Στη σκιά του κεντρικού Μανχάταν, ανάμεσα στην Park Avenue και την Madison Avenue, ανάμεσα στην 47η και την 48η οδό, εγκαινιάστηκε πριν λίγες ημέρες το νέο κτίριο-έδρα της JPMorgan Chase & Co. Ακόμα και ως κτίριο που αφορά μια εταιρεία-κολοσσό όπως αυτή θα περνούσε στα ψιλά της επικαιρότητας, αν ήταν απλώς ένα κτίριο γραφείων -έστω και πολυτελές. Γιατί δεν είναι μόνο αυτό. Στην πραγματικότητα το κτίριο στην «270 Park Avenue» είναι μια πρόταση, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε μια στιγμή που η έννοια «γραφείο» αναζητά τον λόγο ύπαρξής της.
Η JPMorgan επιλέγει να παραμείνει στην πόλη που τη φιλοξενεί εδώ και πάνω από δύο αιώνες. Και το έκανε με μια κατασκευή υπερσύγχρονη, αλλά και φιλική προς το περιβάλλον. Στη θέση των παλιών γραφείων, που κατεδαφίστηκαν ολοσχερώς, δεσπόζει τώρα ένα συγκρότημα που δεν φιλοδοξεί μόνο να είναι ένας φιλικός χώρος δουλειάς για χιλιάδες ανθρώπους, αλλά κάτι περισσότερο.
Το κτίριο υπογράφει η βρετανική αρχιτεκτονική ομάδα Foster + Partners. Πρόκειται για έναν ουρανοξύστη 423 μέτρων και 60 ορόφων, ένα από τα ψηλότερα κτίρια στο Μανχάταν. Με συνολική επιφάνεια περίπου 1,2 εκατομμυρίου τετραγωνικών μέτρων, φιλοδοξεί να στεγάσει περίπου 10.000 εργαζόμενους (κάποιες αναφορές να ανεβάζουν τον αριθμό έως 14.000), σχεδόν τους διπλάσιους απ’ όσους φιλοξενούσε το παλιό κτίριο.
Tι κάνει το νέο 270 Park Avenue ξεχωριστό
Το κτίριο λειτουργεί ως «all-electric» εγκατάσταση με μηδενικές εκπομπές λειτουργικών ρύπων (net-zero operational emissions). Τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου από την υδροηλεκτρική ενέργεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Οι τεχνολογίες που ενσωματώνονται περιλαμβάνουν αισθητήρες ποιότητας αέρα, έξυπνες εφαρμογές διαχείρισης ενέργειας, ύψη οροφών μεγαλύτερα από το σύνηθες, και κοινόχρηστους χώρους που υπερβαίνουν τον απλό όρο «γραφείο».
Στην πρόσοψη του κτιρίου το μέταλλο, το μπρούντζο και το τζάμι συνδυάζονται σε ένα καθεδρικό φόντο. Η βάση του κτιρίου «ανασηκώνεται» περίπου 24 μέτρα πάνω από το έδαφος ώστε να δημιουργεί μια οπτική συνέχεια από την Park Avenue προς τη Madison, και να προσφέρει δημόσιο χώρο με πλατείες, πεζοδρόμια και κήπους. Αυτός είναι 2,5 φορές περισσότερος «εξωτερικός» χώρος σε σχέση με το προηγούμενο κτίριο στην ίδια θέση. Η έννοια «πόλη μέσα στην πόλη» δεν χρησιμοποιείται εδώ ως σχήμα λόγου, αλλά ως σχέδιο. Η οικονομική και κοινωνική του επίδραση είναι άμεσα μετρήσιμη. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής δημιουργήθηκαν περίπου 8.000 θέσεις εργασίας μέσω 40 τοπικών συνδικάτων. Ταυτόχρονα, η εταιρεία εκτιμάται ότι συνεισφέρει πάνω από 29 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στην οικονομία της Νέας Υόρκης, δημιουργώντας ή στηρίζοντας άλλες 40.000 θέσεις εργασίας.
