Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Family Theory and Review εξέτασε τις κοινωνικές νόρμες και τις προσδοκίες σε σχέση με το ρόλο της μητέρας, τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η μελέτη αποκάλυψε πέντε διαφορετικούς τύπους «ιδανικής μητέρας», καθένας από τους οποίους έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά.
1. Η «Παρούσα Μητέρα»
Το πρότυπο της «παρούσας μητέρας» αντιπροσωπεύει μια μητέρα που πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτική και να δείχνει κατανόηση σε κάθε ιδιοτροπία, ανάγκη ή επιθυμία του παιδιού της. Ενώ η συνειδητή μέριμνα του γονιού για το παιδί είναι σημαντική, το ιδανικό πρότυπο της παρούσας μητέρας θυσιάζεται σωματικά και ψυχικά, επικεντρώνοντας όλη την προσοχή του πάνω στο παιδί, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε προσωπικό ή οικονομικό πρόβλημα.
Αυτός ο τύπος μητέρας θεωρείται το ιδανικό πρότυπο για την παροχή της καλύτερης δυνατής φροντίδας στα παιδιά, ενισχύοντας την επικρατούσα πεποίθηση ότι οι μητέρες είναι έχουν κύριο ρόλο στην ανατροφή των παιδιών. Έννοιες όπως «η μητέρα ξέρει καλύτερα» υπονοούν ότι η μητρότητα είναι ένα έμφυτο ταλέντο και διαιωνίζουν διάφορα στερεότυπα.
2. Η «Προσανατολισμένη στο Μέλλον Μητέρα»
Το πρότυπο της «μητέρας που είναι προσανατολισμένη στο μέλλον» θέλει την μητέρα να είναι ο άνθρωπος που καθορίζει το μέλλον ενός παιδιού, τόσο σε ό,τι αφορά τη σωματική όσο και τη γνωστική του ανάπτυξη. Οι μητέρες αυτής της κατηγορίας γνωρίζουν πώς να δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για τη σωματική ανάπτυξη ενός παιδιού από την αρχή. Αυτή η προσδοκία συνδέεται με θέματα όπως ο θηλασμός, για παράδειγμα, ο οποίος θεωρείται η ιδανική επιλογή για την υγιεινή διατροφή ενός βρέφους.
Μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι οι συγκεκριμένες μητέρες παρουσιάζουν συχνά συναισθήματα ενοχής, λόγω των αντιλήψεων τους για τη διατροφή των παιδιών τους. Επίσης, οι μητέρες αυτής της κατηγορίας αναμένεται να έχουν τις ίδιες ανησυχίες, ακόμη και όταν μεγαλώσουν τα παιδιά τους.
Οι μητέρες επιφορτίζονται, επιπλέον, με τη δημιουργία ενός ιδανικού περιβάλλοντος εκπαίδευσης για τα παιδιά τους. Επιλέγουν μόνο την καλύτερη εκπαίδευση για τα παιδιά τους, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, καλλιεργώντας μια κουλτούρα τελειομανίας.
Είναι ουσιαστικό να αναγνωρίζουμε ότι η απόκλιση από αυτούς τους κανόνες δεν σημαίνει ότι κάποιος έχει αποτύχει ως γονέας. Μια πιο ολοκληρωμένη προοπτική επιτρέπει στις μητέρες να κάνουν επιλογές που ταιριάζουν καλύτερα στην ευημερία των παιδιών τους.
3. Η «Εργαζόμενη Μητέρα»
Το πρότυπο της «εργαζόμενης μητέρας» αντανακλά την προσδοκία του άψογου συνδυασμού των επαγγελματικών υποχρεώσεων με το ρόλο της μητέρας. Αυτό σημαίνει ότι η εργασία της μητέρα δεν πρέπει να περιορίζει τον χρόνο και την ενέργεια που πρέπει να αφιερώσει στο παιδί της.
Πολλές φορές οι εργαζόμενες μητέρες θεωρείται ότι δεν αφιερώνουν το χρόνο που πρέπει για την οικογένειά τους. Παράλληλα, οι συνάδελφοι ή οι εργοδότες μπορεί να κρίνουν ότι οι εργαζόμενες μητέρες είναι λιγότερο αφοσιωμένες στην καριέρα τους, μόλις αποκτήσουν παιδιά.
