O «Τυφώνας» Τραμπ απειλεί την Ευρώπη: Ανησυχία στις Βρυξέλλες για την επιθετική ατζέντα του Αμερικανού Προέδρου

Ιστορικό σταυροδρόμι

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι. Πιστεύει ότι τα δεδομένα και οι ισορροπίες διεθνώς έχουν αλλάξει άρδην και τονίζει σε τακτικούς συνομιλητές του ότι αν οι Βρυξέλλες δεν σκοπεύουν να χάσουν το οικονομικό και γεωπολιτικό παιχνίδι, θα πρέπει να πάψουν να λειτουργούν ως άθροισμα κρατών και να αρχίσουν να λειτουργούν με μία φωνή στο παγκόσμιο στερέωμα σε κρίσιμους τομείς, όπως η οικονομία, το εμπόριο, η ενέργεια και η άμυνα. Οι πρωτοβουλίες του, πάντως, αποδεικνύουν πως ο ίδιος δεν περίμενε την έλευση Τραμπ ώστε να υπερθεματίσει για την ανάγκη διασφάλισης της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης. Αναφέρεται σε αυτήν με συνέπεια τουλάχιστον τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ μια σειρά από πρωτοβουλίες του μαρτυρά ότι θέλει να καταστήσει την Ελλάδα πρωταγωνιστή και συνδιαμορφωτή των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Η κοινή επιστολή Μητσοτάκη – Τουσκ για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, οι δύο επιστολές του Έλληνα πρωθυπουργού για την εναρμόνιση της αγοράς ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και οι προτάσεις του για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας στο ίδιο πνεύμα της έκθεσης Ντράγκι επιβεβαιώνουν το ζωηρό ενδιαφέρον του για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη θωράκιση της θέσης της Ευρώπης, σε μια περίοδο κατά την οποία ο διεθνής ανταγωνισμός οξύνεται σε όλα τα επίπεδα. Σε αυτό το πλαίσιο, συνεργάτης του Κυριάκου Μητσοτάκη παρατηρεί ότι ακόμη και χώρες, ιδίως της κεντρικής και της βόρειας Ευρώπης, που παραδοσιακά αντιμετωπίζουν με καχυποψία πρωτοβουλίες περαιτέρω ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δείχνουν να έχουν κατανοήσει την αναγκαιότητά της και συμμετέχουν στη συγκεκριμένη συζήτηση. Προς επίρρωσιν των προαναφερθέντων, στην άτυπη Σύνοδο της επόμενης Δευτέρας στην πόλη Λιμόν, 70 χιλιόμετρα έξω από τις Βρυξέλλες, οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. θα θέσουν επί τάπητος το ζήτημα της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας, κάτι που δεν περιλαμβανόταν στην ευρωπαϊκή ημερήσια διάταξη λίγους μήνες πριν.

Οι «μετασεισμοί»

Εν αναμονή της εφαρμογής των νέων πολιτικών της αμερικανικής κυβέρνησης, στην Αθήνα επιδίδονται προς το παρόν σε ασκήσεις επί χάρτου, προκειμένου να εκτιμηθούν οι (δεδομένες) συνέπειες στην ευρωπαϊκή και στην ελληνική οικονομία.

Στην Αθήνα εκτιμούν ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα πρέπει να προετοιμαστεί για μια περίοδο απαιτητικών προκλήσεων. Τυχόν δασμοί σε ευρωπαϊκά προϊόντα, που είναι πολύ πιθανό να επιβληθούν, αναμένεται να μειώσουν τις εξαγωγές ισχυρών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Γερμανία και η Ιταλία, την ώρα που η άνοδος των αμερικανικών επιτοκίων θεωρείται πολύ πιθανό να συμπαρασύρει και τα αντίστοιχα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Παράλληλα, τυχόν επιβολή δασμών σε κινεζικά προϊόντα αναμένεται να στρέψει περισσότερο το Πεκίνο σε αγορές που ενδιαφέρουν και την Ευρώπη, αυξάνοντας για την τελευταία τον ανταγωνισμό. Ετερο κυβερνητικό στέλεχος επισημαίνει ότι παρότι οι απευθείας εξαγωγές στις ΗΠΑ είναι σε χαμηλό επίπεδο, περίπου 1%, η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη λόγω της πιθανολογούμενης αύξησης των τραπεζικών επιτοκίων, αλλά και επειδή βασικές ευρωπαϊκές αγορές, όπως η γερμανική και η ιταλική, θα δοκιμαστούν από την αμερικανική πολιτική. Υπάρχει, πάντως, μια χαραμάδα αισιοδοξίας, όπως τονίζει κορυφαίος κυβερνητικός αξιωματούχος. Και αυτό γιατί, όπως διατείνεται, το «Trump effect» βρίσκει την ελληνική οικονομία σε καλύτερη φάση από την ευρωπαϊκή. Με ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο 2,3%, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος της ευρωζώνης βρίσκεται κάτω από τη μονάδα, η ελληνική οικονομία δείχνει να έχει ακόμη μεγαλύτερη περιθώρια ανάπτυξης σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Και αυτό γιατί οι αναμενόμενες πιέσεις μπορούν να εξισορροπηθούν από την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, καθώς στην Ελλάδα υπάρχει ακόμη επενδυτικό κενό για να καλυφθεί. «Κλειδί» για όλα τα παραπάνω, όπως συχνά-πυκνά επισημαίνει ο πρωθυπουργός σε συνομιλητές του, είναι το κεκτημένο της πολιτικής σταθερότητας στη χώρα σε ένα διεθνές περιβάλλον εντεινόμενης διεθνούς αβεβαιότητας.

