Οι 11 κορυφαίες εκθέσεις στην Ευρώπη για το 2024 είναι λόγοι που αξίζουν το ταξίδι

Pablo Picasso – Trois Figures sous un arbre / © RMN-Grand Palais (Musée national Picasso-Paris) / Mathieu Rabeau © Succession Picasso 2023

Gertrude Stein και Pablo Picasso – Η εφεύρεση της γλώσσας, Παρίσι 
Με αφορμή την 50ή επέτειο του θανάτου του Πικάσο, το Μουσείο του Λουξεμβούργου διοργανώνει μια μεγάλη έκθεση για την ιστορία μιας εξαιρετικής φιλίας μεταξύ δύο εμβληματικών καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, του Πάμπλο Πικάσο και της Γερτρούδης Στάιν. Αυτή η δυναμική συνεργασία σηματοδότησε ένα σημαντικό κεφάλαιο στην εξέλιξη της καλλιτεχνικής έκφρασης, όπου η γλώσσα και η μορφή διασταυρώθηκαν με καινοτόμους τρόπους, συμβάλλοντας τελικά στον επαναπροσδιορισμό της αφήγησης και της οπτικής αναπαράστασης.
Η Γερτρούδη Στάιν, Αμερικανίδα συγγραφέας που ζούσε στο Παρίσι, έγινε προστάτιδα και στενή φίλη του Πάμπλο Πικάσο, του Ισπανού ζωγράφου και γλύπτη που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης. Η σχέση τους ήταν κάτι περισσότερο από κοινωνική -ήταν μια κοινή εξερεύνηση των ορίων των συμβατικών καλλιτεχνικών κανόνων, με επίκεντρο τον επαναπροσδιορισμό της γλώσσας και της οπτικής αναπαράστασής της. Η συνεργασία Στάιν-Πικάσο αποτελεί απόδειξη της μεταμορφωτικής δύναμης των καλλιτεχνικών συνεργασιών, όπου η επινόηση της γλώσσας γίνεται ένα κοινό ταξίδι εξερεύνησης και καινοτομίας.
MUSÉE DU LUXEMBOURG / Από τις 13 Σεπτεμβρίου 2023 έως τις 28 Ιανουαρίου 2024 

@begoulandrisfoundation/Instagram

Νεοϊμπρεσιονισμός σε μεσογειακά χρώματα, Αθήνα
Το Ίδρυμα Βασίλειου & Ελίζας Γουλανδρή συνεργάστηκε με κορυφαία ευρωπαϊκά μουσεία και σημαντικούς ιδιώτες συλλέκτες για να φέρει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ένα ολοκληρωμένο αφιέρωμα στον Νεοϊμπρεσιονισμό, με επίκεντρο την περιοχή της Μεσογείου. Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού και παρουσιάζει έργα των Paul Signac, Henri-Edmond Cross, Maximilien Luce, Théo van Rysselberghe, Henri Matisse, Henri Manguin και Louis Valtat, τα περισσότερα από τα οποία έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Η παλέτα αυτών των καλλιτεχνών, εραστών των καθαρών χρωμάτων, γίνεται όλο και πιο έντονη και ζωντανή. Το μεσογειακό κλίμα, που αρχικά προτιμήθηκε από ανθρώπους με προβλήματα υγείας, προσελκύει όλο και περισσότερους λάτρεις της τέχνης εκείνης της εποχής, που γοητεύονται από μια ζωγραφική βαθιά ριζωμένη πλέον στις αισθήσεις και την υποκειμενικότητα. Νέοι καλλιτέχνες όπως ο Henri Matisse, ο Henri Manguin και ο Louis Valtat θα πειραματιστούν με αυτή την τεχνική με περισσότερη ή λιγότερη σχολαστικότητα, αλλά και με μια ανεξαρτησία πνεύματος που προμηνύει τις επαναστάσεις που θα ακολουθήσουν.
Ίδρυμα Βασίλη και Ελισάβετ Γουλανδρή / Από τις 10 Ιανουαρίου 2024 έως τις 7 Απριλίου 2024

Yoko Ono, Half-A-Room, from Half – A Wind Show at Lisson Gallery London. Photo by Clay Perry ©Yoko Ono, @tate/Instagram