Το αποτέλεσμα είναι οι γυναίκες, σε αυτή την κατηγορία, να μην αναγνωρίζονται ούτε ως ιδανικές εργαζόμενες ούτε ως αφοσιωμένες μητέρες.
4. Η «Δημόσια Μητέρα»
Αυτό το πρότυπο αντιπροσωπεύει τις μητέρες που ασκούν μεγάλο έλεγχο στο σώμα τους, στην μητρική τους απόδοση, στην προσωπική τους ζωή και ειδικά στη δημόσια εικόνα τους. Οι πράξεις τους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την κοινή γνώμη και τα στερεότυπα. Όπως για παράδειγμα, ότι ο θηλασμός πρέπει να αποφεύγεται σε δημόσιο χώρο.
Ως αποτέλεσμα των κοινωνικών προσδοκιών, οι έγκυες μητέρες μπορεί να δυσκολεύονται να ελέγξουν το σωματικό βάρος και τα συναισθήματά τους ή ακόμη και να προσπαθήσουν να ελέγξουν σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία του τοκετού, προσπαθώντας να επιδείξουν δύναμη και ικανότητα να «ανακτήσουν τον έλεγχο» του σώματός τους μετά τον τοκετό, με βάση τις εσωτερικευμένες πεποιθήσεις τους για το τι πρέπει να κάνει, να νιώθει και πώς πρέπει να μοιάζει μια «καλή μητέρα».
Η έρευνα δείχνει ότι ορισμένες μητέρες επιδιώκουν να ελέγξουν την εμφάνιση, τη συμπεριφορά, την επιτυχία και την απόδοση των παιδιών τους, καθώς αυτά τα αποτελέσματα αντανακλούν τη δική τους επιτυχίας ως μητέρες. Αυτές οι προσδοκίες μπορούν να είναι πιεστικές και αντιπαραγωγικές, οδηγώντας τις μητέρες στο να αμφισβητούν συνεχώς την αξία τους ως μητέρες και πιθανώς να βλάψουν τις σχέσεις τους με τα παιδιά τους.
5. Η «Ευτυχισμένη Μητέρα»
Το πρότυπο της «ευτυχισμένης μητέρας» αντανακλά την μη ρεαλιστική προσδοκία της διαρκούς ευτυχίας και ικανοποίησης σε σχέση με το μητρικό ρόλο. Η κοινωνία υπαγορεύει εμμέσως ότι οι γυναίκες θα πρέπει φυσικά να επιθυμούν τη μητρότητα, δημιουργώντας ανάμεικτα συναισθήματα στα άτομα χωρίς παιδιά, από νοσταλγία έως απελπισία ή ακόμα και σύγχυση εάν η μητρότητα δεν είναι αυτό που θέλουν.
Οι «ευτυχισμένες» μητέρες αναμένεται να δεθούν αμέσως συναισθηματικά με το παιδί τους ή να απολαύσουν τον θηλασμό, ακόμη και όταν αυτή η πράξη μπορεί να προκαλεί αντιφατικά συναισθήματα πόνου, δυσφορίας και εξάντλησης.
Στην περίπτωση αυτή, οι μητέρες απορρίπτουν τα πραγματικά τους συναισθήματα ή τα παράπονά τους ενισχύοντας την ιδέα ότι η μητρότητα θα πρέπει να προκαλεί αποκλειστικά θετικά συναισθήματα, παρά το γεγονός ότι είναι μια εμπειρία που αλλάζει ζωές και είναι βαθιά απαιτητική, φέρνοντας μαζί της την πιθανότητα ανάπτυξης σοβαρών σωματικών και ψυχικών προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της επιλόχειου κατάθλιψης.
Συμπέρασμα
Η έννοια του να είσαι μια «αρκετά καλή μητέρα» δεν συνεπάγεται την τελειότητα σε ότι αφορά την ικανοποίηση των αναγκών ενός παιδιού. Οι τυχόν αστοχίες δεν είναι επιβλαβείς, αλλά αντίθετα μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν αυτονομία και ανθεκτικότητα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση της μητρότητας.
Το να είσαι γονιός είναι ένας ρόλος που περνάει από διάφορα στάδια. Δεν είναι απαραίτητο, ούτε καν δυνατό, να είναι κάποιος τέλειος σε όλους τους τομείς. Η έννοια της «τέλειας μητέρας» είναι μόνο ένας μύθος.