Ο ίδιος μάλιστα διαμηνύει πως δεν σκοπεύει να παρεκκλίνει της συνταγής που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια, ήτοι των μεταρρυθμίσεων, οι οποίες βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, αυξάνουν την απασχόληση και εντέλει το διαθέσιμο εισόδημα, απορρίπτοντας τις εύκολες και λαϊκίστικες λύσεις, όπως λέει χαρακτηριστικά, χάριν πρόσκαιρων εντυπώσεων, που μεσοπρόθεσμα είναι πιθανό να ναρκοθετήσουν την ασφαλή πορεία της χώρας.

Κέντρο βάρους

Σε αμιγώς πολιτικό επίπεδο, εκείνοι που προεξοφλούν ότι η νέα εποχή Τραμπ στις ΗΠΑ διαφοροποιεί τη μακροπρόθεσμη στρατηγική του Μεγάρου Μαξίμου ή τουλάχιστον μεταφέρει το κέντρο βάρους προς συντηρητικότερες επιλογές είναι πολύ πιθανό να αναθεωρήσουν.

Και αυτό γιατί μπορεί στην κυβέρνηση να αντιλαμβάνονται ότι διεθνώς κυριαρχεί πλέον μια συντηρητική στροφή και ότι δυνάμεις υπερσυντηρητικές ή ακόμη και ακροδεξιές κερδίζουν έδαφος σε Κοινοβούλια και στις δύο ακτές του Ατλαντικού, τούτο, πάντως, δεν συνεπάγεται, όπως τονίζουν αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες, ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι διατεθειμένος να καταστήσει συνομιλητές και δυνητικούς εταίρους κόμματα, σχηματισμούς και προσωπικότητες στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας.

Κορυφαίος υπουργός της κυβέρνησης αναφέρει στη Realnews το σκεπτικό Μητσοτάκη για τη woke ατζέντα προκειμένου να υποστηρίξει ότι η πρωθυπουργική απόρριψη παράλογων και εν πολλοίς διχαστικών θεωριών και πρακτικών δεν αφήνει περιθώρια σε άλλες πολιτικές δυνάμεις και σε διαφόρων ειδών… επιτήδειους να βρουν ζωτικό χώρο, κερδίζοντας πόντους στο εγχώριο πολιτικό σύστημα.

Η ίδια πηγή επικαλείται, μάλιστα, την πολιτική Μητσοτάκη στα ελληνοτουρκικά, στο μεταναστευτικό και στην ασφάλεια για να καταδείξει ότι η κυβέρνηση τείνει ευήκοα ώτα στις ανησυχίες ενός πιο συντηρητικού ακροατηρίου. Σε αυτό το πλαίσιο, το Μέγαρο Μαξίμου θα επιμείνει στο μέτωπο με το ΠΑΣΟΚ, αναδεικνύοντας, όπως λένε «γαλάζια» στελέχη, την απουσία εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης, προκειμένου να διατηρήσει την προνομιακή του διείσδυση στον χώρο του Κέντρου.

«Τυφώνας» Τραμπ απειλεί την Ευρώπη

Ανησυχία στις Βρυξέλλες για την επιθετική ατζέντα του Αμερικανού Προέδρου, ο οποίος προειδοποιεί την Ε.Ε. ότι θα επιβάλει δασμούς

Eντονη ανησυχία επικρατεί στις Βρυξέλλες για την επιθετική ατζέντα του νέου Αμερικανού Προέδρου, ο οποίος απειλεί σχεδόν καθημερινά την Ε.Ε. με δασμούς. Η Κομισιόν επιχειρεί μια τακτική ήπιου κατευνασμού απέναντι στην Ουάσιγκτον και τον νέο πλανητάρχη, με ορατό όμως τον κίνδυνο, ενόψει του «τυφώνα Τραμπ», η μία μετά την άλλη οι χώρες-μέλη να αρχίζουν να παρακάμπτουν de facto τις Βρυξέλλες και να επιδιώκουν απευθείας επαφές με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση, για να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους.

Με το σαφές μήνυμα που έστειλε από το Νταβός ότι «αγαπά την Ευρώπη, αλλά όχι την Ε.Ε.», ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε και το στίγμα της νέας περιόδου, στην οποία, σύμφωνα με έμπειρους Ευρωπαίους διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ε.Ε. κινδυνεύουν να κατακερματιστούν σε διμερείς σχέσεις κάθε χώρας-μέλους, ξεχωριστά, με την Ουάσιγκτον.

