρίες αυξήθηκαν στα σούπερ μάρκετ κατά 20,1% (48.243 ώρες κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, έναντι 40.185 το αντίστοιχο περυσινό), στις εταιρείες security κατά 15,6% (76.635 ώρες, έναντι 66.301), στη βιομηχανία, κλάδο που κατά κύριο λόγο γίνεται χρήση του μέτρου των υπερωριών κατά 81% (686.063 έναντι 379.043), στο λιανεμπόριο 97,2% (129.420 ώρες έναντι 65.627) και στις ∆ΕΚΟ 17,4% (31.189 ώρες έναντι 26.568). Μεγάλη είναι και η αύξηση των υπερωριών που δηλώθηκαν στους κλάδους του τουρισμού και του επισιτισμού κατά τον Μάρτιο. Στον τουρισμό δηλώθηκαν 9.452 υπερωρίες, όταν ένα χρόνο πριν τον ίδιο μήνα, που θεωρείται εκτός τουριστικής σεζόν, οι υπερωρίες που δηλώθηκαν στο σύστημα «Εργάνη» ήταν 1.281. Η μεταβολή είναι +637,6%. Στην εστίαση, αντίστοιχα, δηλώθηκαν επιπλέον 13.741 υπερωρίες (+55,2%) και συγκεκριμένα 38.637 έναντι 24.896.
Η νέα απόφαση για την επέκταση της ψηφιακής κάρτας αναμένεται να υπογραφεί από την κ. Κεραμέως την ερχόμενη βδομάδα και θα καλύπτει περίπου 380.000 εργαζομένους. Οι νέοι υπό ένταξη κλάδοι αποτελούν προέκταση κλάδων που είναι ήδη ενταγμένοι στο σύστημα ψηφιακής κάρτας (βιομηχανία – ενέργεια, εμπόριο – χονδρεμπόριο, τουρισμός – ταξιδιωτικά γραφεία και υπηρεσίες, τράπεζες – χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες). Στόχος είναι, όπως πολλές φορές έχει ξεκαθαρίσει η αρμόδια υπουργός, η διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, καθώς μέσω της ψηφιακής κάρτας εξασφαλίζεται η καταβολή των αποδοχών βάσει των πραγματικών ωραρίων εργασίας.
Στην προσπάθεια αυτή θα συμβάλουν και οι έλεγχοι της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας. Αλλωστε, ήδη, όλους τους προηγούμενους μήνες, η μη ορθή χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας βρισκόταν στην πρώτη γραμμή των παραβάσεων. Είναι ενδεικτικό ότι τον περασμένο Μάιο τα τέσσερα στα 10 πρόστιμα που επιβλήθηκαν ήταν για αδήλωτη εργασία και ακολούθησαν τα πρόστιμα που επέβαλε η Επιθεώρηση Εργασίας για μη εφαρμογή ή για μη ορθή εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας, που ανήλθαν στα 543.600 ευρώ. Στην τρίτη θέση των παραβάσεων ήταν η μη κατάρτιση πινάκων προσωπικού από επιχειρήσεις με 169 παραβάσεις τον Μάιο και πρόστιμα ύψους 381.500 ευρώ και ακολούθησε η μη καταβολή μισθών, με πρόστιμα 201.000 ευρώ.
Ο προγραμματισμός της Ανεξάρτητης Αρχής προβλέπει για το τρέχον έτος την πραγματοποίηση 69.000 ελέγχων –κατ’ ελάχιστον– σε επιχειρήσεις ολόκληρης της χώρας.
Οι έλεγχοι των επιθεωρητών θα επικεντρωθούν:
• Σε επιχειρήσεις και κλάδους με υψηλό δείκτη κινδύνου παραβατικότητας.
• Σε επιχειρήσεις που δεν έχουν ελεγχθεί την τελευταία τριετία ή που ελέγχθηκαν (μέσω προγράμματος ανάλυσης κινδύνου – risk analysis) και βρέθηκαν παραβατικές, με σκοπό τον έλεγχο συμμόρφωσης ή τυχόν υποτροπής τους.
• Σε επιχειρήσεις που λειτουργούν περιοδικά λόγω της φύσης τους και συγκεκριμένα:
• Καταλύματα.
• Εστίαση.
• Σε κλάδους στους οποίους απασχολούνται αποσπασμένοι εργαζόμενοι ή εργαζόμενοι πολίτες τρίτων χωρών για την προστασία τους από πιθανές συνθήκες εργασιακής εκμετάλλευσης.
• Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται ή θα εφαρμοστεί το σύστημα ψηφιακής κάρτας εργασίας:
• Στη βιομηχανία τροφίμων.
• Στο λιανικό εμπόριο (στόχος η αύξηση των ελέγχων κατά 10% σε σχέση με τον προγραμματισμό του 2024 με έμφαση σε επιχειρήσεις που λειτουργούν περιοδικά λόγω της φύσης τους).
• Σε επιχειρήσεις που απασχολούνται εργαζόμενοι διανομείς δίκυκλων μοτοσικλετών, με έμφαση στον κλάδο ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών δραστηριοτήτων.
• Στο χονδρικό εμπόριο.