“Yoko Ono: Tate Modern: Music of the Mind”, Λονδίνο 
Όλοι έχουμε ακούσει για τη Γιόκο Όνο -πιθανότατα επειδή ήταν η σύζυγος και καλλιτεχνική σύντροφος του Τζον Λένον. Ωστόσο, τώρα η Tate Modern του Λονδίνου θα επιτρέψει στους επισκέπτες να εξερευνήσουν μια εκτεταμένη έκθεση τέχνης αφιερωμένη στη δημιουργική παραγωγή της Γιαπωνέζας καλλιτέχνιδας, πολυμέσων, συμπεριλαμβανομένων εγκαταστάσεων, ταινιών, παρτιτούρας, μουσικής και φωτογραφίας.
Η μνημειώδης έκθεση καλύπτει επτά δεκαετίες της καλλιτεχνικής της εξέλιξης, παρουσιάζοντας πάνω από 200 έργα τέχνης. Θα προσφέρει στους επισκέπτες μια μοναδική ματιά στην αντισυμβατική προσέγγιση της Oνo. Σημαντική έμφαση στην έκθεση δίνεται στα ριζοσπαστικά έργα της που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πενταετούς διαμονής της στο Λονδίνο από το 1966.
Tate Modern / Από τις 15 Φεβρουαρίου έως την 1η Σεπτεμβρίου 2024

Ο επιμελητής της 60ης Μπιενάλε, Βραζιλιάνος Adriano Pedrosa, στη βεράντα του Ca’ Giustinian, τόπος διεξαγωγής της Μπιενάλε της Βενετίας 2024. Photo: Getty Imagesv / Ideal Image

Bienale Arte 2024, Βενετία
Η επερχόμενη 60η Διεθνής Έκθεση Τέχνης, την οποία επιμελείται ο Adriano Pedrosa και έχει τίτλο “Stranieri Ovunque – Foreigners Everywhere”, θα διαρκέσει από τις 20 Απριλίου έως τις 24 Νοεμβρίου 2024. Θα επικεντρωθεί σε καλλιτέχνες που είναι ξένοι, μετανάστες, εκπατρισμένοι, διασπορικοί, εμιγκρέδες, εξόριστοι και πρόσφυγες, ιδιαίτερα αυτοί που κινούνται μεταξύ του παγκόσμιου Νότου και του Βορρά.
Βενετία / Από τις 20 Απριλίου έως τις 24 Νοεμβρίου 2024 

Drowning Girl (1963) / The museum of modern art New York / Philip Johnson Fund

Ο Roy Lichtenstein στο Μουσείο Albertina, Βιέννη 
Για τον εορτασμό των 100ων γενεθλίων του Roy Lichtenstein το 2024, το Μουσείο Albertina της Βιέννης (με τη βοήθεια του Ιδρύματος Roy Lichtenstein Foundation and Estate), διοργανώνει μια μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου του θρύλου της Pop Art. Η έκθεση θα περιλαμβάνει έργα δανεισμένα από ιδιωτικές διεθνείς συλλογές και σημαντικά ιδρύματα, όπως το Whitney Museum και το MoMA της Νέας Υόρκης, το Museum Ludwig της Βιέννης και το Museo Thyssen-Bornemisza της Μαδρίτης.
Η έκθεση παρακολουθεί την πορεία της πενταετούς καριέρας του καλλιτέχνη, με πρωταγωνιστές τους παγκοσμίου φήμης πίνακες μεγάλης κλίμακας, εμπνευσμένους από κόμικς της δεκαετίας του 1960 και την τεχνική Ben-Day Dots. Άλλα έργα που εκτίθενται περιλαμβάνουν τη σειρά καθρεφτών της δεκαετίας του 1970, τοπία και εσωτερικούς χώρους.
Albertina Museum / Από τις 08 Μαρτίου έως τις 14 Ιουλίου 2024 