«Αποθεσμοποίηση»

Η συστηματική «αποθεσμοποίηση» της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ από τον Τραμπ, ο οποίος δίνει σαφώς μεγαλύτερη βαρύτητα στις διαπροσωπικές σχέσεις και πολύ λιγότερη σε θεσμικά όργανα και μηχανισμούς, απειλεί την Ε.Ε., η οποία βρίσκεται ήδη σε μια περίοδο εσωτερικών διασπάσεων και αδυναμίας να διαχειριστεί τις διεθνείς κρίσεις στη γειτονιά της.

Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι δύο θα είναι οι δυναμικές της επόμενης περιόδου, όσον αφορά τις ευρωαμερικανικές σχέσεις. Η πρώτη θα χαρακτηρίζεται -στην αρχική της φάση τουλάχιστον- από μια στάση κατευνασμού του Τραμπ εκ μέρους των Ευρωπαίων και από την αποφυγή «προκλήσεων», τόσο στο φλέγον θέμα των δασμών, που θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο και να φέρει σε πολύ δύσκολη και μειονεκτική θέση τη Γηραιά Ήπειρο, όσο και σε θέματα δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ουσιαστικά, σύμφωνα με πηγές στην έδρα της Ε.Ε., η Ένωση είναι πολύ πιθανό να υιοθετήσει μια στάση αναμονής χωρίς να παίρνει πρωτοβουλίες, περιμένοντας από τον Τραμπ να δράσει και στη συνέχεια την Ευρώπη να αντιδράσει ανάλογα.

Η δεύτερη δυναμική θα χαρακτηρίζεται από το ενδεχόμενο μιας σταδιακής παράκαμψης των Βρυξελλών, δηλαδή των ευρωπαϊκών θεσμών, και από την ανάδειξη μιας τάσης των ηγετών των χωρών μελών να αναζητούν και να αναπτύσσουν διμερείς σχέσεις με την Ουάσιγκτον και τον Λευκό Οίκο.

Διαφορετική γραμμή

Ήδη, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι και ο Ούγγρος ομόλογός της, Βίκτορ Όρμπαν, έχουν επιλέξει τη γραμμή των απευθείας επαφών με την Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι σταδιακά και άλλοι ηγέτες χωρών-μελών θα αναγκαστούν να προσφύγουν στις διμερείς επαφές. Η προοπτική αυτή, σύμφωνα με πηγές στην έδρα της Ε.Ε., ανησυχεί ιδιαίτερα την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και το επιτελείο της. Στις Βρυξέλλες, κυρίως στα ευρωπαϊκά όργανα, επικρατούν μεγάλη νευρικότητα και ανησυχία για την πορεία των ευρωαμερικανικών σχέσεων.

Διαφορετική γραμμή

Ήδη, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι και ο Ούγγρος ομόλογός της, Βίκτορ Όρμπαν, έχουν επιλέξει τη γραμμή των απευθείας επαφών με την Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι σταδιακά και άλλοι ηγέτες χωρών-μελών θα αναγκαστούν να προσφύγουν στις διμερείς επαφές. Η προοπτική αυτή, σύμφωνα με πηγές στην έδρα της Ε.Ε., ανησυχεί ιδιαίτερα την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και το επιτελείο της. Στις Βρυξέλλες, κυρίως στα ευρωπαϊκά όργανα, επικρατούν μεγάλη νευρικότητα και ανησυχία για την πορεία των ευρωαμερικανικών σχέσεων.

Πρόσωπα με γνώση των ζυμώσεων και των συζητήσεων που γίνονται στα επιτελεία των Βρυξελλών, με τα οποία συνομιλεί η Realnews, εκτιμούν ότι ένα από τα «ατού» που η Φον ντερ Λάιεν πρόβαλλε στους Ευρωπαίους ηγέτες για να διατηρήσει το αξίωμά της ήταν η πολύ καλή σχέση που διατηρούσε με τη διοίκηση Μπάιντεν και γενικότερα με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Με την επικράτηση του Τραμπ, το «ατού» αυτό χάθηκε. Ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος έδωσε το στίγμα του εξαρχής, απαξιώνοντας την Φον ντερ Λάιεν αλλά και όλους τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών, τους οποίους μάλιστα επιδεικτικά δεν προσκάλεσε στην τελετή ορκωμοσίας του.

Η απολύτως αρνητική στάση του Τραμπ στο θέμα της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να επιφέρει ακόμα ένα μεγάλο πλήγμα στην «πράσινη μετάβαση» της Φον ντερ Λάιεν, οι συμφωνίες και τα χρονοδιαγράμματα της οποίας ήδη αμφισβητούνται από τους Ευρωπαίους ηγέτες, όπως σημειώνουν τα ίδια πρόσωπα που εκτιμούν παράλληλα ότι την επόμενη περίοδο οι συσχετισμοί δυνάμεων στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναμένεται να διαμορφωθούν αρνητικά για την πρόεδρο της Κομισιόν.

