Οι ανθρώπινες κοινωνίες θεωρούν το μπάνιο στη θάλασσα ή στην κολυμβητική δεξαμενή ως δραστηριότητες με θετικές επιπτώσεις για την υγεία. Αν και γενικά αυτό είναι σωστό, εντούτοις, υπάρχουν συχνές βιβλιογραφικές αναφορές λοιμώξεων που έχουν συνδεθεί με την κολύμβηση σε νερά αναψυχής που έχουν μολυνθεί με παθογόνους μικροοργανισμούς. Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που περιέχονται στις ανθρώπινες εκκρίσεις (ούρα, κόπρανα κ.λ.π) καταλήγουν μέσα από πολύπλοκες πορείες στο θαλάσσιο υδάτινο οικοσύστημα και από εκεί καταλήγουν πάλι στον άνθρωπο.
Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού και άλλες πηγές, σε μελέτες υπολογίστηκαν με μέτριες εκτιμήσεις, 250 εκατομμύρια κλινικές περιπτώσεις ήπιας γαστρεντερίτιδας και αναπνευστικών ασθενειών (του ανώτερου αναπνευστικού) προκαλούνται κάθε έτος από την κολύμβηση σε μολυσμένα θαλασσινά νερά. Γιατί όμως τέτοιες επιδημίες δεν έχουν καταγραφεί; Οι επιδημιολογικές μελέτες αναφέρουν ότι οι ήπιες περιπτώσεις γαστρεντερίτιδας καταγράφονται σπάνια από τους γιατρούς και τα νοσοκομεία. Η αναλογία των πραγματικών κλινικών περιπτώσεων προς τις αναφερθείσες περιπτώσεις ήπιας γαστρεντερίτιδας μπορεί να είναι μέχρι και 1000 προς 1.
Οι πιο συνηθισμένες βακτηριακές θαλασσογενείς λοιμώξεις που οφείλονται σε κατάποση θαλασσινού νερού οφείλονται στα είδη της Σαλμονέλλας, τη Σιγγέλα, το Καμπυλοβακτηρίδιο και τα είδη δονακίου. Επίσης στο θαλασσινό νερό ανευρίσκονται εντεροϊοί, αδενοϊοί και ιός της ηπατίτιδας Α καθώς και παράσιτα όπως το κρυπτοσπορίδιο και η Γιάρδια. Ένα σημαντικό στοιχείο για την επικινδυνότητα της παρουσίας μικροοργανισμών στο θαλασσινό νερό είναι η βιωσιμότητά τους στο θαλασσινό νερό. Τα παθογόνα βακτήρια μπορούν να παραμείνουν βιώσιμα στη θάλασσα για ημέρες έως εβδομάδες ενώ οι ιοί μπορούν να επιβιώσουν στο θαλάσσιο περιβάλλον ή στους ιστούς των ψαριών και των θαλασσινών για μήνες. Κατά την επαφή με τη θάλασσα μπορούν να προκληθούν εκτός από τη γαστρεντερίτιδα, δερματίτιδες, ωτίτιδες, επιπεφυκίτιδες, ουρολοιμώξεις κ.λπ. Η εμφάνιση όμως θαλασσογενών λοιμώξεων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που καθορίζουν και τη συχνότητα της εμφάνισης τέτοιων ασθενειών. Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση θαλασσογενούς λοίμωξης είναι:
⦁ Η διάρκεια έκθεσης στο νερό και τον ήλιο
⦁ Η εμβάπτιση της κεφαλής του κολυμβητή στο νερό,
⦁ Η ηλικία του κολυμβητή,
⦁ Ο όγκος του νερού που καταπίνει
⦁ Η ανοσοποίηση του ατόμου
⦁ Η χωρίς προστασία επαφή με την βρεγμένη άμμο,
⦁ Η κατάσταση κυματισμού της θάλασσας
Στο πλαίσιο των ατομικών προληπτικών μέτρων οι κολυμβητές θα πρέπει να αποφεύγουν την κολύμβηση σε παραλίες με πιθανή μόλυνση του νερού από λύματα ανθρώπων ή ζώων. Να αποφεύγουν την κατάποση νερού κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής. Να αποφεύγουν την κολύμβηση τις ημέρες με έντονο κυματισμό. Να έχουν ενημερωθεί από τος τοπικές αρχές ή μέσα για τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής ειδικά αν έχουν μαζί τους παιδιά ή άτομα τρίτης ηλικίας.