“These Writings, When Burned, Will Finally Give Some Light” του Anselm Kiefer

“Anselm Kiefer: Fallen Angels” Fondazione Palazzo Strozzi, Φλωρεντία 
Ο Anselm Kiefer επιστρέφει στην Ιταλία μετά τη μεγάλη του παρουσίαση στο Palazzo Ducale στη Βενετία 2022, καταλαμβάνοντας αυτή τη φορά το ιστορικό Palazzo Strozzi για τη μεγάλη ατομική του έκθεση “Fallen Angels”. Γεννημένος το 1945 στο Donaueschingen της Γερμανίας, ο Kiefer είναι γνωστός για την εξερεύνηση των περίπλοκων συναισθημάτων, της μνήμης, του πολέμου, του μύθου και της ύπαρξης μέσα από τα επικά έργα του, είτε με τη μορφή ζωγραφικής, είτε με τη μορφή γλυπτικής και εγκατάστασης. Σε επιμέλεια του Arturo Galansino, διευθυντή του ιδρύματος, η έκθεση “Fallen Angels” θα περιλαμβάνει ιστορικούς τίτλους και νέα έργα, με στόχο να διοχετεύσει τη “ζωτική πολυπλοκότητα” που ενσαρκώνει η τέχνη του Γερμανού καλλιτέχνη.
Η έκθεση εγκαινιάζεται με αφορμή την κυκλοφορία του 2023, του τρισδιάστατου ντοκιμαντέρ που είναι αφιερωμένο στον καλλιτέχνη από τον καταξιωμένο Wim Wenders, ο οποίος γεννήθηκε επίσης την ίδια χρονιά με τον Kiefer και μεγάλωσε στη μεταπολεμική Γερμανία.
Fondazione Palazzo Strozzi / Από τις 22 Μαρτίου έως τις 21 Ιουλίου 2024

Pinault Collection © Giuseppe Penone / ww.pinaultcollection.com

“Art Povera”, Παρίσι 
Σε επιμέλεια της ειδικού στην Arte Povera, Carolyn Christov-Bakargiev, η επερχόμενη έκθεση στο Bourse de Commerce ανατρέχει στην ιστορία του ιταλικού κινήματος “Poor Art”. Η ριζοσπαστική ομάδα Arte Povera εξέθετε μαζί από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 έως και τη δεκαετία του ’70, εστιάζοντας στα όρια και τις αμοιβαιότητες μεταξύ φύσης και πολιτισμού, καθημερινής ζωής και παράδοσης, και χρησιμοποιώντας μη παραδοσιακά καθημερινά υλικά. Η άτυπη ομάδα απαρτιζόταν από καλλιτέχνες από όλη την Ιταλία, συμπεριλαμβανομένων των βασικών προσωπικοτήτων Alighiero Boetti, Γιάννη Κουνέλλη και Mario Merz. Αυτή η έκθεση εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο το κίνημα επηρέασε την πορεία της ιστορίας της τέχνης, χρησιμοποιώντας έργα από τη συλλογή Pinault και δάνεια από μεγάλες ευρωπαϊκές συλλογές, ιδιωτικές και δημόσιες, συμπεριλαμβανομένων έργων που ανήκαν στους αρχικούς καλλιτέχνες της Arte Povera.
Bourse de Commerce / Από τις 9 Οκτωβρίου έως τις 24 Μαρτίου 2024 

Constantin Brancusi δίπλα σε ένα γλυπτό του / Photo: Getty Images / Ideal Image

Brancusi στο Centre Pompidou, Παρίσι 
Το Centre Pompidou παρουσιάζει μια άνευ προηγουμένου έκθεση του Constantin Brancusi, με σχεδόν 200 γλυπτά, φωτογραφίες, σχέδια, ταινίες, αρχεία, εργαλεία και έπιπλα από το εργαστήριό του. Αυτή η μοναδική έκθεση, που συμπίπτει με τη μετακόμιση του εργαστηρίου κατά τη διάρκεια της ανακαίνισης, προσφέρει μια νέα προοπτική για την τέχνη αυτού του τεράστιου καλλιτέχνη του 20ού αιώνα. Το εργαστήριο, κόσμημα της συλλογής του Μουσείου από το 1957, αποτελεί τον πυρήνα αυτής της αναδρομικής έκθεσης, η οποία εμπλουτίζεται με σημαντικά δάνεια από διεθνή μουσεία.
The Centre Pompidou / Από τις 27 Μαρτίου έως την 1 Ιουλίου 2024 

Frans Hals, The Lute Player, c. 1623. Musée du Louvre, Paris / www.rijksmuseum.nl