Το ΝΑΤΟ

Την ίδια ώρα, η πίεση που ασκεί o Τραμπ στους Ευρωπαίους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες έχει αρχίσει να βρίσκει ευήκοα ώτα στο ΝΑΤΟ, με τον νέο γ.γ. της Συμμαχίας Μαρκ Ρούτε να δηλώνει στο Νταβός ότι ο Τραμπ έχει δίκαιο να ζητά, για άλλη μία φορά, από τους Ευρωπαίους εταίρους να αυξήσουν κατακόρυφα τις αμυντικές τους δαπάνες.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συναντηθούν στις 3 Φεβρουαρίου, σε μια άτυπη Σύνοδο Κορυφής για θέματα ασφάλειας και άμυνας της Συμμαχίας. Εκεί, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, θα προσπαθήσουν να προωθήσουν μια μεγαλύτερη σύγκλιση στα αμυντικά θέματα. Ωστόσο, καθώς δεν υπάρχει κοινός τόπος για τον τρόπο χρηματοδότησης μιας ουσιαστικής ευρωπαϊκής άμυνας και βιομηχανίας, οι προσδοκίες από τη Σύνοδο παραμένουν χαμηλές.

Οσο ο Τραμπ θα βλέπει ότι οι Ευρωπαίοι αδυνατούν να συνεννοηθούν και να διατηρήσουν τη συνοχή τους, τόσο πιο επιθετικός θα γίνεται, εκτιμούν στις Βρυξέλλες, με τους πιο αισιόδοξους να θεωρούν ότι το «ηλεκτροσόκ Τραμπ» θα βγάλει την Ε.Ε. από τη «νάρκωσή» της και θα ενισχύσει τη σύγκλιση. Από την άλλη, οι πιο απαισιόδοξοι θεωρούν ότι η συνοχή της είναι ήδη σε πολύ χαμηλό επίπεδο και η Ε.Ε. δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί την πολιτική του Τραμπ.

Προτεραιότητα στο συριακό πρόβλημα

Στην Αθήνα εκτιμούν πως οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και η στάση που θα κρατήσουν οι ΗΠΑ αποτελούν πρωταρχικό μέλημα για την τουρκική διπλωματία, η οποία δεν ασχολείται τόσο με τα όσα συμβαίνουν γενικότερα στην περιοχή μας

Σε φάση αναμονής έχει εισέλθει ο ελληνοτουρκικός διάλογος, με τη διαδικασία να έχει ουσιαστικά «παγώσει», καθώς όλοι οι εμπλεκόμενοι περιμένουν από τον Ντόναλντ Τραμπ να αποσαφηνίσει της προθέσεις του για την περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Για την Τουρκία, όπως αντιλαμβάνονται στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, το Συριακό έχει αυτή τη στιγμή απόλυτη προτεραιότητα και αυτός είναι ένας από τους λόγους που τα επόμενα βήματα της ελληνοτουρκικής προσέγγισης έχουν καθυστερήσει. Ανεπίσημα, διπλωματικές πηγές παραπέμπουν την προγραμματισμένη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας για τον Μάρτιο, χωρίς κάποια βεβαιότητα ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί και πότε.

Στην Αθήνα περιμένουν για να δουν αν θα αλλάξουν οι ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο με τη νέα αμερικανική διοίκηση, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν, προς το παρόν, τέτοιες ενδείξεις. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν πως μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του με τον νέο Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, επιδόθηκε σε μια έντονη διπλωματική κινητικότητα για να δείξει στις ΗΠΑ ότι είναι χρήσιμος. Την περασμένη Πέμπτη, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τους ομολόγους του της Ρωσίας και του Ιράν, Σεργκέι Λαβρόφ και Αμπάς Αραγτσί αντίστοιχα, με κύριο θέμα συζήτησης τις εξελίξεις στη Συρία. Οι επαφές αυτές έρχονται σε συνέχεια όσων διέρρευσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στο πρακτορείο Αναντολού, ότι δηλαδή οι αξιωματούχοι υπογράμμισαν την ανάγκη των χωρών τους να ενεργούν συντονισμένα σε περιφερειακά ζητήματα.

Οι ίδιες πηγές πάντως επισημαίνουν πως ο Ρούμπιο (που ούτως ή άλλως δεν έχει τη φήμη φιλότουρκου) δεν άλλαξε διόλου τη γραμμή της κυβέρνησης Μπάιντεν σε ό,τι αφορά τη Συρία και δεν έδειξε διατεθειμένος να αφήσει τους Κούρδους στην τύχη τους. Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Ρούμπιο τόνισε την «ανάγκη να υπάρξει μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς στη Συρία και να διασφαλιστεί ότι η νέα κυβέρνηση θα αποτρέψει τον κίνδυνο η χώρα να μετατραπεί σε πηγή διεθνούς τρομοκρατίας», χρησιμοποιώντας ακριβώς τη φρασεολογία του προκατόχου του, Αντονι Μπλίνκεν, κατά τη διάρκεια περιοδείας του στην περιοχή τον περασμένο μήνα και μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ.

