«Τσουνάμι» νέων αιτήσεων συνταξιοδότησης απειλεί εκ νέου τον ΕΦΚΑ, δοκιμάζοντας ξανά και ξανά τα όρια της λειτουργικής επάρκειάς του. Αυτή τη φορά το νέο κύμα συνταξιοδοτήσεων που κατά μέσο μηνιαίο όρο φτάνει τις 16.000 –προβλέπεται να ξεπεράσει τις 200 χιλιάδες μέχρι το τέλος του 2022– προέρχεται από τους τελευταίους «απόμαχους» των μεταπολεμικών γενεών (1946-1965), των αποκαλούμενων babyboomers. Δηλαδή από όλους όσοι γεννήθηκαν το 1960, πρωτοασφαλίστηκαν στην ηλικία των 20 και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στην ηλικία των 62 ετών έχοντας ήδη 40ετή προϋπηρεσία, η οποία μπορεί να τους εξασφαλίσει και βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης ή ακόμη και μειωμένη σύνταξη, στην ίδια ηλικία, έχοντας μόλις 4.500 ημέρες ασφάλισης.
Αυτή η έκρηξη των νέων αιτήσεων που προετοιμάζουν δεκάδες νομικά γραφεία ανά την επικράτεια και συνδέεται με την τάση της δημογραφικής γήρανσης είναι και η σοβαρότερη πίεση προς τη διοίκηση του Ταμείου στην προσπάθεια να επιτύχει μια κάποια εξομάλυνση με τις συσσωρευμένες παλαιότερες υποχρεώσεις των 300.000 εκκρεμών συντάξεων πάσης φύσεως (κύρια, επικουρική, εφάπαξ, εξωιδρυματικό επίδομα, παράλληλη, διεθνής) -εξομάλυνση η οποία θα δικαιολογούσε και τα θετικά σχόλια που περιλαμβάνει για την πρόοδο στις εκκρεμείς συντάξεις η 13η έκθεση αξιολόγησης ενισχυμένης εποπτείας.
Το πρόβλημα που προκαλείται από το νέο κύμα φυγής λόγω των φυσιολογικών ροών εξόδου είναι ιδιαίτερα σοβαρό και έχει πυροδοτήσει σκέψεις για μια ενδεχόμενη μείωση του πέναλτι (30% μείωση) στις συντάξεις για όλους όσοι θελήσουν και μπορούν να συνεχίσουν την απασχόλησή τους μέχρι την ηλικία των 65 ετών.
Το εάν κάτι τέτοιο αποτυπωθεί σε νομοθετική ρύθμιση θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές εξελίξεις, οι οποίες θα προκρίνουν εάν προκηρυχτούν εθνικές εκλογές το φθινόπωρο του 2022. Κι επειδή ο ΕΦΚΑ είναι το υπ’ αριθμόν ένα καταγεγραμμένο και από τις δημοσκοπήσεις πρόβλημα στις απαντήσεις των πολιτών, ιδιαίτερο είναι το βάρος που έχει δοθεί τελευταία ώστε να κλείσουν οι συνταξιοδοτικές αιτήσεις του παρελθόντος μέχρι το φθινόπωρο. Εκλογές με εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους πένητες λόγω καθυστερημένων συντάξεων δεν μπορούν να έχουν επιτυχή έκβαση για την κυβέρνηση.
Ζητήσαμε από τον διοικητή του ΕΦΚΑ, Παναγιώτη Δουφεξή, να μας δώσει ακριβή στοιχεία για την πορεία των συνταξιοδοτικών απονομών και μας διαβεβαίωσε ότι το πιο δύσκολο κομμάτι αιτήσεων για κύρια σύνταξη που αφορούν τη διετία 2018-2019 σχεδόν ολοκληρώνεται. Βραδύτεροι παραμένουν, όμως, οι ρυθμοί για την επικουρική σύνταξη, της οποίας η έκδοση εξαρτάται από την ολοκλήρωση της κύριας.
Οι μεγάλες εκκρεμότητες
Από τα στοιχεία του προκύπτουν τα εξής:
► Eχει κλείσει ο μεγάλος όγκος εκκρεμοτήτων για τις αιτήσεις κύριων συντάξεων που κατατέθηκαν το 2018. Απομένουν 1.400 αιτήσεις, οι οποίες είναι πιο σύνθετες, γιατί συνδέονται με τη διαδοχική ασφάλιση και δεν υπάρχουν ηλεκτρονικά στοιχεία.
► Από τις αιτήσεις του 2019 απομένουν περίπου 5.000.
► Σχετικά με τα αιτήματα για την προσαύξηση της κύριας σύνταξης από την παράλληλη προσαύξηση τα νέα είναι μάλλον ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις της διοίκησης, στις 30 Μαΐου παραδίδεται επισήμως το λογισμικό, το οποίο εντός τριμήνου, δηλαδή μέχρι τις αρχές του Σεπτεμβρίου, αναμένεται να οδηγήσει σε εκκαθάριση των συντάξεων.
