Του Δημήτρη Σαρδελιάνου, Συγκοινωνιολόγου
Το 2017 όταν είχε κατατεθεί το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο είχα καταθέσει δημόσια την άποψή μου για αυτόν κάνοντας έντονη κριτική. (https://dsardel.wordpress.com/2017/03/28/)
Μάλιστα σε ιδιωτική συζήτηση που είχα με υπαλλήλους του Δήμου είχαν διαφωνήσει με την οπτική μου η οποία συνοψίζεται στο : «O κανονισμός λειτουργίας είναι Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ και Η ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ με τεχνικά στοιχεία, μίας ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ έτσι ώστε σε όλους να είναι κατανοητός και ορατός ο τρόπος χρήσης του συνόλου του Δημόσιου Κοινόχρηστου Χώρου.»
Επιχειρηματολογώ για αυτή μου την άποψη στηριζόμενος στο γεγονός ότι η αύξηση του κλάδου της εστίασης και αναψυχής η οποία οφείλεται σε διάφορους λόγους και η οποία διαφοροποιείται τόσο χρονικά όσο και τοπικά, οδηγεί σε τάση αύξησης της ζήτησης όλο και μεγαλύτερης κατάληψης των ήδη περιορισμένων από την δόμηση κοινοχρήστων χώρων. Η ορθολογική διαχείριση αυτής της κατάστασης αποτελεί ένα πρόβλημα σχεδιασμού το οποίο οφείλει να ακολουθεί πολιτικές επιλογές και να απαντά κάθε στιγμή στο ερώτημα, πόσο κοινόχρηστο χώρο θέλω να δώσω προς χρήση σε κάθε δραστηριότητα (εστίαση και αναψυχή, πεζοί, παιδικές χαρές, πράσινο κ.λ.π.).
Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι η παντελής έλλειψη σαφούς Πολιτικού Σχεδίου από την Δημοτική Αρχή για αυτό το θέμα. ‘Ένα θέμα διαχείρισης συμφερόντων και εύρεσης της ισορροπίας μεταξύ Πολιτών (που επιθυμούν όσο το δυνατόν περισσότερο Δημόσιο χώρο για περπάτημα, βόλτα, διασκέδαση, αναψυχή, εστίαση και ψώνια), των εμπόρων που θέλουν όση το δυνατόν μεγαλύτερη προσβασιμότητα των πολιτών στις βιτρίνες των καταστημάτων και του ΣΚΕΑΝΑ που επιθυμεί όσο το δυνατόν περισσότερο χώρο ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων. Ένα δηλαδή κλασικό Πολιτικό πρόβλημα το διαχειρίζεται λες και είναι ένα γραφειοκρατικό – διοικητικό θέμα σύνταξης ενός κανονισμού που όπως λέγεται (αυτό και από την αντιπολίτευση) πρέπει να ισχύουν οι αρχές της ισονομίας. Αλήθεια από που προκύπτει αυτό? Σε μία πόλη οι Συντελεστές Δόμησης για παράδειγμα είναι οι ίδιοι παντού για λόγους ισονομίας ή διαμορφώνονται ανάλογα με ένα πλήθος κριτηρίων και διαμορφώνονται καταλλήλως? (μεγαλύτεροι στο Κέντρο, χαμηλότεροι εκτός κλπ)
Τι λοιπόν απαιτείται να γίνει.
Η ουσία ενός κανονισμού λειτουργίας για να είναι αποτελεσματικός οφείλει να αποτελείται από Ολοκληρωμένα Λειτουργικά Σχέδια (πλατειών, πεζοδρόμων κ.λ.π.) στα οποία να αποτυπώνονται με ακρίβεια εκτός των άλλων και οι χώροι που ο Δήμος δίνει άδεια για την ανάπτυξη των τραπεζοκαθισμάτων. Όλα τα υπόλοιπα πρέπει είναι κυρίως τεχνικές οδηγίες σύνταξης των σχεδίων για όπου δεν υπάρχουν ή καταγραφή της διαδικασίας για την αδειοδότηση της κατάληψης του συγκεκριμένου τμήματος του κοινοχρήστου χώρου από μία επιχείρηση.