Πρωταρχικό μέλημα

Στην Αθήνα εκτιμούν πως το συριακό ζήτημα και η στάση που θα κρατήσουν οι ΗΠΑ απέναντι σε αυτό αποτελούν το πρωταρχικό μέλημα για την τουρκική διπλωματία, σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην ασχολείται και πολύ με τα όσα συμβαίνουν γενικότερα στην περιοχή μας. Αίσθηση προκαλεί, μάλιστα, η υποτονική αντίδραση της Αγκυρας στις γεωτρήσεις που ξεκίνησε την Παρασκευή η Κυπριακή Δημοκρατία στο οικόπεδο 5 της κυπριακής ΑΟΖ. Βεβαίως, η σύνθεση της κοινοπραξίας που διενεργεί τη γεώτρηση αποτελεί εμπόδιο για επιθετικές κινήσεις από την Τουρκία, μιας και απαρτίζεται από την αμερικανική ExxonMobil και την QatarEnergy, την κρατική εταιρεία του Κατάρ που είναι σύμμαχος της Τουρκίας. Ωστόσο, είναι αξιοσημείωτο ότι η Αγκυρα δεν αντέδρασε ούτε στην κυπριακή Navtex που εκδόθηκε την ημέρα της ορκωμοσίας του Τραμπ, στις 20 Ιανουαρίου. Για να μην εμπλακεί, δε, η ίδια περισσότερο, εξέδωσε Navtex στην οποία αναφέρει ότι η περιοχή των γεωτρήσεων είναι εκτός της δικής της δικαιοδοσίας.

Διπλωμάτες στην Αθήνα λένε ότι η ηρεμία στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο είναι ευπρόσδεκτη, ωστόσο δεν εκτιμούν ότι θα έχει διάρκεια. Όπως επισημαίνουν, η Τουρκία κυνηγά έναν διπλό και αντιφατικό στόχο στη Συρία – από τη μια δηλαδή να σταθεροποιηθεί το καθεστώς ώστε να μπορέσει να στείλει πίσω στη χώρα τα τρία εκατομμύρια Σύρων προσφύγων που βρίσκονται σε έδαφός της και από την άλλη να εμπλέξει το νέο καθεστώς στη Δαμασκό σε έναν ανελέητο πόλεμο κατά των Κούρδων που ελέγχουν το βόρειο τμήμα της χώρας. Οι Κούρδοι αυτοί, όμως, είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ και κάποια στιγμή η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση της. Το δεύτερο «αγκάθι» για την Τουρκία είναι η κακή της σχέση με το Ισραήλ και τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος ως γνωστόν έχει πρόσβαση στα κέντρα αποφάσεων περί τον Ντ. Τραμπ.

Στην Αθήνα δεν αναμένουν κάποιες συγκλονιστικές εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, για τα οποία όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές, η Αγκυρα δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτή την περίοδο. Το αμέσως επόμενο διάστημα, πάντως, οι δύο χώρες θα βρεθούν αναγκαστικά σε μια νέα φάση διαλόγου, αυτή τη φορά για το Κυπριακό, όπου και θα εκδηλωθεί η νέα πρωτοβουλία του γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Στις 10 Φεβρουαρίου, η απεσταλμένη του, αναπληρώτρια γενική γραμματέας Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, θα ταξιδέψει στην Κύπρο όπου θα έχει συναντήσεις με τον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, με αντικείμενο την προετοιμασία της άτυπης πενταμερούς που θα γίνει πιθανότατα τον Μάρτιο στην Ελβετία. Εκτός από τη Λευκωσία, η Ντι Κάρλο θα επισκεφθεί την Αθήνα και την Άγκυρα.

«Τώρα αρχίζει το μεγάλο παζάρι»

Τούρκοι αναλυτές ακτινογραφούν την επόμενη ημέρα των σχέσεων Αγκυρας – Ουάσιγκτον. Το «αγκάθι» του κουρδικού ζητήματος και ο ρόλος του Ισραήλ και της Ρωσίας

Απολύτως συγκρατημένη είναι η αισιοδοξία στην Άγκυραγια την προοπτική των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, καθώς ο απρόβλεπτος χαρακτήρας του Ντόναλντ Τραμπ προβληματίζει ιδιαίτερα την τουρκική διπλωματία.

Αναλυτές με τους οποίους συνομιλεί η Realnews στην Τουρκία εκτιμούν ότι παρά την καλή σχέση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντ. Τραμπ, η Ουάσιγκτον δεν φαίνεται έτοιμη να αλλάξει ριζικά τη στάση της όσον αφορά το Κουρδικό και τη στήριξή της προς τους Κούρδους της Συρίας. Η προοπτική αυτή ανησυχεί ιδιαίτερα την Άγκυρα, η οποία ασκεί τις δικές της πιέσεις στην προσωρινή κυβέρνηση των ισλαμιστών στη Δαμασκό, για να έρθει σε μετωπική σύγκρουση με τις δυνάμεις των Κούρδων.

