Ρεκόρ αιτήσεων συνταξιοδότησης αναμένεται να καταγραφεί στο τέλος του έτους, καθώς το πρώτο εξάμηνο, σύμφωνα με τα στοιχεία για τον Ιούνιο 2024 του συστήματος «Ατλας», οι αιτήσεις έφτασαν τις 99.434 από 94.851 την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι (+4,6%).
Αν η υποβολή αιτήσεων συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό και τους επόμενους μήνες, οι συνταξιοδοτήσεις θα ξεπεράσουν τις 200.000, πλησιάζοντας το αριθμό ρεκόρ του 2021 όπου υποβλήθηκαν 212.151 αιτήσεις έναντι 211.135 το 2022 και 190.368, το 2023.
Το νέο στοιχείο που «φουσκώνει» τις αιτήσεις είναι οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι οι οποίοι παίρνουν πλέον στο ακέραιο τη σύνταξή τους χωρίς το πέναλτι του 30%.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η αυξημένη ροή συνταξιοδοτήσεων θα συνεχιστεί έως το 2027 όταν, όπως υπολογίζεται, θα έχει αποχωρήσει από την αγορά εργασίας η γενιά των baby boomers.
Η αύξηση των αιτήσεων προκαλεί νέες πιέσεις στις δαπάνες του ΕΦΚΑ, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν φέτος κατά 1 δισ., από το οποίο τα 400 εκατ. θα διατεθούν για την αύξηση των συντάξεων (+2,5%) και τα άλλα 600 εκατ. για την πληρωμή των νέων συνταξιούχων. Συνολικά, η δαπάνη για την πληρωμή των συντάξεων εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 29,027 δισ. ευρώ για κύριες συντάξεις έναντι 28,450 δισ. ευρώ που αρχικά είχε προϋπολογιστεί.
α/ Για πρώτη φορά οι δαπάνες για τα αναδρομικά που συνοδεύουν την απονομή των συντάξεων είναι περιορισμένες, αφού εκτιμάται ότι οι οφειλές των εν αναμονή συνταξιούχων, αλλά και πιθανές υψηλότερες καταβολές για προσωρινές συντάξεις καθιστούν μηδενικές τις δαπάνες για αναδρομικά. Αυτό οφείλεται κυρίως στους μη μισθωτούς (ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες) που έχουν σημαντικές ασφαλιστικές οφειλές, με αποτέλεσμα τα χρέη τους προς τον ασφαλιστικό φορέα τα οποία συμψηφίζονται με τη σύνταξη να είναι μεγαλύτερα από τα χρέη του φορέα προς αυτούς. Ειδικά για τους υποψήφιους συνταξιούχους με οφειλές σημειώνουμε ότι αυτό το διάστημα εξετάζεται το πρώτο πακέτο αιτήσεων που αριθμεί περίπου 8.000 οφειλέτες με χρέη έως 30.000 ευρώ. Αν εγκριθούν οι αιτήσεις, οι δικαιούχοι θα λάβουν την πρώτη σύνταξη τέλος Σεπτεμβρίου.
β/ Απρόσμενη αύξηση σημειώνεται στα έσοδα από τους εργαζόμενους συνταξιούχους, παρότι από πρώτη άποψη φάνηκε να εκτοξεύεται η δαπάνη εκτός σχεδιασμού για την καταβολή της πλήρους σύνταξης στους συνταξιούχους που εργάζονται. Τα έσοδα φαίνεται ότι «παίρνουν κεφάλι» λόγω των εισφορών που καταβάλλονται, ενώ στα έσοδα προστίθεται και η ειδική εισφορά της τάξης του 10%, που καταβάλλουν επιπλέον οι συνταξιούχοι που εξακολουθούν να απασχολούνται.
1/ Ωρίμαση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος της γενιάς των baby boomers. Η εν λόγω γενιά που χαρακτηρίζεται από έκρηξη του αριθμού των γεννήσεων αναπτύχθηκε στην Ελλάδα μεταξύ 1960 και 1965, πολύ αργότερα από την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, καθώς οι Ελληνες για να αρχίσουν να γεννούν έπρεπε να αφήσουν πρώτα πίσω τις πληγές του Εμφυλίου και τη φτωχική δεκαετία του 1950. Σε εκείνη την πενταετία καταγράφονταν 170.000 γεννήσεις τον χρόνο, τη στιγμή που σήμερα οι γεννήσεις δεν ξεπερνούν τις 90.000 τον χρόνο.
2/ Αυξημένη ροή έκδοσης νέων συντάξεων, που ναι μεν έχει θετικό πρόσημο για την επίδοση του ΕΦΚΑ, πιέζει όμως τις δαπάνες για την καταβολή περισσότερων συντάξεων. Στο τέλος Μαΐου οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις είχαν υποχωρήσει στις 19.331 (ληξιπρόθεσμες) από 22.890 τον Ιανουάριο. Σύμφωνα μάλιστα με τον ΕΦΚΑ, αρκετές από αυτές είναι εν δυνάμει απορριπτικές. Με μικρότερο ρυθμό συνεχίζεται η μείωση των εκκρεμοτήτων στις επικουρικές.
3/ Μια μεγάλη μερίδα ασφαλισμένων υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης χωρίς να διακόπτει την εργασία, αξιοποιώντας το νέο καθεστώς όπου η σύνταξη καταβάλλεται στο ακέραιο στους εργαζόμενους συνταξιούχους. Μάλιστα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι συνταξιούχοι που δηλώνουν την εργασία τους έχουν ξεπεράσει τις 200.000, αριθμός που έχει υπερβεί τις προσδοκίες του υπουργείου Εργασίας και του ΕΦΚΑ. Οι εισφορές και ο πόρος του 10% που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι ενισχύει τα έσοδα. Την ίδια ώρα, όμως, αυξημένες είναι και οι δαπάνες καθώς οι συντάξεις καταβάλλονται χωρίς το πέναλτι του 30%.