Η πορεία προς την ολοκλήρωση δεν ήταν απλή: το έργο αφορούσε όχι μόνο νέες κατασκευές αλλά, όπως αναφέρθηκε, και την κατεδάφιση του προηγούμενου κτιρίου. Αυτό το προηγούμενο κτίριο, επίσης γνωστό ως «Union Carbide Building», ολοκληρώθηκε το 1960. Ήταν 52 ορόφων και περίπου 220 μέτρα ύψους, σχεδιασμένο από το γραφείο της Skidmore, Owings & Merrill. Η απόφαση της JPMorgan για κατεδάφισή του εμβληματικού της κτιρίου εξαγγέλθηκε το 2018 και ολοκληρώθηκε το 2021. Ήταν κάτι που συζητήθηκε ευρέως: Το «παλαιό» 270 Park Avenue έγινε το ψηλότερο κτίριο στη Νέα Υόρκη που κατεδαφίστηκε. Στην πορεία της κατεδάφισης, η εταιρεία κατάφερε να ανακυκλώσει ή να επαναχρησιμοποιήσει περίπου το 97% των υλικών του προηγούμενου κτιρίου. Η εταιρεία σεβάστηκε τον κύκλο ζωής των υλικών και περιόρισε στο ελάχιστο τα μπάζα.
Το παλιό κτίριο υπαγόρευε τεχνολογικά και λειτουργικά όρια: σχεδιασμένο για περίπου 3.500 εργαζόμενους, φιλοξενούσε πολύ περισσότερους, με πλαίσια γραφείων που θεωρούνταν παλαιά. Οι όροφοι ήταν στενοί, οι απαιτήσεις για τεχνολογία γραφείου είχαν αυξηθεί, ο σχεδιασμός δεν επέτρεπε εύκολα τροποποιήσεις. Το νέο κτίριο, αντίθετα, σχεδιάστηκε με έμφαση στην ευελιξία: μεγάλοι ανοικτοί όροφοι, υποδομές για μελλοντική αλλαγή χρήσης, και χωροθέτηση με γνώμονα την άνεση του εργαζόμενου. Και κάτι παραπάνω: Οι υπάλληλοι ενθαρρύνονται να μετατρέψουν το γραφείο τους σε προσωπικό χώρο, να κάνουν τη διαρρύθμιση όπως τους αρέσει, ακόμα και να διακοσμήσουν το γραφείο τους με το προσωπικό τους γούστο. Η αλλαγή δεν έρχεται ως αποποίηση της ιστορίας, αλλά ως επανεφεύρεσή της. Η JPMorgan μένει ακόμα στην ίδια διεύθυνση, καταλαμβάνει το ίδιο οικόπεδο και δείχνει συνέπεια μέσα σε έναν κόσμο που συνεχώς μετακινείται.
Με τις πρώτες μετακινήσεις των εργαζομένων, όταν και το κτίριο απέκτησε ζωή, οι κοινόχρηστοι χώροι και η τεχνολογία έμπαιναν σε λειτουργία, τα γραφεία έγιναν ένα «εργαλείο» για την επόμενη δεκαετία της εργασίας. Οι αρχιτέκτονες υποστηρίζουν ότι δεν είναι ένα κτίριο για το τώρα, αλλά για το μέλλον.
Οι κοινόχρηστοι χώροι του νέου 270 Park Avenue έχουν σχεδιαστεί με τη λογική ότι το γραφείο δεν είναι απλώς χώρος εργασίας, αλλά καθημερινό περιβάλλον ζωής. Το ισόγειο ανοίγει σε ένα ευρύχωρο lobby με φυσικό φως και πραγματικά φυτά, τα οποία φροντίζουν καθημερινά τρεις κηπουροί. Τα πρώτα επίπεδα διαθέτουν καφέ, εστιατόρια και lounge για χαλαρές συναντήσεις. Πιο ψηλά, υπάρχουν αίθουσες ευεξίας με γυμναστήριο, χώρους διαλογισμού, αλλά και υπαίθριες βεράντες με θέα προς το Μανχάταν, όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να κάνουν διαλείμματα ή ανεπίσημες συναντήσεις. Στους ενδιάμεσους ορόφους έχουν προβλεφθεί βιβλιοθήκες, στούντιο δημιουργικότητας και μικροί θάλαμοι με ηχομόνωση.