Στον κανονισμό λειτουργίας πρέπει οι απαγορευτικές διατάξεις να ονομαστούν με σαφήνεια Τεχνικές Οδηγίες Σύνταξης Σχεδίων. Οι τεχνικές οδηγίες αυτές θα αποτελούν τον οδηγό σύνταξης των σχεδίων που θα έρχονται στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και στο Δημοτικό Συμβούλιο. Οι τεχνικές οδηγίες γενικά δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις και συνθήκες. Γι’ αυτό δεν θα είναι δεσμευτικές για την σύνταξη των σχεδίων αλλά θα αποτελούν ένα εργαλείο σχεδιασμού ώστε να χρησιμοποιούνται και να προσαρμόζονται κατά περίπτωση ανάλογα με τις υπάρχουσες τοπικές συνθήκες.
Παρόλα αυτά οι Τεχνικές Οδηγίες θα πρέπει να είναι απόλυτα δεσμευτικές για την χορήγηση αδειών σε περιοχές όπου δεν έχουν καταρτιστεί ολοκληρωμένα σχέδια για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων έτσι ώστε να αποφεύγονται τα φαινόμενα αυθαιρεσίας και προσωπικής ερμηνείας σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Στις περιοχές αυτές όπου κατά την διάρκεια του χρόνου χορηγεί άδεια ο Δήμος και οι οποίες θα πρέπει να έχουν διάρκεια μόλις μερικών μηνών, θα οφείλει ο Δήμος να καταρτίσει και να φέρει προς ψήφιση την επόμενη χρονιά ολοκληρωμένα σχέδια και προτάσεις συμπληρώνοντας τον κανονισμό.
Ο κανονισμός οφείλει να επικαιροποιείται ετησίως και να γίνονται όλες οι απαιτούμενες αλλαγές στα σχέδια σύμφωνα με τις πιθανές νέες συνθήκες που δημιουργούνται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία και ταυτόχρονα να συντάσσονται καινούργια στις περιοχές όπου γίνονται αιτήσεις για έκδοση άδειας κατάληψης κοινοχρήστων χώρων. Με αυτό τον τρόπο σιγά σιγά και με την πάροδο του χρόνου θα καλυφθεί όλος ο Καλλικρατικός Δήμος Πατρέων με ένα πλαίσιο λειτουργίας σύγχρονο, σαφές, που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των πολιτών, και κυρίως θα έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνει καθολικά αποδεκτό. Η ετήσια επικαιροποίηση του Κανονισμού αναγνωρίζει ότι η πόλη είναι ένας εξαιρετικά δυναμικός οργανισμός ο οποίος αλλάζει ταχύτατα και μάλιστα ορισμένες φορές πολύ ταχύτερα από το οικονομικό περιβάλλον αφού οι αλλαγές που γίνονται εντός τις πόλης (π.χ. εγκατάσταση ή κλείσιμο επιχειρήσεων) είναι αυτές οι οποίες αλλάζουν το οικονομικό περιβάλλον.
Ένας τέτοιος κανονισμός μπορεί να αποτελέσει ένα εργαλείο για την κατανόηση της εξέλιξης της πόλης από τις Δημοτικές υπηρεσιες οι οποίες πολλές φορές ταμπουρωμένες πίσω από το Νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργούν αγνοώντας την. Ταυτόχρονα δίνει και την δυνατότητα δημιουργίας εντός του Δήμου ενός μηχανισμού σχεδιασμού του Δημόσιου χώρου. Στην ουσία δηλαδή δίνει την δυνατότητα εφαρμογής από την εκάστοτε Δημοτική Αρχή ουσιαστικής αυτοδιοικητής πολιτικής.