Η πισίνα, σε αντίθεση με τη θάλασσα, είναι ένα κλειστό, τεχνητό οικοσύστημα πολύπλοκο και δύσκολο στην διαχείρισή του. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας αποτελεί η παρουσία στο νερό πυοκυανικής ψευδομονάδας. 70% των εξωτερικών ωτίτιδων σε παιδιά συνδέονται με συστηματική κολύμβηση σε πισίνες που έχουν αποικιστεί με ψευδομονάδες. Το πρόβλημα με την ψευδομονάδα είναι ότι επιβιώνει και σε περιβάλλοντα με αυξημένη συγκέντρωση χλωρίου. Στις πισίνες ανιχνεύονται επίσης παράσιτα και ιοί, με κύριες ομάδες τους νοροϊούς και τους αδενοϊούς. Στην Ελλάδα ευτυχώς δεν έχουμε πολλές υδατογενείς παρασιτώσεις, αλλά καταγράφονται ιώσεις. Οι ιοί επιβιώνουν μεγάλο χρονικό διάστημα στο νερό της πισίνας το οποίο γίνεται μεγαλύτερο από την μεγάλη αντοχή των ιών στην χλωρίωση.
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΕΣ
Ολοι μας λίγο πολύ έχουμε αναρωτηθεί για τα εξανθήματα που παρουσιάζονται το καλοκαίρι. Είναι η θάλασσα ο αιτιολογικός παράγοντας; Αέρινα υφάσματα, μικρή κάλυψη δέρματος, αυξημένη έκθεση στον ήλιο είναι και αυτά αιτίες;
Τα γενικά συμπτώματα όλων των τύπων δερματίτιδας:
⦁ ερυθρότητα του δέρματος
⦁ κνησμός
⦁ ανάγλυφη υφή του δέρματος .
Τα συμπτώματα αυτά εκδηλώνονται ως φωτοδερματίτιδα, όπως είναι το πολύμορφο εκ φωτός, η φωτοτοξική, φωτοαλλεργική δερματίτιδα καθώς και η φυτο-φωτοδερματίτιδα. Πρόληψη και θεραπεία αποτελεί μόνο η φωτοπροστασία που είναι και η σημαντικότερη λύση. Δηλαδή:
⦁ αποφυγή – περιορισμός της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία
⦁ χρήση προστατευτικών ενδυμάτων ,
⦁ χρήση αντηλιακών μεμβρανών – αντηλιακά ευρέως φάσματος (UVB + UVA) και υψηλού SPF.
Παρόλα όμως αυτά η αντιμετώπιση στηρίζεται και στην χρήση κορτιζονούχων κρεμών και αντισταμινικών από το στόμα.
ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ
Τα αλλεργικά νοσήματα –στα οποία συμπεριλαμβάνονται το βρογχικό άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα, η ατοπική δερματίτιδα και η τροφική αλλεργία έχουν σημειώσει ραγδαία αύξηση στη συχνότητα εμφάνισής τους από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες, με τον ‘Δυτικού’ τύπου τρόπο ζωής. Το αποτέλεσμα είναι σημαντική νοσηρότητα με αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των ασθενών, τεράστιο κόστος για τα συστήματα υγείας, ενώ μερικές φορές καταλήγουν με απειλητικά για τη ζωή συμπτώματα ή ακόμα και θάνατο. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που έχουν ιδιαίτερα συσχετιστεί με την «επιδημία» της αλλεργίας είναι η μειωμένη έκθεση στα μικρόβια, αποτέλεσμα της αστικοποίησης και της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης και υγιεινής, η σύγχρονη επεξεργασμένη διατροφή και η μόλυνση της ατμόσφαιρας.
