Το 2024 δεν αποτέλεσε εξαίρεση με μια σειρά από ξεχωριστές ανακαλύψεις: από έναν μαρμάρινο γυμνό θεό ηλικίας περίπου 1.600 ετών μέχρι και ένα μυστηριώδες αρχαίο ρωμαϊκό αντικείμενο, αλλά και την ανακάλυψη του παλαιότερου κραγιόν που έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά σε ένα τολμηρό κόκκινο χρώμα.
Το CNN σε ένα αφιέρωμα του συγκέντρωσε 15 από τις πιο αξιοσημείωτες ανακαλύψεις.
- Το μυστήριο του ρωμαϊκού δωδεκάεδρου
Ένα από τα πιο συναρπαστικά αρχαιολογικά μυστήρια ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο όταν ερασιτέχνες αρχαιολόγοι στην Αγγλία εντόπισαν ένα μοναδικό ρωμαϊκό δωδεκάεδρο, με διάμετρο περίπου 7 εκατοστά. Είναι ένα από τα 130 περίπου τέτοια αντικείμενα που έχουν βρεθεί ποτέ και θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα. Το αντικείμενο είναι «τελείως μοναδικό», σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Ρίτσαρντ Πάρκερ καθώς βρέθηκε χωρίς να έχει υποστεί καμία απολύτως ζημιά και «είναι φανερό ότι ήταν πολύ σημαντικής αξίας γι’ αυτόν που το κατείχε». Το δωδεκάεδρο είναι κατασκευασμένο με άριστη τεχνική, ωστόσο παραμένει ένα αίνιγμα για τους αρχαιολόγους, καθώς δεν υπάρχουν αναφορές στη ρωμαϊκή λογοτεχνία ούτε αναπαραστάσεις του σε άλλα έργα τέχνης που να περιγράφουν τη χρήση του. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ενδεχομένως είχε θρησκευτική χρήση ή συνδεόταν με αστρονομικές παρατηρήσεις, ωστόσο όπως τονίζουν μόνο τώρα αρχίζουν να έχουν επαφή με αυτό το μυστηριώδες αντικείμενο.
- Ένα νέο έργο του Σοπέν
Η άνοιξη του 2024 επεφύλασσε μια αναπάντεχη νέα μουσική κυκλοφορία: ένα νέο έργο του Φρεντερίκ Σοπέν. Στη Βιβλιοθήκη Morgan της Νέας Υόρκης ανακαλύφθηκε μια χειρόγραφη παρτιτούρα του Φρεντερίκ Σοπέν, χαρίζοντας στον κόσμο μια άγνωστη μελωδία του σπουδαίου μουσικού που πέθανε πριν 175 χρόνια σε ηλικία 39 ετών. Είναι το πρώτο έργο του που ανακαλύπτεται εδώ και έναν αιώνα. Πρόκειται για ένα βαλς, γραμμένο σε ένα μικρό χειρόγραφο χαρτί, το οποίο γράφτηκε όταν ο Σοπέν ήταν γυρω στα 20 του και πιθανότατα προοριζόταν ως δώρο. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα άλλα βαλς που έγραψε ως δώρο, το συγκεκριμένο δεν το είχε υπογράψει κάτι που ενδεχομένως δείχνει ότι άλλαξε γνώμη ή δεν το ολοκλήρωσε.
- Τα… γκράφιτι των μαγισσών
Λίγο πριν το Χάλοουιν, ο οργανισμός English Heritage που διαχειρίζεται μια σειρά από βρετανικά ιστορικά μέρη, ανακοίνωσε μια «τρομακτική» ανακάλυψη: μια σειρά από εκατοντάδες χαραγμένα σύμβολα εντοπίστηκαν στους τοίχους ενός πύργου των Τυδώρ στο Λίνκολνσαϊρ. Τα σύμβολα, που χρονολογούνται στις αρχές του 17ου αιώνα, θεωρείται ότι είχαν αποτρεπτική δύναμη και προστάτευαν τους κατοίκους από δαίμονες, μάγισσες και κακές δυνάμεις. Πολλά από αυτά βρέθηκαν στα δωμάτια των υπηρετών και περιλαμβάνουν κύκλους που στοχεύουν να παγιδεύουν τους δαίμονες καθώς και επικαλυπτόμενα V, τα οποία θα μπορούσαν να ήταν ένα κάλεσμα προς την Παναγία για θεϊκή προστασία. Το όνομα του πρώην ιδιοκτήτη του αρχοντικού εμφανίζεται επίσης, αλλά γραμμένο ανάποδα κάτι που θα μπορούσε να αποτελεί μια πιθανή κατάρα εναντίον του.
