Από τη Νέα Υόρκη έως το Χονγκ Κονγκ, σφοδρές καταιγίδες προκαλούν πλημμυρικά φαινόμενα αφήνοντας στο πέρασμά τους δεκάδες θύματα.
Σε μια προσπάθεια να ελέγξουν τις καταιγίδες Ιάπωνες επιστήμονες εργάζονται σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα, με τη στήριξη της κυβέρνησης, το οποίο περιλαμβάνει από γιγαντιαία παραπετάσματα που επιπλέουν στη θάλασσα, μέχρι πεδία ανεμογεννητριών που έχουν στόχο την προστασία της νησιωτικής χώρας. Σκοπός τους, όπως υποστηρίζουν, είναι να μετατρέψουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε «ευλογία», εφόσον το εγχείρημά τους λειτουργήσει.
Η προσπάθεια μοιάζει βγαλμένη από τις σελίδες βιβλίου επιστημονικής φαντασίας, αλλά έχει κινήσει το ενδιαφέρον δεκάδων ερευνητών σε όλη την Ιαπωνία. Η ομάδα, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Κιότο, Κοσέι Γιαμαγκούτσι, εστιάζει στις λεγόμενες «αντάρτισσες» καταιγίδες (gerira gō’u), οι οποίες μπορούν να φέρουν μεγάλες ποσότητες βροχής μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Στόχος τους είναι να αναπτύξουν μια σειρά τεχνολογιών ελέγχου του καιρού (αναμένεται να παρουσιάσουν το πρόγραμμα ως το 2050) ώστε να καταφέρουν να μετατρέψουν τις καταιγίδες σε «διαχειρίσιμες» βροχές.
Φράγματα στον αέρα
Οι άνθρωποι προσπαθούν να ελέγξουν τον καιρό εδώ και δεκαετίες. Αλλά με την κλιματική αλλαγή που αυξάνει και εντείνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, το ενδιαφέρον για τον έλεγχο του καιρού επανέρχεται δυναμικά.
Οι προηγούμενες προσπάθειες βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό σε μια τεχνική γνωστή ως «τεχνητή βροχή», η οποία χρησιμοποιεί χημικές ουσίες και μικροσκοπικά σωματίδια στην ατμόσφαιρα για να προκαλέσει βροχή από τα νέφη. Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται σήμερα, όπως για παράδειγμα στην Κίνα όταν οι αρχές τον περασμένο χρόνο τη χρησιμοποίησαν για να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν την ξηρασία. Η χρήση της «τεχνητής βροχής» και άλλων μορφών ελέγχου του καιρού, ωστόσο, έχουν «πολύ βεβαρημένο παρελθόν», σύμφωνα με τον Στίβεν Σιμς, πρόεδρο ομάδας εμπειρογνωμόνων για τον έλεγχο του καιρού στον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).
Το νέο ιαπωνικό πλάνο, το οποίο αποτελεί μέρος του προγράμματος R&D Moonshot της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Επιστήμης και Τεχνολογίας, θα μπορούσε να αποτελέσει βήμα προόδου τόσο στην κλίμακα όσο και στον τύπο παρέμβασης. Ο Σιμς, ο οποίος είναι και καθηγητής Ατμόσφαιρας και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Μονάς της Αυστραλίας, δήλωσε ότι η προσπάθεια είναι «απίστευτα φιλόδοξη», αλλά παράλληλα ότι θα είναι «πολύ δύσκολο» να εφαρμοστούν στον πραγματικό κόσμο τεχνικές που λειτουργούν στον υπολογιστή.
Μια μέθοδος που εξετάζεται είναι η κατασκευή ενός γιγαντιαίου παραπετάσματος που θα συνδέεται με έναν χαρταετό, ο οποίος με τη σειρά του θα είναι δεμένος σε σκάφος, και θα μπορούσε να εμποδίσει τον υγρό αέρα να υψωθεί από την επιφάνεια της θάλασσας. Μία τέτοια διαδικασία θα διέκοπτε το σχηματισμό των νεφών cumulonimbus (σ.σ. οι σωρειτομελανίες γνωστοί ως καταιγιδοφόρα νέφη) και δίνουν καταρρακτώδεις βροχές. Η ομάδα εξετάζει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει ανεμογεννήτριες ύψους άνω των 220 μέτρων -ή ψηλότερες από τα 2/3 του Πύργου του Άιφελ- που θα μπορούσαν να ελέγξουν τα ανοδικά ρεύματα, τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη καταιγίδων.