Frans Hals at the Rijksmuseum, Άμστερνταμ 
Μετά τις περίφημες ατομικές εκθέσεις του Vermeer και του Rembrandt, το Μουσείο Rijksmuseum πρόκειται να παρουσιάσει το 2024 μια έκθεση αφιερωμένη στον Frans Hals. Με περίπου 50 από τους σπουδαιότερους πίνακες του Ολλανδού δασκάλου, πολλοί από τους οποίους προέρχονται από εξέχουσες διεθνείς συλλογές, η έκθεση αυτή αναδεικνύει τη φήμη του Hals ως ενός από τους πιο καινοτόμους καλλιτέχνες του 17ου αιώνα, γνωστού για το ζωηρό και ιμπρεσιονιστικό στυλ ζωγραφικής του. Ο Hals ζωντάνεψε τα θέματά του στον καμβά, αποτυπώνοντας τη ζωή των αντιβασιλέων, των μουσικών, των παιδιών και άλλων. Σημαντική στιγμή της έκθεσης είναι η επιστροφή του πιο διάσημου πίνακα του Frans Hals, “Ο γελαστός ιππότης” (1624), στις Κάτω Χώρες για πρώτη φορά μετά από 150 χρόνια.
Rijksmuseum / Από τις 16 Φεβρουαρίου έως τις 9 Ιουνίου 2024 

Michelangelo Buonarroti (1475–1564), Study for The Last Judgement. Chalk on paper, 1540 / www.britishmuseum.org

Μιχαήλ Άγγελος: οι τελευταίες δεκαετίες στο Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο 
Το 1534, ο Μιχαήλ Άγγελος έφυγε από τη Φλωρεντία για να πάει στη Ρώμη, από όπου δεν επέστρεψε ποτέ. Στα 59 του χρόνια, που θεωρούνταν ήδη τρανός από τους συνομηλίκους του, ενώ η κίνηση αυτή σηματοδότησε ένα νέο, καθοριστικό κεφάλαιο στη ζωή και την τέχνη του. Αυτή η έκθεση εξερευνά τα τελευταία 30 χρόνια του στη Ρώμη, παρουσιάζοντας νέες παραγγελίες, συναντήσεις με στενούς φίλους και τα σημαντικότερα έργα του. Παρουσιάζει δυναμικά προπαρασκευαστικά σχέδια για την τοιχογραφία της Τελευταίας Κρίσης, την αποκατεστημένη γελοιογραφία Epifania και μελέτες για την ανακατασκευή της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Σε αντίθεση με τη σημερινή κουλτούρα που επικεντρώνεται στη νεολαία, η έκθεση αναδεικνύει τη δια βίου εξάσκηση, τη μαεστρία, την εμπειρία, τη σοφία και τον πειραματισμό, ενσαρκώνοντας τη διαρκή κληρονομιά του Μιχαήλ Άγγελου.
British Museum / Από τις 2 Μαΐου έως τις 28 Ιουλίου του 2024 

Photo: Instagram@vamuseum

“NAOMI” Victoria & Albert Museum, Λονδίνο 
Μια αρκετά διαφορετική έκθεση από τις προαναφερθείσες είναι αυτή της Ναόμι Κάμπελ, η οποία ανέβηκε για πρώτη φορά στην πασαρέλα στα 15 της, αφού την είχαν εντοπίσει στο Covent Garden του Λονδίνου ενώ ήταν μόλις 18 ετών όταν έγινε το πρώτο μαύρο μοντέλο στο εξώφυλλο της Vogue Paris. Έκτοτε έχει πρωταγωνιστήσει στο εξώφυλλο περισσότερων από 500 περιοδικών. Από τον Ιούνιο, το V&A στο Λονδίνο διοργανώνει μια έκθεση που εξερευνά την 40χρονη καριέρα της στη μόδα. Περίπου 100 ρούχα από την προσωπική γκαρνταρόμπα της Campbell, συμπεριλαμβανομένων δανεισμένων κομματιών από τη λαμπρή καριέρα της στην πασαρέλα και φωτογραφίες των Tim Walker και Steven Meisel θα παρουσιαστούν σε αυτή την πρώτη στο είδος της έκθεση που παρακολουθεί το έργο της Campbell ως μοντέλο, ακτιβίστρια και ηθοποιός. Πρόκειται για μια ονειρεμένη έκθεση για τους λάτρεις της πολιτιστικής ιστορίας.
Μουσείο Victoria & Albert / Από τις 22 Ιουνίου 2024 έως τις 6 Απριλίου 2025