- Ο χαμένος Πικάσο
Το 1962, ένας Ιταλός παλαιοπώλης βρήκε έναν τυλιγμένο καμβά στο υπόγειο μιας βίλας στο Κάπρι, που απεικονίζει μια ασύμμετρα ζωγραφισμένη γυναίκα με μπλε φόρεμα. Χωρίς να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην υπογραφή του πίνακα, τον κορνίζαρε και τον έκανε δώρο στη σύζυγό του, η οποία δεν ενθουσιάστηκε με το έργο. Παρ’ όλα αυτά εκτιμώντας την κίνηση του συζύγου της, στόλισε με αυτόν το σπίτι της οικογένειάς τους και στη συνέχεια ένα εστιατόριο που είχαν για δεκαετίες. Τώρα, οι ειδικοί πιστεύουν ότι πρόκειται για έναν αυθεντικό Πικάσο αξίας 6 εκατομμυρίων ευρώ και ένα από τα πολλά πορτρέτα που έκανε ο ζωγράφος στη φωτογράφο Ντόρα Μάαρ, η οποία υπήρξε επί χρόνια ερωμένη του. Ο γιος του παλαιοπώλη, Αντρέα Λο Ρόσο, προσπαθούσε επί χρόνια να ταυτοποιήσει την αυθεντικότητα του πίνακα, ενώ ο πατέρας του πέθανε το 2021 χωρίς να δει την αναγνώριση του πίνακα. Ο Λο Ρόσο λέει ότι πλέον ο πίνακας βρίσκεται ασφαλές σε θησαυροφυλάκιο εν αναμονή της επίσημης αναγνώρισης από το Ιδρυμα Πικάσο στο Παρίσι, αφού επιβίωσε παρά τις αντιξοότητες.
«Ο πίνακας είχε συλλεχθεί από τον πατέρα μου μαζί με ένα άλλο ανώνυμο έργο στο υπόγειο του σπιτιού στο Κάπρι. «Και τα δύο ήταν καλυμμένα με χώμα και ασβέστη και η μητέρα μου τα έπλυνε με απορρυπαντικό, σαν να ήταν χαλιά», είπε ο Λο Ρόσο στο CNN.
- Ο Νταλί στο γκαράζ
Ένας υπάλληλος δημοπρασιών ψάχνοντας σε ένα γκαράζ για ενδιαφέροντα αντικείμενα ανακάλυψε δέκα λιθογραφίες με την υπογραφή του Σαλβαντόρ Νταλί. Βρίσκονταν εκεί ξεχασμένες εδώ και 50 χρόνια από τον ιδιοκτήτη του γκαράζ, ο οποίος τις είχε αποκτήσει στο ξεπούλημα μιας γκαλερί το 1970.
Ο οίκος δημοπρασιών εκτίμησε ότι οι λιθογραφίες θα πωλούνταν για 600-850 ευρώ η καθεμία, αλλά πουλήθηκαν τελικά για σχεδόν 24.000 ευρώ.
- Ένας θεός στο αποχετευτικό σύστημα (κεντρική φωτογραφία)
Το μαρμάρινο άγαλμα του θεού Ερμή ηλικίας 1.600 ετών ανακαλύφθηκε το περασμένο καλοκαίρι σε έναν υπόνομο στη Βουλγαρία. Το εύρημα ανακάλυψαν τυχαία Βούλγαροι αρχαιολόγοι κατά τη διάρκεια ανασκαφής στην τοποθεσία της αρχαίας πόλης Ηράκλεια Σιντική, η οποία είχε ιδρυθεί από τον Φίλιππο τον Β’ στην περιοχή της σημερινής Βουλγαρίας κοντά στα σύνορά της με την Ελλάδα.