«Είναι σαν να χτίζουμε φράγματα στον αέρα», δήλωσε ο Γιαμαγκούτσι εξηγώντας ότι οι τεχνολογίες θα δρουν σε διαφορετικά σημεία του σχηματισμού των νεφών δίνοντας πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα.
Η ομάδα ενδέχεται να αξιοποιήσει την τεχνητή βροχή για να αλλάξει τα πρότυπα βροχόπτωσης.
Ο Γιαμαγκούτσι διαπίστωσε πώς ο έλεγχος του σχηματισμού νεφών θα μπορούσε να είχε επηρεάσει την πορεία μίας ισχυρής καταιγίδας το 2008 και διαπίστωσε πως η τεχνική αυτή θα μπορούσε να είχε μειώσει την ένταση της κατά 27%.
«Είμαι επιφυλακτικός», δήλωσε από την άλλη ο Χιου Γουιλόουμπαϊ, ερευνητικός καθηγητής του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα. Όσο για το παραπέτασμα ο καθηγητής ανέφερε πως θα απαιτούνταν σκάφη και χαρταετοί τουλάχιστον κάθε χιλιόμετρο ή κάθε 10 χιλιόμετρα για να υπάρξει κάποιο όφελος. Την ίδια στιγμή, η ιδέα των ανεμογεννητριών είναι προβληματική για τον Γουιλόουμπαϊ καθώς οι σημερινές εγκαταστάσεις δεν είναι σε θέση να λειτουργήσουν με ταχύτητες ανέμου σε συνθήκες θύελλας, οι οποίες σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ είναι ισχυρότεροι των 63 χλμ. Ο σχεδιασμός ισχυρότερων ανεμογεννητριών μπορεί να είναι εφικτός, αλλά πιθανότατα θα είναι πιο ακριβός.
Διακυβεύονται δισεκατομμύρια
Παρά τα τεχνολογικά εμπόδια ο Γιαμαγκούτσι είναι σίγουρος για την προοπτική του έργου. Οι ερευνητές προς το παρόν προσομοιώνουν αυτές τις μεθόδους και θα αρχίσουν να κατασκευάζουν μέρη των συσκευών μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Ο καθηγητής δήλωσε ότι μέχρι το 2031 πρόκειται να αναπτυχθούν δοκιμαστικά κάποιες από τις συσκευές σε μικρότερη κλίμακα με στόχο τη διεξαγωγή πειράματος ευρείας κλίμακας μέχρι το 2040.
Η αντισυμβατική προσέγγιση των επιστημόνων αποδίδεται εν μέρει στο πόσο ευάλωτη είναι η Ιαπωνία στις καταστροφικές καταιγίδες. Η χώρα αντιμετωπίζει συχνά τυφώνες, η ένταση των οποίων έχει αυξηθεί λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι αποκάλυψε ότι εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής καταγράφηκαν ασφαλισμένες απώλειες ύψους 4 δισ. δολαρίων από ένα σύνολο 10 δισ. δολαρίων, μετά την επέλαση του τυφώνα Χαγκίμπι το 2019.
Επιπλέον, η Ιαπωνία αντιμετωπίζει σφοδρές καλοκαιρινές καταιγίδες. Οι ιστορικές βροχοπτώσεις τον Ιούλιο του 2018 στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 300 ανθρώπους και κόστισαν στη χώρα σχεδόν 8 δισ. δολάρια. Έκτοτε, δεν υπήρξε ούτε ένα έτος χωρίς ανθρώπινες απώλειες από τις βροχοπτώσεις.
Η μέση συχνότητα των έντονων βροχοπτώσεων τον Ιούλιο έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί τα τελευταία 45 χρόνια και αναμένεται να επιδεινωθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το φαινόμενο θα κοστίσει στη χώρα 7,8 τρισ. γιεν μέχρι το 2050, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας εντείνει τη συχνότητα των σφοδρών βροχοπτώσεων.
