Ο Νίκος Τζανάκος παρουσιάζει το έκτο του βιβλίο με τίτλο: «Κοτζαμπάσηδες και ηγετικές ομάδες στην Πάτρα – Η δολοφονία που άλλαξε τη μοίρα της πόλης και οι φατρίες των δημάρχων της», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Το Δόντι».
Πρόκειται για ένα οδοιπορικό 160 χρόνων (1800–1959) στην ιστορία της Πάτρας, σε μια προσπάθεια να απαντηθούν ερωτήματα που αιωρούνται επί δεκαετίες.
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί αύριο, Τετάρτη 7 Μαΐου 2025, στις 20:00, στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών (Φιλοποίμενος 24, 3ος όροφος).
Θα μιλήσουν οι: Ιάσων Φωτήλας, Υφυπουργός Πολιτισμού, Σήφης Μπουζάκης, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, Μαρίνος Σκανδάμης, δικηγόρος, πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Ελένη Γκίκα, γλωσσολόγος και επιμελήτρια εκδόσεων. Τον συντονισμό της παρουσίασης θα έχει ο δημοσιογράφος Κωνσταντίνος Μάγνης.
Όπως σημειώνει ο κ. Τζανάκος: «Το πόνημα παρακολουθεί την πορεία της πόλης, κυρίως μέσα από την παρουσίαση των 32 δημάρχων που την διοίκησαν, από το 1836 (με πρώτο δήμαρχο τον Ιωάννη Ζαΐμη) έως το 1959, όταν και απεβίωσε ως δήμαρχος ο τελευταίος απόγονος των ηγετικών ομάδων, Βασίλειος (Λαλάκης) Ρούφος.
Σε γενικές γραμμές, το βιβλίο επιχειρεί, μέσα από δυσεύρετα τεκμήρια της εποχής, να προσεγγίσει και να απαντήσει σε ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα για χρόνια».
Ερωτήματα που θέτει το βιβλίο:
- Γιατί η Πάτρα, μια πόλη με τις ισχυρότερες και περισσότερες οικογένειες κοτζαμπάσηδων, παρέμεινε στα χέρια των Τούρκων μετά την Επανάσταση του 1821 και έως το 1828, και τελικά απελευθερώθηκε από τους Γάλλους του στρατηγού Μαιζών;
- Γιατί απέτυχαν δεκατρείς προσπάθειες να απελευθερωθεί η πόλη;
- Πώς λειτούργησαν οι φατρίες των κοτζαμπάσηδων, μετά την απελευθέρωση και έως την «πτώση» τους, τον 20ό αιώνα; Πώς και πόσο επηρέασαν την πόλη;
- Γιατί η Πάτρα είχε δύο ηγετικές ομάδες, οι οποίες εκινούντο σε ανεξάρτητες πορείες; Τι σήμαινε, για τη λειτουργία της πόλης, η ανοχή που έδειξε η μία απέναντι στην άλλη;
- Πώς αυτή η παθογένεια συνδέεται άμεσα με νοοτροπίες της σημερινής εποχής;
- Πώς εξηγείται το ότι η ηγετική ομάδα των κοτζαμπάσηδων και των απογόνων τους «εξέλεξαν» τους 29 από τους 32 δημάρχους της πόλης από το 1836 έως το 1959 και ηττήθηκαν μόνο όταν έφτασαν στην «Ύβρη»;
- Με ποιον τρόπο και για ποιους λόγους ελέγχθηκε απόλυτα η μεσαία τάξη;
- Ποια ήταν η συμπεριφορά της άλλης ηγετικής ομάδας, εκείνης των Εμπόρων (Ελλήνων και ξένων);
- Γιατί το σχέδιο πόλεως του Βούλγαρη ξαναβγήκε από το συρτάρι με καθυστέρηση τριάντα χρόνων, το 1857, ενώ στην πόλη επικρατούσε «πολεοδομικόν χάος», όπως αναφέρθηκε στη Βουλή, και η λύση χαρακτηρίστηκε «αντικείμενον Εθνικόν»;
- Γιατί, όταν αποφάσισε η ηγετική ομάδα των Εμπόρων να πάρει τα «ηνία» της πόλης, ηττήθηκε κατά κράτος; Και με ποιον τρόπο;
- Πώς διαμορφώθηκε η πολιτική, η κοινωνική και η οικονομική ζωή κάτω από αυτές τις συνθήκες;
- Πόσο επηρέασαν την ιστορική καταγραφή, αλλά και τη δημόσια ιστορία, οι αποκρύψεις στοιχείων, καθώς και οι μύθοι που επέβαλαν οι φατρίες – τα λεγόμενα και «τζάκια»;
- Ποιες χρήσιμες και σημαντικές πληροφορίες μας έδωσε το άνοιγμα των αρχείων του Foreign Office (του Υπουργείου Εξωτερικών της Βρετανίας) σε σχέση με την Πάτρα;
- Ποιος ήταν ο λόγος που, ξαφνικά, στις αρχές του 20ού αιώνα, και οι δύο ηγετικές ομάδες εγκατέλειψαν (με ελάχιστες εξαιρέσεις) την πόλη και «εξαφανίστηκαν»;
- Γιατί η ηγετική ομάδα των κοτζαμπάσηδων και των εν συνεχεία φατριών τους αποτελεί, για τους ιστορικούς αναλυτές, ειδική περίπτωση σε όλη την Ευρώπη;
- Σήμερα, στο DNA της πόλης, έναν περίπου αιώνα μετά την «πτώση» τους, διακρίνονται στοιχεία στην εν γένει λειτουργία της, συνδεόμενα με την τότε εποχή;
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου εμπεριέχονται τέσσερις μελέτες, οι οποίες αφορούν:
- Το πολεοδομικό σχέδιο του Βούλγαρη για την Πάτρα και το περίφημο Παραθαλάσσιο Πάρκο του Καποδίστρια.
- Επιστολές από τα Βρετανικά Αρχεία, που έστελναν οι Άγγλοι πρόξενοι–έμποροι της Πάτρας στην κυβέρνησή τους, στις οποίες αποτυπώνονται σημαντικά ιστορικά στοιχεία για την πόλη.
- Την κατάληψη της Πάτρας από τον Κίτσο Τζαβέλλα και την άρνησή του να την παραδώσει στον Κωλέττη έως την έλευση του Όθωνα.
- Μια σύντομη αναφορά στον Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο, τον Αχαιό προεστό, ο οποίος θυσιάστηκε στην Έξοδο του Μεσολογγίου.
Όλα τα παραπάνω και πλήθος άλλων αποκαλυπτικών τεκμηρίων θα παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου.