Το άγαλμα, το οποίο είχε διατηρηθεί σε εξαιρετική κατάσταση έχει ύψος περίπου δύο μέτρα και πιθανότατα τοποθετήθηκε στο αποχετευτικό σύστημα κάτω από το έδαφος για να το προστατεύσει μετά από έναν σεισμό το 388 μ.Χ., σύμφωνα με τους αρχαιολόγους που ηγούνται της ανασκαφής. Ο σεισμός προκάλεσε την παρακμή της πόλης, η οποία τελικά εγκαταλείφθηκε γύρω στο 500 μ.Χ.
- «Ζωντανές» σκηνές από τη ζωή της Αιγύπτου
Ένα παράθυρο στην καθημερινή ζωή της αρχαίας Αίγυπτου μας άνοιξε η ανακάλυψη ενός τάφου ηλικίας πάνω από 4.300 ετών. Γνωστός ως μασταμπά, ο τάφος βρίσκεται στην νεκρόπολη του Νταχσούρ, την οποία ανασκάπτει το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Καΐρου από το 1976. Οι επιγραφές σε μια ασβεστολιθική ψεύτικη πόρτα του μασταμπά αποκαλύπτουν ότι ανήκε σε έναν διοικητή ονόματι Σενέμπ-νεμπέφ και τη σύζυγό του, Ιντούτ, και οι αρχαιολόγοι το έχουν χρονολογήσει περίπου στο 2.300 π.Χ. Στους τοίχους του υπάρχουν ζωγραφισμένες εικόνες ανθρώπων και ζώων με «κομψές μορφές και τέλεια απεικόνιση», αναφέρει ο Στέφαν Σεϊντλμάγερ, ο οποίος ηγήθηκε της αποστολής. «Οι εικόνες προσφέρουν έγκυρες αποδείξεις για το καλλιτεχνικό περιβάλλον της πρωτεύουσας της εποχής του αναπτυγμένου Παλαιού Βασιλείου», συμπλήρωσε.
- Μια αναπάντεχη «ταφή»
Ένας εργάτης κατασκευαστικής εταιρίας βρέθηκε τυχαία μπροστά σε ένα αναπάντεχο εύρημα, ενώ κατασκεύαζε ένα πάρκινγκ σε μια έπαυλη του 16ου αιώνα στο Πιτέρμπορο της Βρετανίας. Μέσα στο χώμα βρέθηκε αρχικά το μαρμάρινο κεφάλι μιας γυναίκας , το οποίο αποδείχθηκε ότι ήταν μέρος ενός ρωμαϊκού αγάλματος ηλικίας 1.800 ετών. Μάλιστα, δύο εβδομάδες μετά σε ένα κοντινό σημείο οι αρχαιολόγοι μπόρεσαν να ανακαλύψουν και το υπόλοιπο σώμα του αγάλματος επανενώνοντάς το με το κεφάλι. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι ο ιδιοκτήτης της έκτασης τον 18ο αιώνα, ο Μπροόουνλοου Σέσιλ, ο ένατος Κόμης του Έξετερ έφερε μαζί του το άγαλμα μετά από ένα ταξίδι του στην Ιταλία το 1760. Ωστόσο παραμένει άγνωστο πώς κατέληξε θαμμένο στο χώμα.
- Το αρχαιότερο κραγιόν
Ένα μικροσκοπικό φιαλίδιο που βρέθηκε στο νοτιοανατολικό Ιράν έδειξε ότι οι αρχαίοι πρόγονοι μας εκτιμούσαν πιθανότατα το ίδιο με εμάς ένα κατακόκκινο κραγιόν. Το πέτρινο δοχείο θεωρείται ότι ήταν το φιαλίδιο για ένα κραγιόν ηλικίας 4.000 ετών καθώς περιέχει ένα βαθύ κόκκινο μείγμα ορυκτών – κυρίως αιματίτη, μαζί με μαγγανίτη, βραουνίτη και κηρώδη συστατικά με βάση τα φυτικά. Αυτό το κάνει «πιθανώς το πιο πρώιμο» παράδειγμα κραγιόν που έχει αναλυθεί επιστημονικά, ανέφεραν ερευνητές τον Φεβρουάριο.
