Το κλασικό «μια ζωή την έχουμε» έχει συνοδεύσει αμέτρητες βραδιές με ποτό, τσιγάρο και καναπέ. Και κάπως έτσι, χωρίς δεύτερη σκέψη, αφήνουμε την άσκηση «από Δευτέρα», δικαιολογούμε τις υπερβολές και πιστεύουμε πως η πραγματική φθορά θα ξεκινήσει όταν φτάσουμε σε κάποια «κρίσιμη ηλικία». Όμως, μια νέα επιστημονική μελέτη έρχεται να αλλάξει αυτή την ψευδαίσθηση, δείχνοντας ότι το σώμα και το μυαλό μας επηρεάζονται πολύ νωρίτερα απ’ όσο φανταζόμαστε. Και δεν μιλάμε για τα 50.
Τι έδειξε η έρευνα
Δημοσιευμένη στο Annals of Medicine, η μελέτη παρακολούθησε την υγεία εκατοντάδων ατόμων για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Οι συμμετέχοντες είχαν γεννηθεί στη φινλανδική πόλη Jyväskylä το 1959 και αξιολογήθηκαν επανειλημμένα στα 27, 36, 42, 50 και 61 χρόνια τους. Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε τρεις βασικές συμπεριφορές: κάπνισμα, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.
Οι δείκτες που μετρήθηκαν περιλάμβαναν φυσική υγεία (μέσω αρτηριακής πίεσης, σακχάρου, λιπιδίων και περιμέτρου μέσης), ψυχική κατάσταση (μέσα από ερωτηματολόγια κατάθλιψης και ευεξίας) και την αυτοαξιολόγηση της γενικής υγείας των συμμετεχόντων.
Αν νιώθετε καλά τώρα, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα λειτουργούν όπως πρέπει
Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν πιο απρόσμενα απ’ όσο φαντάζεστε. Ακόμη και η περιστασιακή υιοθέτηση των τριών συνηθειών – κάπνισμα, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και έλλειψη άσκησης – αποδείχθηκε αρκετή για να επηρεάσει αρνητικά τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία των συμμετεχόντων.
Όταν οι τρεις αυτές συμπεριφορές συνυπήρχαν, τα καταθλιπτικά συμπτώματα αυξάνονταν, η ψυχολογική ευεξία μειωνόταν, οι μεταβολικοί δείκτες κινδύνου επιβαρύνονταν και η γενική εικόνα της υγείας – όπως την αντιλαμβάνονταν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες – χειροτέρευε αισθητά.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι όταν αυτές οι συνήθειες διατηρούνταν σε βάθος χρόνου, οι επιπτώσεις δεν ενισχύονταν απλώς, αλλά πολλαπλασιάζονταν με τον καιρό. Τα δεδομένα το αποτύπωναν καθαρά, χωρίς περιθώριο αμφιβολίας.
Η επικεφαλής της έρευνας, Δρ. Tiia Kekäläinen, εξηγεί: «Τα μη μεταδοτικά νοσήματα, όπως οι καρδιοπάθειες και οι καρκίνοι, ευθύνονται για σχεδόν το 75% των θανάτων παγκοσμίως. Αλλά με έναν υγιεινό τρόπο ζωής, κάποιος μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο και να αυξήσει τις πιθανότητες μακροζωίας».
Το νωρίτερο απ’ όσο φαντάζεστε
Το πιο σοκαριστικό εύρημα ήταν ότι οι πρώτες αρνητικές επιπτώσεις είναι ήδη ορατές από τα 36, δηλαδή σε μια ηλικία που οι περισσότεροι αισθάνονται πως έχουν ακόμη πίστωση χρόνου.
Δεν είναι αργά, αλλά μην περιμένετε άλλο
Η μελέτη είναι μεν παρατηρητική και δεν αποδεικνύει αιτιώδη σχέση, αλλά ο όγκος των στοιχείων είναι αρκετά πειστικός. Το πιο σημαντικό όμως μήνυμα είναι πως, σύμφωνα με την ίδια την επιστημονική ομάδα, ποτέ δεν είναι αργά για να κάνετε στροφή. Ακόμα κι αν οι αλλαγές γίνουν στη μέση ηλικία, μπορούν να φέρουν ουσιαστικά οφέλη, και σωματικά και ψυχικά.