Το ακριβές μέγεθος των δικαιούχων παράλληλης σύνταξης δεν μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια, γιατί συναρτάται και με διαδοχική ασφάλιση. Κατά την εκτίμηση των νομικών γραφείων, αφορά δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους. Εξ αυτών ένα τμήμα των μηχανικών του Δημοσίου, που εκπροσωπούνται από την Πανελλήνια Ομοσπονδία ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ, προχωρεί σε Αποζημιωτικές Αγωγές Διπλοασφαλισμένων Μηχανικών με τη συμβολή του νομικού Κ. Τσουκαλά.
Η δε Πανελλήνια Ομοσπονδία, σε ανακοίνωση που εξέδωσε πρόσφατα, διευκρίνισε ότι «σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις της διεύθυνσης του π. ΤΣΜΕΔΕ, έχουν αρχίσει να εκδίδονται οι πρώτες συντάξεις διπλοασφαλισμένων υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι έχουν διπλή θεμελίωση (και Δημόσιο και ΤΣΜΕΔΕ), χωρίς όμως και αυτές να είναι οι τελικές, διότι εκκρεμεί ο τριπλός υπολογισμός της σύνταξης και η επιλογή του συμφερότερου για τον ασφαλισμένο που για τους περισσότερους είναι αυτός με την προσαύξηση για τα χρόνια της παράλληλης σύνταξης του ΤΣΜΕΔΕ».
► Προς ολοκλήρωση βαίνει και η εκκαθάριση με τις διεθνείς συντάξεις για τις οποίες, επίσης, εκκρεμούσε η δημιουργία νέου λογισμικού. Eντός της εβδομάδας αναμένεται να αποσταλεί η σχετική εγκύκλιος προς τους υπηρεσιακούς για το πώς θα χειριστούν τις «γκρίζες» περιοχές αυτής της κατηγορίας.
► Για τις απονομές των συντάξεων για τις οποίες υποβλήθηκαν αιτήσεις το 2020 και το 2021, η διαδικασία για το 80% εξ αυτών γίνεται ηλεκτρονικά.
► Σχετικά με τις εκκρεμότητες που υπάρχουν από την επιστροφή των αναδρομικών λόγω επανυπολογισμού των συντάξεων, απομένει το ξεκαθάρισμα 100.000 αιτήσεων, αλλά μόνο ένας στους οκτώ θα λάβει αύξηση. Η οριστικοποίηση αυτών των επανυπολογισμών θα γίνει μέχρι τις 30 Ιουνίου.
Πάντως, η περίοδος της πανδημίας προκάλεσε μεγάλες δυσκολίες σε όλο το φάσμα εξυπηρέτησης ασφαλισμένων και επιχειρήσεων. «Ομως, το γεγονός ότι κατορθώσαμε να κλείσουμε τώρα τις εισφορές των δυο τελευταίων χρόνων προκάλεσε και ένα δυσάρεστο σοκ για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις» λέει ο κ. Δουφεξής. «Βγήκαν ξαφνικά όλα τα χρέη στον αέρα, αλλά το χρέος υπήρχε».
Οι οργανωτικές συγχωνεύσεις των υπηρεσιών των πρώην Ταμείων (ΟΑΕΕ,ΟΓΑ) στον ίδιο χώρο με το π. ΙΚΑ, σύμφωνα με τα όσα προέβλεπε και ο νόμος Κατρούγκαλου, η στενότερη διοικητική εποπτεία και βοήθεια προς τις υπηρεσίες, καθώς και μια σειρά νέες ηλεκτρονικές εφαρμογές, δημιουργούν ένα θετικό αποτύπωμα στο εσωτερικό της λειτουργίας του ΕΦΚΑ. Αποτύπωμα το οποίο, όμως, ανατρέπεται από δυο κινδύνους: από το βάρος το οποίο εν τέλει θα επωμιστεί ο ΕΦΚΑ εξυπηρετώντας τις λειτουργίες του κεφαλαιοποιητικού επικουρικού Ταμείου, ΤΕΚΑ, αλλά και από την καχυποψία που προκαλεί στην κοινωνία και στο εσωτερικό του ΕΦΚΑ ο πρόσφατος νόμος Χατζηδάκη για προσλήψεις στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα.
«Κανένας δεν θα διώξει κανέναν από τις θέσεις ευθύνης που έχει στον φορέα. Ουδείς ικανός άνθρωπος θα αντικατασταθεί για να δώσει τη θέση του σε νέα στελέχη από τον ιδιωτικό τομέα», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Π. Δουφεξής. «Οι αντικαταστάσεις θα γίνουν με τη φυσική ροή των συνταξιοδοτήσεων», προσθέτει. «Ας δούμε πρώτα αν εκδηλώσουν ενδιαφέρον στελέχη από την αγορά. Αλλωστε μην αποκλείσετε οι διαδικασίες πρόσληψής τους να είναι ακόμη πιο αυστηρές. Αλλά υπάρχει κι ένα ακόμη θέμα: το πώς θα ανοίξουμε τον δρόμο στα νέα στελέχη του ΕΦΚΑ να βγουν μπροστά. Το πώς ένας νέος υπάλληλος του ΕΦΚΑ με γνώσεις δεξιότητες και κατάρτιση, θα μπορέσει να εξελιχτεί γρήγορα χωρίς να περιμένει μια 15ετία για να αδειάσει θέση ευθύνης», σχολιάζει τις αμφιβολίες μας ο διοικητής του ΕΦΚΑ.