«Τόσο η ένταση των ορυκτών του κόκκινου χρώματος όσο και οι κηρώδεις ουσίες είναι, παραδόξως, πλήρως συμβατές με συνταγές για σύγχρονα κραγιόν», σημείωσαν οι συγγραφείς της μελέτης στο περιοδικό Scientific Reports.
Πρόσθεσαν ότι το σχήμα του φιαλιδίου και τα συστατικά του υποδηλώνουν τη χρήση του στα χείλη, αλλά είναι επίσης πιθανό να χρησιμοποιήθηκε και με άλλους τρόπους, όπως για παράδειγμα ως ρουζ.
- Αρχαία τέχνη στα σπήλαια
Περίπου 1.000 χλμ νοτιοδυτικά του Μπουένος Άιρες, αρχαιολόγοι από την Αργεντινή και τη Χιλή ανακάλυψαν τις πρώτες γνωστές ζωγραφιές σπηλαίων στη Νότια Αμερική. Τα 895 έργα τέχνης που χρονολογούνται πριν από 8.200 χρόνια, προέρχονται από το σπήλαιο Huenul 1, ένα καταφύγιο μαμούθ και είναι ζωγραφισμένα σε έναν βράχο περίπου 622 τετρ. μέτρων.
Οι επιστήμονες χρονολόγησαν τέσσερα σχέδια ζωγραφισμένα με μαύρο άνθρακα, τα οποία έδειξαν ότι οι ζωγραφιές αυτές επαναλαμβάνονταν για μια περίοδο τουλάχιστον 3.000 ετών. Η τέχνη των σπηλαίων ρίχνει φως στην καλλιτεχνική ικανότητα και την επικοινωνία μεταξύ κυνηγών-τροφοσυλλεκτών κατά τη μέση περίοδο του Ολόκαινου. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι έργα τέχνης από άλλα σπήλαια της περιοχής μπορεί να χρονολογούνται πριν από 9.500 χρόνια.
- Μια μαγευτική βίλα στη θάλασσα
Τον Ιανουάριο, ένα έργο για την κατασκευή παιδικής χαράς στη Νάπολη της Ιταλίας, έφερε στο φως τα ερείπια ενός παραθαλάσσιου σπιτιού ηλικίας 2.000 ετών, το οποίο πιθανότατα είχε έναν διάσημο ιδιοκτήτη. Το άλλοτε πολυτελές αρχοντικό δίπλα στη θάλασσα, αποτελούνταν από 10 ευρύχωρα δωμάτια, τοίχους με πλακάκια και μεγάλες βεράντες. Χρονολογείται από τον 1ο αιώνα μ.Χ. και έχει πλημμυρίσει μερικώς από τη θάλασσα λόγω της επαναλαμβανόμενης ηφαιστειακής δραστηριότητας που βύθισε την περιοχή.
Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι ο ένοικος της έπαυλης θα μπορούσε να ήταν ο διάσημος φυσικός φιλόσοφος και διοικητής του ρωμαϊκού ναυτικού, Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ο οποίος διοικούσε έναν στόλο 70 πλοίων στο κοντινό ρωμαϊκό λιμάνι στο Μισένουμ.
«Είναι πιθανό ότι η μαγευτική βίλα είχε θέα 360 μοιρών στον κόλπο της Νάπολης για στρατηγικούς στρατιωτικούς σκοπούς», είπε στο CNN η Σιμόνα Φορμόλα, επικεφαλής αρχαιολόγος της ανασκαφής. «Πιστεύουμε ότι (η ανασκαφή) βαθύτερων στρωμάτων θα μπορούσε να αποκαλύψει περισσότερα δωμάτια και ακόμη και τοιχογραφίες — δυνητικά επίσης πολύτιμα ευρήματα».