«Ποτέ μη λες ποτέ», έγραψε σε άρθρο της για τις προοπτικές των αμερικανοτουρκικών σχέσεων η έγκριτη αναλύτρια Μπαρτσίν Γινάντς, εκτιμώντας ότι θα ξεκινήσει ένα «μεγάλο παζάρι» ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Άγκυραόσον αφορά τη Συρία και το ΡΚΚ, προσθέτοντας ότι ρόλο στο «παζάρι» αυτό θα διαδραματίσουν και το Ισραήλ και η Ρωσία. «Ως επιχειρηματίας, ο Τραμπ έχει μια σκέψη προσανατολισμένη στο κέρδος και όσον αφορά το χαρτί του ΡΚΚ, αν το κρατήσει ή το δώσει», εκτιμά η Γινάντς και σημειώνει ότι «η απάντηση εξαρτάται από το τι θα βάλει η Τουρκία στο τραπέζι και τι είδους συναλλαγή και διπλωματική σοφία θα χρησιμοποιήσει στις διαπραγματεύσεις».

«Καυτός» φάκελος

Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ του CNN Türk, η Συρία παραμένει ο «καυτός φάκελος» των σχέσεων Αγκυρας – Ουάσιγκτον. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το τουρκικό κανάλι, η Άγκυρα θα επιδιώξει να κεφαλαιοποιήσει την καλή σχέση του Ερντογάν με τον Τραμπ και αναμένεται άμεσα να προωθήσει στον Λευκό Οίκο τις προσδοκίες της.

Όσον αφορά τη Συρία, η Τουρκία αναμένεται να ζητήσει την παύση της αμερικανικής υποστήριξης προς τους Κούρδους της Συρίας και την αποχή των αμερικανικών στρατευμάτων από τις συγκρούσεις στη χώρα. Στη συνέχεια, η Άγκυρα θα προβάλει την άρση των κυρώσεων CAATSA, που επιβλήθηκαν λόγω των S-400, ως ένα από τα πλέον επείγοντα ζητήματα και παράλληλα θα ζητήσει την επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 ή την επιστροφή 1.5 δισ. ευρώ.

Τέλος, σύμφωνα πάντα με το CNN Türk, η Άγκυρα θα εκφράσει και πάλι τη δυσφορία της για την άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία και θα ζητήσει επιστροφή στις παλαιότερες ισορροπίες στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Πάντως, Τούρκοι αναλυτές και ακαδημαϊκοί με τους οποίους συνομιλεί η «R» εμφανίζονται ιδιαίτερα συγκρατημένοι, καθώς εκτιμούν ότι στο θέμα της Συρίας ο Τραμπ δεν φαίνεται έτοιμος να έρθει σε μετωπική σύγκρουση με το Πεντάγωνο ούτε με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τα οποία φαίνεται να επιμένουν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να διατηρήσουν τη στήριξή τους προς τους Κούρδους.

Ισορροπίες

Τα ίδια πρόσωπα εμφανίζονται περισσότερο αισιόδοξα όσον αφορά τις ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο, εκτιμώντας ότι ο Τραμπ είναι πιθανό να αφήσει μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων στον Ερντογάν.

Την ίδια ώρα, Τούρκοι αναλυτές εκτιμούν ότι η Άγκυρα ανησυχεί για το ενδεχόμενο εξασθένησης του ΝΑΤΟ, στην περίπτωση που οι πιέσεις του Τραμπ προς τους Ευρωπαίους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες δεν ευοδωθούν. Για την Τουρκία, παρόλο που ο αντιαμερικανισμός βρίσκεται πάλι σε ιστορικά υψηλά, το ΝΑΤΟ παραμένει ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς και στρατιωτικούς θεσμούς που επιτρέπει παράλληλα στη χώρα να διατηρεί έναν ισχυρό ρόλο στην ευρύτερη ευρωπαϊκή άμυνα. Μια αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ θα στερούσε από την Τουρκία ένα σημαντικό «ατού», εξηγούν τα ίδια πρόσωπα.

Όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία και έναν πιθανό νέο ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή, Τούρκοι αναλυτές συνιστούν προσοχή, καθώς εκτιμούν ότι η πολιτική των ίσων αποστάσεων της Αγκυρας απέναντι στο Κίεβο και τη Μόσχα αποτελεί σαφώς αναμφισβήτητο πλεονέκτημα, αλλά σημειώνουν ότι η νέα προσέγγιση Ουάσιγκτον -Μόσχας ίσως να μην αποβεί θετική για την Τουρκία.

Παράλληλα με τις ανησυχίες αυτές, η κυβέρνηση Ερντογάν θεωρεί ότι η προεδρία Τραμπ δεν θα ασχοληθεί ουσιαστικά με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου στην Τουρκία και αυτό φαίνεται να δίνει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να αυξήσει ακόμα πιο πολύ τις πιέσεις της στην αντιπολίτευση.

Την περασμένη εβδομάδα, η τουρκική Δικαιοσύνη αποφάσισε τη σύλληψη του εθνικιστή ηγέτη Ουμίτ Οζντάγ, που μαζί με το κόμμα του αποτελεί εν δυνάμει κίνδυνο για τον εταίρο του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί και το ΜΗΡ, ενώ ξεκίνησε και νέα δικαστική έρευνα εις βάρος του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου.

