«Δεν πιστεύουμε πλέον ότι η ηλικία συνταξιοδότησης πρέπει να αυξάνεται με αυτόματο τρόπο» δήλωνε πέρυσι η πρωθυπουργός της Δανίας και επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών, Μέτε Φρέντερικσεν.
Για να προσθέσει πως «δεν είναι δυνατόν να συνεχίζουμε να λέμε διαρκώς ότι οι άνθρωποι θα είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται για έναν ακόμη χρόνο».
Τίποτε από τα παραπάνω, ωστόσο, δεν εμπόδισε την ίδια και το κόμμα της να παρουσιάσουν την περασμένη Πέμπτη στο κοινοβούλιο νόμο ο οποίος καθιστά τη σκανδιναβική χώρα την πρώτη στην Ευρώπη και από τις ελάχιστες στον κόσμο που πρόκειται αυξήσει το όριο ηλικίας στα 70 έτη.
Καθώς δε έγινε δεκτός με ευρύτατη πλειοψηφία – 81 ψήφοι υπέρ, έναντι 21 κατά – δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι η Δανία ανοίγει έναν δρόμο τον οποίο, αργά ή γρήγορα, θα ακολουθήσουν και άλλοι εταίροι της στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Πρακτικά, βεβαίως, αυτό που θα συμβεί είναι ότι θα επιταχυνθεί μια διαδικασία η οποία έχει ήδη ξεκινήσει, καθώς η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις των «27» προχωρούν σε αντίστοιχες κινήσεις.
Κι αυτό, παρά τις έντονες κοινωνικές αντιδράσεις που προκαλούν, όπως άλλωστε αποδείχθηκε το 2023 στη Γαλλία, όταν η τότε κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα γενικευμένο κοινωνικό ξέσπασμα διαρκείας στην προσπάθειά της να αυξήσει το όριο από τα 62 στα 64 έτη – χωρίς, πάντως, να υποχωρήσει.
Σε αυτή τη διαδικασία, μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι κυβερνήσεις δείχνουν να μην υπολογίζουν το πολιτικό κόστος. Ούτε, βεβαίως, το γεγονός ότι συχνά δεν είχαν συμπεριλάβει τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού στις προεκλογικές τους εξαγγελίες ή είχαν κάνει δηλώσεις που «έδειχναν» προς την αντίθετη κατεύθυνση, όπως συνέβη με την περίπτωση της Φρέντερικσεν.
Οι δύο πλευρές
Ισχυρά επιχειρήματα υπάρχουν, αναμφίβολα, και από τις δύο πλευρές.
Οσον αφορά τους κυβερνώντες, το σκεπτικό θα μπορούσε να συμπυκνωθεί σε μια από τις δηλώσεις που έκανε την επίμαχη περίοδο ο πρόεδρος της Γαλλίας: «Νομίζετε ότι το απολαμβάνω να περνώ αυτή τη μεταρρύθμιση; Οχι.
Ομως, όσο περισσότερο περιμένουμε τόσο περισσότερο θα χειροτερεύει» είχε πει χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στο έλλειμμα του ασφαλιστικού συστήματος.
Αυτό, δηλαδή, που επικαλούνται όλοι σχεδόν οι κυβερνώντες, υπογραμμίζοντας ότι η γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη (και συνολικά στη Δύση) επιδεινώνει δραματικά την αναλογία ανάμεσα σε εργαζομένους και συνταξιούχους, κάτι που με τη σειρά του απειλεί να καταστήσει μη βιώσιμα τα ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά συστήματα.
«Η Δανία έχει μια υγιή οικονομία και, παρ’ όλα αυτά, την υψηλότερη ηλικία συνταξιοδότησης στην ΕΕ.
Κάτι που σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα απολέσουν το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή ως ηλικιωμένοι» σημείωνε από την πλευρά του ο πρόεδρος της συνομοσπονδίας εργατικών συνδικάτων της Δανίας λίγες ώρες πριν από την κρίσιμη ψηφοφορία στο κοινοβούλιο, εκφράζοντας τους «απέναντι».
Κι αυτό ενώ η κατάσταση για τους συνταξιούχους δυσκολεύει διαρκώς, με τα επίσημα στοιχεία να δείχνουν πως στην ΕΕ πάνω από το 10% (στην πραγματικότητα πολύ περισσότεροι) συνεχίζει να εργάζεται για να τα φέρει βόλτα.
Οι δύο δρόμοι μοιάζουν, έτσι, να ανοίγουν καθαρά: Στον έναν τους κανόνες και τις προτεραιότητες βάζουν σχεδόν αποκλειστικά οι αριθμοί και τα ελλείμματα στα Ταμεία, με ό,τι αυτά συνεπάγονται. Στον άλλον κυριαρχεί η ανάγκη των ανθρώπων για ζωή και όχι για επιβίωση, σε μια εποχή μάλιστα που (θεωρητικά) η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα να ζούμε πιο άνετα δουλεύοντας λιγότερο.