- Το γιγάντιο διαμάντι
Η καναδική εταιρεία εξόρυξης Lucara Diamond Corp. ανακοίνωσε τον Αύγουστο ότι ανακάλυψε αυτό που πιθανότατα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο διαμάντι που βρέθηκε ποτέ. Ο πολύτιμος λίθος των 2.492 καρατίων βρέθηκε στο ορυχείο Καρόβε στη Μποτσουάνα, όπου το 2015 βρέθηκε ο τρέχων κάτοχος του ρεκόρ της δεύτερης θέσης – η Lesedi La Rona, μια πέτρα 1.109 καρατίων που πουλήθηκε για 53 εκατομμύρια δολάρια δύο χρόνια αργότερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο γνωστό διαμάντι στον κόσμο είναι το διαμάντι Cullinan 3.106 καρατίων, που βρέθηκε στη Νότια Αφρική το 1905.
- Ο χαμένος Τυδώρ
Ένας ερευνητής τέχνης από τη Βρετανία ανακάλυψε τυχαία ένα πορτραίτο του Ερρίκου Η’ παρατηρώντας μια φωτογραφία από μια εκδήλωση στην Αγγλία που δημοσιεύτηκε στο Χ.
Η φωτογραφία προερχόταν από μια δεξίωση στο Γουόργουκσαϊρ της Αγγλίας, στο κτιριακό συγκρότημα όπου εδρεύει το συμβούλιο της ομώνυμης κομητείας. Εκεί, πίσω από τους χαμογελαστούς καλεσμένους, ο Άνταμ Μπουσιακίεβιτς εντόπισε ένα πορτρέτο με μια «χαρακτηριστική τοξωτή κορυφή». Έμοιαζε να προέρχεται από ένα σύνολο 22 πορτρέτων σημαντικών βασιλιάδων, βασίλισσών και δημοσίων προσώπων που παραγγέλθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950. Οι ειδικοί θεωρούν ότι ο πίνακας αποτελεί μέρος της διασκορπισμένης συλλογής των Σέλντον, η οποία έχει ιστορική σημασία για την περίοδο και πολλά από τα πορτρέτα είναι εξαφανισμένα ως σήμερα.
- Οι αισθησιακές τοιχογραφίες στην Πομπηία
Σε ένα μικρό δωμάτιο στην Πομπηία, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια σειρά από άκρως ερωτικές και αισθησιακές τοιχογραφίες. Οι τοιχογραφίες ανακαλύφθηκαν σε ένα σπίτι στην κεντρική περιοχή της πόλης, η οποία καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. Τα έργα απεικονίζουν τη θεά Αφροδίτη με τον θνητό εραστή της Άδωνι, καθώς και τον Ιππόλυτο, τον γιο του Θησέα, ο οποίος απέρριψε το ερωτικό κάλεσμα της μητριάς του, της Φαίδρας. Τα έργα βρέθηκαν σε ένα μικρό σπίτι που δεν συγκρίνεται με τις μεγάλες επαύλεις της περιοχής αποδεικνύοντας ότι ακόμη και πιο απλές ρωμαϊκές κατοικίες μπορούσαν να διαθέτουν εντυπωσιακή διακόσμηση, ενώ φωτίζουν την αισθητική και τις αντιλήψεις των Ρωμαίων για τη μυθολογία.
- Οι τελευταίες ώρες του Πλάτωνα
Μελετώντας απανθρακωμένους παπύρους με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, Ιταλοί ερευνητές ανακάλυψαν μια νέα ιστορία από τη ζωή του Πλάτωνα. Οι αρχαιολόγοι εξέτασαν ένα σύνολο κυλίνδρων που θάφτηκαν κάτω από ηφαιστειακή τέφρα στην Πομπηία. Το πρόσφατα αποκρυπτογραφημένο κείμενο είναι μέρος των 1.800 απανθρακωμένων κυλίνδρων που ανακαλύφθηκαν τον 18ο αιώνα στο Ερκολάνεο.
Ένα από τα χειρόγραφα αποκάλυψε λεπτομέρειες για τον θάνατο του Πλάτωνα, συμπεριλαμβανομένης της ταφής του σε έναν μυστικό κήπο της Ακαδημίας, καθώς και την απογοήτευσή του από τη μουσική που του έπαιζε στο νεκροκρέβατό του μια Θρακιώτισσα μουσικός.