Η άκαμπτη στάση της κυβέρνησης Ερντογάν, που παρατηρείται παράλληλα με την προσπάθεια διευθέτησης του Κουρδικού, ερμηνεύεται εν μέρει και από την αντίληψη της Αγκυρας σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ δεν θα ασκήσουν πιέσεις και κριτική στην Τουρκία για τα θέματα αυτά.

Οι Έλληνες που είναι κοντά στον Τραμπ

Ποιοι ομογενείς βρίσκονται στο περιβάλλον του νέου Αμερικανού Προέδρου και η χώρα μας ελπίζει να λειτουργήσουν ως δίαυλοι επικοινωνίας

Ένας στενός πυρήνας πρώην αξιωματούχων, πολιτικών, επιχειρηματιών και φίλων αποτελεί τον ελληνοαμερικανικό κύκλο που έχει πρόσβαση στον 47ο Πρόεδρο των ΗΠΑ. Όλοι τους, μέλη της Ομογένειας, εργάστηκαν για τη συγκέντρωση κεφαλαίων για την εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ και την παροχή συμβουλών στη διαμόρφωση της ατζέντας της ΜΑGA (Make America Great Again). Η επιρροή τους αποτυπώνεται στη διαρκή επίδραση της ελληνοαμερικανικής κοινότητας στην αμερικανική πολιτική σκηνή.

Στη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ τοποθετήθηκαν από τον Πρόεδρο Τραμπ δύο άνδρες ελληνικής καταγωγής που θήτευσαν και στην πρώτη του θητεία, δείγμα της εμπιστοσύνης του προς το πρόσωπό τους. Ο πρώτος είναι ο Μάικλ Κράτσιος, που διορίστηκε επικεφαλής του γραφείου Πολιτικής Επιστήμης και Τεχνολογίας των ΗΠΑ. Ελληνοαμερικανός, με ρίζες από τη Χίο και την Καστοριά, υπηρέτησε στο παρελθόν ως επικεφαλής Τεχνολογίας των ΗΠΑ κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. «Μαζί θα κάνουμε νέες επιστημονικές ανακαλύψεις, θα διασφαλίσουμε την τεχνολογική κυριαρχία της Αμερικής και θα εγκαινιάσουμε μια χρυσή εποχή της αμερικανικής καινοτομίας!», ανέφερε σε δήλωσή του ο Τραμπ όταν ανακοίνωσε τον διορισμό του. Ο Μ. Κράτσιος θα συμβουλεύει τον «AI and crypto czar», Ντέιβιντ Σακς, διευθυντή του Γραφείου Πολιτικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Λευκού Οίκου.

Ο δεύτερος ομογενής στη νέα αμερικανική κυβέρνηση είναι ο Μάικλ Ρίγας. «Ο Μάικ είναι ένας συντηρητικός πολεμιστής, που ξέρει πώς λειτουργεί η κυβέρνηση», έγραψε ο Τραμπ στην ανάρτησή του όταν τον διόρισε αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών για θέματα Διαχείρισης και Πόρων. Ο Μ. Ρίγας έχει πολύ καλό βιογραφικό, καθώς είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη δημόσια διοίκηση από το Kennedy School of Government του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, ενώ κατέχει πτυχίο και μεταπτυχιακό τίτλο στα οικονομικά από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Έχει διοικητική εμπειρία, καθώς στην προηγούμενη θητεία του Τραμπ είχε εργαστεί, μεταξύ άλλων, ως ανώτερος σύμβουλος και αναπληρωτής διοικητής στη Διοίκηση Γενικών Υπηρεσιών (GSA). Υπήρξε επίσης προϊστάμενος προσωπικού στο τμήμα υπηρεσιών βετεράνων της Μασαχουσέτης. Σε πολιτικό επίπεδο, ο Μ. Ρίγας είχε διαδραματίσει ρόλο στο λεγόμενο «Project 2025», μια πρωτοβουλία που συντονίζεται από το συντηρητικό think tank «The Heritage Foundation».

Στόχος του εν λόγω προγράμματος ήταν η προετοιμασία μιας συντηρητικής ατζέντας για την επόμενη προεδρική διοίκηση, με συστάσεις εφαρμογής πολιτικής και προτάσεις μεταρρυθμίσεων.

Στην πρώτη γραμμή

Στο Κογκρέσο, τρεις Ελληνοαμερικανοί Ρεπουμπλικανοί νομοθέτες, με σημαντική επιρροή, θα ευθυγραμμίζονται με την ατζέντα του Τραμπ. Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται ο βουλευτής Γκας Μπιλιράκης, που εκλέγεται στη 12η περιφέρεια του Κογκρέσου της Φλόριντα από το 2013. Περήφανος Ελληνοαμερικανός, με καταγωγή από την Κάλυμνο, και ένα από τα πρώτα μέλη του Κογκρέσου που αγκάλιασαν την υποψηφιότητα Τραμπ το 2016. Ως συμπρόεδρος του Hellenic Caucus του Κογκρέσου, έχει υπερασπιστεί τη νομοθεσία και τις πρωτοβουλίες που αφορούν πολιτιστικές, οικονομικές και στρατηγικές συνεργασίες μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας, ενώ έχει συμβάλει στις προσπάθειες αντιμετώπισης των περιφερειακών εντάσεων στην ανατολική Μεσόγειο.

Ένα από τα «πνευματικά παιδιά» του Αμερικανού Προέδρου είναι η Νικόλ Μαλλιωτάκη, με καταγωγή από την Κρήτη, που εξελέγη στην 11η Περιφέρεια του Κογκρέσου της Νέας Υόρκης. Η Ν. Μαλλιωτάκη αποτέλεσε ένα από τα πρώτα εκλεγμένα στελέχη των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο που έσπευσαν να ταχθούν στο πλευρό του Τραμπ, τις θέσεις του οποίου, με ελάχιστες νομοθετικές εξαιρέσεις, στηρίζει συνεχώς ήδη από το 2020. Στο μπλοκ των Ελληνοαμερικανών βουλευτών στη Βουλή των Αντιπροσώπων μπήκε εσχάτως ο Μάικ Χαριδόπολος, που εξελέγη για πρώτη φορά από την 8η περιφέρεια του Κογκρέσου της Φλόριντα το 2024. Είναι γιος Έλληνα μετανάστη που υπηρέτησε στο FBI. Γεννημένος το 1970, ο Χαριδόπολος είναι «παλιά καραβάνα» με μεγάλη θητεία στα πολιτικά πράγματα της πολιτείας της Φλόριντα, αφού διετέλεσε βουλευτής στην τοπική Βουλή από το 2000 έως το 2003 και γερουσιαστής στην τοπική γερουσία από το 2003 έως το 2012. Μάλιστα, από το 2010 έως το 2012 υπήρξε πρόεδρος της τοπικής γερουσίας. Από τους πρώτους Eλληνοαμερικανούς που υποστήριξαν από το 2016 τον Αμερικανό Πρόεδρο είναι ο επιχειρηματίας Χρήστος Μαραφάτσος. Με καταγωγή από τη Σπάρτη, είναι εκείνος που οργάνωσε τους Ρεπουμπλικανούς ομογενείς στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις και ο άνθρωπος που συνεργάζεται απευθείας με την προτεινόμενη πρέσβη στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ. Ο Χρ. Μαραφάτσος είναι πρόεδρος της οργάνωσης «Ελληνοαμερικανοί για τον Τραμπ» και συμμετέχει στα διοικητικά συμβούλια των πιο επιφανών συντηρητικών οργανώσεων των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των CPAC, Bienvenido και της Μαύρης Συντηρητικής Ομοσπονδίας, ενώ είναι αντιπρόεδρος του Εθνικού Συνασπισμού Διαφορετικότητας του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ που προωθεί οικονομικές πρωτοβουλίες που βοηθούν άμεσα τις μειονοτικές κοινότητες των ΗΠΑ.

Οικογενειακοί φίλοι

Στον φιλικό κύκλο του Τραμπ ανήκει ο αντικυβερνήτης της Νεβάδα Σταύρος Αντονι. Ο Αντονι έχει υπηρετήσει ως αρχηγός του Μητροπολιτικού Τμήματος της Αστυνομίας του Λας Βέγκας και υπήρξε για πολλά χρόνια μέλος του δημοτικού συμβουλίου της πόλης. Στον ίδιο κύκλο ανήκει και ο Φίλιππος Νικοζήσης, ίσως ο μόνος Ελληνοαμερικανός με την ευκολότερη πρόσβαση στον Τραμπ, καθώς είναι φίλος της οικογένειας εδώ και δεκαετίες. Γνωστό πρόσωπο στους κύκλους του Mar-a-lago στη Φλόριντα, ο Φ. Νικοζήσης είναι επιχειρηματίας και συγγραφέας και διαμένει στο Palm Beach. Ο πιο επιδραστικός Ελληνας στη νέα κυβέρνηση είναι χωρίς αμφιβολία ο μεγιστάνας της Red Apple, Τζον Κατσιματίδης. Ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας -ο 702ος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, με περιουσία που φτάνει τα 4,1 δισ. δολάρια- γεννήθηκε στη Νίσυρο. Γνωρίζεται με τον Τραμπ από τη δεκαετία του ’80, ενώ πρόσφατα ο Αμερικανός Πρόεδρος εξέφρασε δημοσίως την ευγνωμοσύνη του για το ότι στάθηκε στο πλευρό του αταλάντευτα σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας. Ο Τζ. Κατσιματίδης διατηρεί προσωπικές σχέσεις με πολλά μέλη της νέας αμερικανικής κυβέρνησης και έχει στενή σχέση και με τη νέα πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κ. Γκιλφόιλ. «Ο Πρόεδρος Τραμπ είναι ο μόνος που έχει την ικανότητα να καταφέρει να σώσει την Αμερική. Εχει περισσότερη κοινή λογική από πολλούς», έχει δηλώσει.